Wijkgerichte aanpak Over de Ring

In kader van het ontwerpproces “Over de Ring” werkten verschillende ontwerp teams in een co-creatief proces zowel een lange termijnvisie uit voor de volledige overkapping van de Ring, als strategische projecten die op korte termijn een verbetering van de leefbaarheid kunnen bewerkstelligen. De focus van het ontwerpproces “Over de Ring” lag op de leefbaarheidsmaatregelen t.a.v. de Ring. De focus van deze studie ligt op de nieuwe sociaal-ruimtelijke opgaven die hierdoor ontstaan. Wijken die tot vandaag van elkaar gescheiden zijn door de barrièrewerking van de infrastructuurbundel zullen in de toekomst met elkaar verbonden worden door nieuwe verbindingen en/of nieuwe gedeelde en publieke ruimte en bijkomend stedelijk weefsel. Daarnaast zal het ook nog minstens tien jaar duren voordat wijken die door infrastructuur van elkaar gescheiden zijn, worden verbonden. In die tien jaar worden de wijken extra van elkaar gescheiden door een gigantische werf. In deze tussentijd is er veel aandacht voor deze wijken nodig.

Deze studie focust zich daarom op hoe in deze projectgebieden verschillende wijken verbonden kunnen worden, hoe lokale bewoners(groepen) in dit verhaal betrokken kunnen worden, en dit niet enkel in de toekomst maar zeker ook in de tussentijd (werfperiode).   Het projectgebied dat als case behandeld wordt is Luchtbal – Merksem, waar een overkapping geselecteerd is ter hoogte van Luchtbalstation: Hoe de sociale hoogbouwwijk Luchtbal connecteren met het meer residentiële Merksem?

De bedoeling van het onderzoek is om een methodiek voor een kwalitatieve sociaal-ruimtelijke analyse te ontwikkelen die inzetbaar is voor dergelijke gebieden en uitdagingen; deze methodiek toe te passen op de case; de behoeften en wensen van de wijken in het projectgebied in kaart te brengen; en op basis daarvan input te leveren voor andere stadsvernieuwingsprojecten en voor de case een voorstel uit te werken voor een programma van sociale interventies dat in publiek-civiele samenwerking gerealiseerd kan worden.

Het onderzoek bestaat uit 5 verschillende sporen die elk het projectgebied verkennen vanuit een andere invalshoek: (1) desktoponderzoek, (2) diepte-interviews met actoren uit het Over De Ring-proces en lokale gebiedswerkers, (3) een sociaal-ruimtelijke analyse van GIS-data, (4) veldwerk met etnografische observaties en informele straatinterviews en (5) een participatie-experiment met urban tactics in het kader van de International Design Workshop week van de Faculteit Ontwerpwetenschappen (zie ook IDW2020).

Onderzoekers: Marleen Goethals, Nina De Jonghe en young professionals:  Lotte Groven, Eline Herthogs, Minne Somers
Opdrachtgever:  Stad Antwerpen & Stedenbeleid Vlaanderen
Periode: september 2019 - september 2020
Partner: Common Ground (Hella Rogiers, Stefanie Cornut, Elke Dolfen en Muriel Claeys)