Sociale Wetenschappen

Sociaal-economische wetenschappen

Moet ongezond gedrag bestraft worden?

Prof. Sarah Van de Velde

"Helpt het om een stout kindje in de hoek te plaatsen?"

De logica die achter deze vraag schuilt is dat ongezond gedrag kan ontmoedigd worden door er een straf aan te verbinden. Een beetje zoals een stout kindje in de hoek plaatsen. Soms werkt dat goed: Het wettelijk verplichten van het dragen van een gordel was bijvoorbeeld een groot succes. Maar vaak werkt deze redenering ook niet goed. Dat komt omdat niet iedereen evenveel kansen krijgt. Je kan ongezonde voeding bijvoorbeeld duurder maken, maar indien er enkel fastfoodrestaurants in de buurt van je woning zijn, is de kans dat je een vettige Big Mac binnen werkt ook groter.

Straffen is geen neutraal proces

Tenslotte is het straffen op zich geen neutraal proces; Niet toevallig staat op het roken van crack een hogere straf dan op het snuiven van cocaïne. Dat komt omdat die laatste vorm van drugs vooral door de rijken wordt gebruik, terwijl crack een drugs voor de armen is.

 

 

Prof. Diana de Graeve

"De gevolgen van ongezond gedrag, bijvoorbeeld zwaarlijvigheid, kennen we:"

lagere lonen, lagere kans op tewerkstelling, slechtere gezondheid en hogere gezondheidszorguitgaven. Wanneer mensen dan toch kiezen voor frieten met mayonaise en een cervela dan is dat omdat ze de voordelen van deze keuze (lekkerder eten, niet te duur, gemakkelijk) hoger inschatten dan het nadelig effect van de aanslag op hun gewicht.

Waarom zouden we dat moeten bestraffen?

Vanuit de economische invalshoek kunnen we een argument aanreiken

De verplichte ziekteverzekering betaalt immers grotendeels de medische kosten voor verzorging van obesitas-gerelateerde gezondheidsproblemen. En doordat mensen niet zelf alle negatieve gevolgen van zwaarlijvigheid dragen, zullen ze er bij hun eigen beslissingen te weinig of geen rekening mee houden.  Om ervoor te zorgen dat men dat wel doet, zou je bijvoorbeeld een belasting kunnen invoeren op overtollig lichaamsvet. Of meer indirect kan je ook ziekteverzekeringspremies optrekken voor zwaarlijvigen, fastfood belasten, gezond voedsel subsidiëren en financiële beloningen geven bij gewichtsverlies, fitness en sport.

Eén argument voor; een klein deel van een heel complex beeld dat volledig moet bekeken worden vooraleer een beslissing te nemen.