Woord, taal en tekst maken en dragen kennis. Daarom zijn ze van grote waarde voor een universiteit, in alle wetenschapsdomeinen. De Universiteit Antwerpen zette  in 2019  daarom graag mee de schouders onder de Boekenbeurs, van zaterdag 31 oktober t/m woensdag 11 november.

Onze universiteit vulde dit inhoudelijk partnerschap in met geschreven én gesproken woorden, met een programma waar je onze onderzoekers aan het woord en werk kon zien, over hun onderzoeksdomein of over hun eigen pennenvruchten, op podia of op papier.

Woensdag 30 oktober - Leerkrachtendag basisonderwijs

Competenties van leraren gericht inzetten? Flexibel lesgeven! 

Lezing door Aster Van Mieghem, Edubron, UAntwerpen en Jef Groffen, De Wereldreiziger

Het lager onderwijs kent momenteel enkele cruciale uitdagingen, waaronder de toenemende diversiteit en de overgang tussen het lager en secundair onderwijs. Een personeelsbeleid dat de competenties van leerkrachten gericht inzet en ontwikkelt kan een antwoord bieden op die uitdagingen. Laat je tijdens deze sessie inspireren door praktijkvoorbeelden van een competentiegericht personeelsbeleid, door vakkennis van leerkrachten te stimuleren (bv. vak-ankers), samenwerking  te verhogen (bv. team teaching) of te variëren in hun taakinvulling (bv. flexibel sporenbeleid). Ontdek ook de clusterwerking van de basisschool De Wereldreiziger. 

Naar een wereld zonder kanker? Hoe wetenschap de ziekte overwint.

Wetenschapscafé met Filip Lardon, vice-rector, Centrum voor Oncologisch Onderzoek, UAntwerpen

Wetenschap Centraal: het wetenschapscafé van UAntwerpen dat wetenschappelijke inzichten combineert met een informele sfeer, zoomt in op de hoopvolle berichten uit het kankeronderzoek dat aan de vooravond staat van grote ontdekkingen. Professor Filip Lardon voorspelt dat tussen dit en tien jaar 80 procent van de mensen met kanker zal kunnen genezen worden, met dank aan de wetenschap die zeer snel terrein wint en stilaan de ziekte inhaalt. Met welke nieuwe inzichten en therapieën dat gebeurt, hoor je in een geïllustreerde sessie over het kankeronderzoek van morgen.

Donderdag 31 oktober - Leerkrachtendag secundair onderwijs

Immersie en leesplezier: op papier of digitaal?

Lezing door Mathea Simons en Claudio Vanhees, Onderzoeksgroep Didactica, UAntwerpen 

Zowel leerkrachten als onderzoekers maken zich zorgen over het leesgedrag van jongeren. De digitalisering zou ervoor zorgen dat ze minder en oppervlakkiger lezen. Toch kan de digitalisering ook ongekende nieuwe mogelijkheden bieden. In deze presentatie bekijken we hoe je jongeren kan onderdompelen in een verhalenwereld en of digitale tools hun leesplezier kunnen aanwakkeren.

Gij Vlaming!? Debat over zin en onzin van een Vlaamse canon

Debat o.l.v. Kevin Absillis, ISLN, UAntwerpen

Het nieuwe Vlaamse regeerakkoord wil een Vlaamse canon ontwikkelen.
Maar wat is zo’n canon eigenlijk? Wat zou er zoal ‘gecanoniseerd’ moeten worden? En is zo’n canon wel zinvol? Een panel vol zelfverklaarde onafhankelijke en pluralistische experts (Chokri Ben Chikha, Jan Dumolyn, Marlies De Munck en Dalilla Hermans) gaat over deze en aanverwante kwesties in debat. 

Serious gaming voor het literatuuronderwijs

Demo door Gwennie Debergh, ISLN, UAntwerpen

De verwondering van Hugo Claus als didactisch computerspel.

Een teer onderwerp ... voor nicotieners

Filip Lardon, vice-rector, CORE, UAntwerpen

Waarom worden rokers vaker ziek en krijgen ze sneller kanker? Welke schadelijke stoffen zitten er in een sigaret? Wist je dat nicotine tot de drie meest verslavende drugs ter wereld behoort? Wat is een joint of een e-sigaret en is dat even schadelijk?

Hoe we jongeren van vandaag kunnen helpen om niet te roken, ontdek je in het lespakket 'Een teer onderwerp ... voor nicotieners': ludiek, interactief en overtuigend om nooit te starten met roken. En bovendien helemaal gratis en onmiddellijk inzetbaar in de klas of jeugdvereniging.

A?ha! De Olympiade Nederlands 

Voorstelling door Kevin Absillis en Valerie Rousseau, UAntwerpen

Op 5 februari 2020 kunnen leerlingen van het 5de en het 6de middelbaar deelnemen aan de allereerste Olympiade Nederlands.

Benieuwd naar dit initiatief? Zin om je talent al eens op de proef te stellen? Of gewoon nieuwsgierig naar de geheimen van de neerlandistiek? Kom dan meespelen, professoren van de Universiteit Antwerpen schotelen het publiek enkele puzzels voor en zoeken gezamenlijk naar oplossingen. Ook ouders en leerkrachten zijn welkom ….

Booktube challenge

Jörgen Apperloo

Hoe krijg je de jongeren aan het lezen? Jörgen Apperloo, leerkracht Nederlands in Nederland, kreeg zijn leerlingen aan het vloggen over de boeken die ze lazen. Hun verrassende, grappige en straffe video’s vind je op het YouTubekanaal vlogboek.nl. Een mooie inspiratiebron voor Kevin Absillis  van UAntwerpen, waar nu ook booktubes (digitale boekbesprekingen) gemaakt worden en dat in een heuse challenge!

Sociale variatie in het online taalgebruik van jongeren 

Lezing door Reinhild Vandekerckhove en Lisa Hilte, CLiPS, UAntwerpen

Verschilt de online schrijftaal van tienermeisjes van die van hun mannelijke leeftijdsgenoten? Is er een verband tussen het opleidingsniveau van adolescenten en hun online taalgedrag? En wat met jonge tieners versus oudere adolescenten of jonge volwassenen: zijn er bepaalde evoluties waar te nemen? We lichten een tip van de sluier op en tonen hoe computationeel-sociolinguïstisch onderzoek zijn weg kan vinden in de klaspraktijk.

De didactiek van sprekend leren bij groepswerk

Wetenschapscafé met Jan T'Sas, Didactica, UAntwerpen

Wetenschap Centraal, het wetenschapscafé van UAntwerpen, buigt zich over het soort gesprekken dat kinderen en jongeren (zouden moeten) voeren tijdens groepswerk. Jan T'Sas vertelt over zijn praktijkonderzoek naar exploratief spreken dat een hiaat vult in de didactiek van het Nederlands. Zoek je mee naar links met populistisch taalgebruik, kritisch denken en filosoferen?

Vrijdag 1 november

Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog

​Panel met o.m. Veerle Vanden Daelen, Instituut voor Joodse Studies, UAntwerpen
Enkele Antwerpen-kenners geven een ruimer beeld van het Antwerpese oorlogsverleden.

Zondag 3 november

Ruimte - Over astronauten, raketten en satellieten

met o.m. Angelique Van Ombergen, UAntwerpen

Woensdag 6 november

De knoop van Antwerpen

Thierry Vanelslander, Transport en Ruimtelijke Economie, UAntwerpen
 

Denk en discussieer mee over mobiliteit: wat schort er vandaag en wat is er nodig om het morgen beter te doen?

Wetenschap Centraal, het wetenschapscafé van UAntwerpen, brengt een wetenschappelijke toelichting in een informele setting, met veel ruimte voor vragen uit het publiek.

Donderdag 7 november

Levert het lezen van fictie ons kennis op?

Wetenschapscafé met Leen Verheyen, Centrum voor Europese Filosofie, UAntwerpen

Traditioneel wordt in de filosofie het debat over de cognitieve waarde van literaire fictie in termen van waarheid en kennis geformuleerd, maar Leen vindt dat niet de meest vruchtbare manier om die vraag te beantwoorden. Fictie lezen heeft volgens haar echter wel een belangrijke cognitieve waarde, omdat je via fictionele verhalen je referentiekader verdiept en verbreedt: de concepten waar je vertrouwd mee bent kunnen door wat je leest uitgebreid of bevraagd worden. Je kan via een roman bijvoorbeeld een nieuw beeld krijgen van wat concepten als “rechtvaardigheid” of “liefde” kunnen betekenen, en op die manier heeft literaire fictie voor ons een heel grote waarde zonder dat het daarom wetenschappelijke kennis oplevert.

De rol van innovatie in het hoger onderwijs

Debat met o.m. Christine Lippens, Accountancy & Finance, UAntwerpen

De kloof tussen de verwachtingen van het werkveld en de output van het hoger onderwijs is niet nieuw. Maar zeker ook nog niet gedicht. Wat zijn de pijnpunten? Hoe kunnen we dit verhelpen? En waarin kan je als individuele docent of onderwijsinstelling het verschil maken?
Organisatie: ​Acco
 

Waterstof als energievector in de haven van de toekomst

Silvia Lenaerts, vicerector, DuEL, Universiteit Antwerpen

Wat kan waterstof betekenen voor de mobiliteit, de bedrijven en de mensen in de Haven van Antwerpen?
(voorafgaande demo op stand Port of Antwerp)

 

EOS-programma over Citizen Science

Debat met o.m. Roeland Samson, ENDeMIC, UAntwerpen

Kan citizen science de kloof tussen wetenschap en maatschappij dichten of is het alleen weggelegd voor de mondige, hoogopgeleide burger?
 

Antwerpen als doorvoerhaven van 15e- en 16e-eeuwse ridderromans

Lezing door Elisabeth de Bruijn, ISLN, UAntwerpen

In 2020 komt er een tentoonstelling over ridderromans, waar UAntwerpen-onderzoekers Elisabeth de Bruijn en Remco Sleiderink aan meewerken. Elisabeth licht alvast een tipje van de sluier op, met oog voor de bijzondere rol van Antwerpen in de verspreiding van deze boeken.

Verklein als consument je ecologische voetafdruk!

TED-talk door Karine Van Doorsselaer, Productontwikkeling, UAntwerpen
Organisatie: De toekomst in het Vizier: TED-talks over klimaat en Artificial Intelligence - Lannoo Uitgeverij

Waarom is een Duitse vamp mannelijker dan een Vlaamse?

Lezing van Tanja Mortelmans, GaP, UAntwerpen
Organisatie: Universiteit van Vlaanderen 

FUN-damental Mathematics, of hoe wiskunde bijzonder grappig kan zijn

Optreden van David Eelbode, Fundamentele Wiskunde, UAntwerpen

Wiskundeprofessor én science comedian David Eelbode neemt je mee op een hilarische en unieke trip door de wondere wereld van de wiskunde. Laat je meeslepen in een fascinerende reis door het wiskundige concept 'ruimte', via persoonlijke anekdotes, scherpe observaties en absurde redeneringen. 
Organisatie: Lannoo Uitgeverij
 

Zaterdag 9 november

Het zwarte gat van de verbeelding: tussen kunst en wetenschap

Frauke Pauwels, ISLN en Kurt Vanhoutte, Visual Poetics, UAntwerpen

Wetenschap vertelt hoe het echt is, kunst verzint hoe het anders kan. Of is het andersom? Wetenschap en kunst slaan geregeld de handen in elkaar, vroeger en vandaag. Een handvol voorbeelden uit jeugdliteratuur en theater toont hoe de kunstenaar de wetenschapper helpt te verbeelden wat moeilijk te bevatten is. Omdat je zonder verbeelding nergens geraakt.

Kunnen computers rappen? Toepassingen van artificiële intelligentie in het literatuuronderzoek

Mike Kestemont, CLiPS & ACDC, UAntwerpen

Door vooruitgang in het onderzoek naar kunstmatige intelligentie zijn computers steeds beter in staat om zelf teksten te schrijven. Hoe kan deze technologie schrijvers ondersteunen? En hoe goed kunnen mensen authentieke van synthetische teksten nog van elkaar onderscheiden? Wij zochten het uit op basis van een grootschalig experiment over hiphop.

 

Kunnen computers tussen de regels lezen? Artificiële intelligentie in taalonderzoek

Walter Daelemans, CLiPS & ACDC, UAntwerpen

Computers zijn steeds beter in staat tekst zelfstandig te begrijpen. Zo verraadt je schrijfstijl veel over wie je bent:  jong of oud, man of vrouw, extravert of introvert. We bespreken recent onderzoek waarin we deze technieken gebruiken voor het opsporen van haatspraak en cyberpesten in sociale media.
 

Sprookjesquiz

Vanessa Joosen, ACDC, UAntwerpen

Iedereen kent Roodkapje en Sneeuwwitje, maar weet je ook wat er achter de verhalen van de Gebroeders Grimm & co. schuilt? In deze quiz testen we de kennis van kinderen en volwassenen over sprookjes. Met de antwoorden leer je iets bij over de ontwikkeling en betekenis van sprookjes, en ontdek je meer over het onderzoek dat aan de Universiteit Antwerpen naar kinderboeken gevoerd wordt.
 

Ik zie wat jij niet kan zien .. top secret geheimschrift

Serge Tavernier, Sven Janssens, Trang Bui Thi, BioGEM, UAntwerpen

Al eeuwen wordt geheimschrift gebruikt om boodschappen te verbergen. Maar onzichtbare tekst is nog beter. Liefdesbrieven in een middeleeuwse bijbel, een ontsnappingsroute van een gevangene op ‘wit’ papier. Met huis-tuin-en-keuken-gerief kan je teksten tevoorschijn toveren en weer doen verdwijnen. Kom het ook eens proberen!
 

Teken eens een wetenschapper

Els Grieten en Tine Rams, UAntwerpen

Bij UAntwerpen zijn we benieuwd: Hoe ziet een wetenschapper er volgens jou uit? Hoe zou jij er zelf uitzien als wetenschapper? Wij leggen papier en potloden klaar en kijken uit naar jouw creatie!

30 jaar na de val van de Berlijnse muur

Wetenschapscafé met Walter Weyns (dep. Sociologie), David Criekemans en Tom Sauer (beide IP), UAntwerpen 

Wetenschap Centraal, het wetenschapscafé van UAntwerpen, brengt een wetenschappelijke toelichting in een informele setting, met veel ruimte voor vragen uit het publiek.  De Muur, vrede, veiligheid en andere 9 novembermomenten in de Duitse geschiedenis komen daarbij uitgebreid aan bod.

Zondag 10 november

Science Slam

3 onderzoekers van UAntwerpen en 3 onderzoekers van KULeuven strijden om de eer en presenteren elk gedurende 7 minuten hun onderzoek. Een vakkundige jury oordeelt.
   David Eelbode, Fundamentele Wiskunde, UAntwerpen
   Laure Jacquemin, TNW, UAntwerpen 
   Jonas Lembrechts, PLECO, UAntwerpen

Een blik in het hoofd van een moordenaar

Met o.m. Werner Jacobs, ASTARC, UAntwerpen
José Masschelin schreef verhalen neer uit de carrière van gerechtsarts Werner Jacobs. Een panel van vijf gerechtspsychiaters gaat er verder op in.
Organisatie: Standaard Uitgeverij (incl. signeersessies)
 

Maandag 11 november

Verdwaald in Verlichting

Gesprek met o.m. Patrick Loobuyck, Centrum voor Ethiek, UAntwerpen
Vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid. Deze verlichtingswaarden liggen aan de basis van ons democratisch samenlevingsmodel. Over deze waarden en over het belang van de rede leek algemene consensus te bestaan. Toch is onze samenleving hierover sterk gepolariseerd. Zijn we verdwaald in Verlichting?
Organisatie: Borgerhoff&Lamberigts

Brandend actueel

Interview met David Criekemans, IP, UAntwerpen
Er gebeurt elk moment ontzettend veel in de wereld, waarbij grote belangen op het spel staan. Het lijkt wel of alle zekerheden op het vlak van veiligheid, democratie, economie en klimaat op de helling staan. Geopolitiek - het gemeenschappelijk studieveld tussen de Internationale Betrekkingen en de Politieke Geografie - kan hier helpen een alomvattend beeld te maken van de trends en ontwikkelingen, en kan ons meer kritisch bewust maken van de wereld waarin we leven. David Criekemans volgt de internationale politiek op de voet en zal – heet van de naald – die dag een probleem aansnijden dat brandend actueel is. Prof. dr. Criekemans is de auteur van het ‘Geopolitieke kanttekeningen. Een wereld in volle geopolitieke transitie’. 
Organisatie: Gompel & Svacina