Wetenschappelijke integriteit en ethische verantwoordelijkheid zijn de pijlers van excellent onderzoek en studiebeurzen. Enerzijds moeten onderzoekers vertrouwen kunnen hebben in en bouwen op het onderzoek van anderen en anderzijds moet een gemeenschap ook vertrouwen kunnen hebben in de onderzoeker daar die kennis en wetenschappelijke expertise verschaft. (Science Europe, 2015)

De Universiteit Antwerpen erkent het belang van wetenschappelijke integriteit en onderschrijft ‘the European Code of Conduct for Research Integrity’ (de ALLEA-code), zoals die gepubliceerd werd in 2017 door de European Science Foundation en alle Europese Academies.

Van onderzoekers wordt verwacht dat ze onderzoek uitvoeren in overeenstemming met de principes van wetenschappelijke integriteit zoals uitgedragen door de UAntwerpen (cf. het charter van de doctorandus en de ethische gedragscode voor het wetenschappelijk onderzoek aan de Universiteit Antwerpen). Inbreuken op de wetenschappelijke integriteit zijn o.a. plagiaat, fabricatie, falsificatie en belangenvermenging.

Onderstaande tools kunnen bijdragen aan het leerproces van onderzoekers omtrent wetenschappelijke integriteit en dienen als hulpmiddel bij het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek.

Mind The GAP (Good Academic Practices)

Mind The GAP is een nieuwe online trainingstool over wetenschappelijke integriteit. De tool werd gecreëerd in samenwerking tussen de vijf Vlaamse universiteiten en doelt zowel op doctorandi als meer ervaren onderzoekers.

De Engelstalige tool gaat uitgebreid in op de diverse fases van de onderzoekscyclus: van proefopzet en onderzoeksdatabeheer tot het rapporteren van resultaten, het omgaan met belangenconflicten, wetenschappelijke communicatie en de evaluatie van onderzoek(ers). Een apart hoofdstuk is  gewijd aan hoe het mis kan lopen en hoe daarmee om te gaan. Tot slot is er ook aandacht voor het gebruik van persoonsgegevens (AVG), privacywetgeving en ethiek. 

Voor meer informatie over de Mind The GAP tool kan je terecht op de VLIR webpagina.

De tool kan je vinden op Blackboard.

Blackboard SafeAssign: een plagiaat-preventietool

SafeAssign vergelijkt ingediende proefwerken met een dataset van academische papers om overlappingen te identificeren. SafeAssign originaliteitsrapporten bieden gedetailleerde informatie over de overlappingen die gevonden werden tussen het ingediende werk en reeds bestaande bronnen. Dit rapport kan gebruikt worden bij het nakijken van proefwerken op originaliteit en creëert mogelijkheden om in te gaan op het belang van een correcte bronvermelding.

De Antwerp Doctoral School ontwikkelde een handleiding over SafeAssign voor kandidaat-doctorandi. Deze handleiding omschrijft hoe (een deel van) een doctoraal dissertatie nagekeken kan worden in SafeAssign. Het wordt doctorandi sterk aangeraden om SafeAssign te gebruiken als tool om te leren over plagiaat en correct citeren. In sommige faculteiten is een plagiaatcheck van een dissertatie een onderdeel van een doctoraatsverdediging (zie ook ADS - reglementen en documenten).

Een inbreuk melden

Met het oog op de opvolging van concrete inbreuken op de wetenschappelijke integriteit werd in 2010 aan de Universiteit Antwerpen een Commissie Wetenschappelijke Integriteit opgericht die op een transparante manier, zij het met de nodige aandacht voor de privésfeer, gevallen van wetenschappelijke fraude behandelt.

Professor Willem Lemmens, ZAP-lid binnen het Departement Wijsbegeerte en het Centrum Pieter Gillis, treedt  op als meldpunt wetenschappelijke fraude. Onderzoekers van de universiteiten kunnen, met de nodige garantie voor hun anonimiteit, bij hem terecht met vragen over wetenschappelijke integriteit of voor de aanmelding van een gepercipieerde inbreuk.

Bovendien heeft de Universiteit Antwerpen zich recent ook geëngageerd om op Vlaams niveau initiatieven rond wetenschappelijke integriteit te initiëren door haar lidmaatschap van de Vlaamse Commissie Wetenschappelijke Integriteit.