Geneeskunde en Gezondheids­wetenschappen

Collen-Francqui 2018-2019 Sabina De Geest


Sabina De Geest, professor verpleegkunde, directeur van het Institute of Nursing Science en voorzitter van het Department of Public Health van de Faculty of Medicine van de Universiteit van Bazel (Zwitserland) en deeltijds hoogleraar aan het Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde van het Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg van de KU Leuven, is de laureate van de Collen-Francqui Leerstoel 2018-2019 aan de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Professor Tinne Dilles, voorzitter van onderzoeksgroep NuPhaC, is promotor van deze Collen-Francqui Leerstoel aan de Universiteit Antwerpen.

In een reeks van zes lezingen in het voorjaar van 2019 deelde professor Sabina De Geest haar expertise in implementatiewetenschap. Het onderzoeksdomein van de implementatiewetenschap is in opmars en is zeer relevant voor gezondheidswetenschappers, clinici en beleidsmakers die wetenschappelijke bevindingen willen vertalen naar en verankeren in de dagelijkse klinische praktijk.

De inaugurale lezing vond plaats op vrijdag 15 maart 2019, de laatste lezing was op 17 mei 2019, samen met dr. Karim Berkouk van de Europese Commissie.

Over Sabina De Geest

Sabina De Geest is professor verpleegkunde en directeur van het Institute of Nursing Science en voorzitter van het Department of Public Health van de Faculty of Medicine van de Universiteit van Bazel (Zwitserland). Ze is tevens deeltijds hoogleraar aan het Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde van het Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg van de KU Leuven.  Ze behaalde haar master en haar doctoraat aan de KU Leuven (België). Daarnaast is ze geaffilieerd aan verscheidene ‘Schools of Nursing’ in de Verenigde Staten (vb. University of Pittsburgh, Johns Hopkins University, New York University) en Australië (University of Technology in Sydney).

Sabina De Geest leidt de Leuven Basel Research Group, een internationale, interdisciplinaire onderzoeksgroep die focust op de verbetering van de ‘outcome’ bij patiënten met chronische aandoeningen (o.a. orgaan- en stamceltransplantatie) en bij ouderen. De methodologie van implementatiewetenschap is de motor van haar onderzoek naar de ontwikkeling van innovatieve zorgmodellen, gedeeltelijk ook versterkt door eHealth. Daarnaast handelt haar onderzoek over de invloed van gedrags- en psychologische factoren op de ‘outcome’ bij chronische aandoeningen en de ontwikkeling en evaluatie van instrumenten om ‘patient reported outcomes’ te meten. Er lopen projecten in Europa, Australië en Noord- en Zuid-Amerika.

Haar onderzoek werd gepubliceerd in toonaangevende interdisciplinaire tijdschriften. Professor De Geest schreef meer dan 300 internationale peer-reviewed publicaties, goed voor meer dan 8500 citaten (h-index Google Scholar = 57/ Scopus = 46). Ze is ook zeer succesvol in het aantrekken van competitieve financiering, zowel projectgerelateerde onderzoeksfinanciering (> € 6.230.000) als niet-projectgerelateerde financiering (bv. voor onderwijs) (> €3.000.000).

Over implementatiewetenschap

Empirisch onderzoek sneller en op een meer kwaliteitsvolle manier vertalen naar de praktijk, is een topprioriteit voor de gezondheidszorg. Suboptimale implementatie betekent immers niet alleen verloren onderzoek, maar het zorgt er ook voor dat noodzakelijke behandelingen en interventies niet ingezet kunnen worden bij patiënten die deze hard nodig hebben. In het slechtste geval worden deze patiënten blootgesteld aan ineffectieve of zelfs schadelijke behandelingen. Vandaag vormt de implementatiewetenschap de belangrijkste brug tussen onderzoeksresultaten en klinische resultaten. Implementatiewetenschap wordt gedefinieerd als “de wetenschappelijke studie van methoden om de integratie te verbeteren van onderzoeksresultaten en evidence-based interventies in het beleid en de praktijk in de gezondheidszorg”. Implementatiewetenschap tracht “het gedrag van professionals en ondersteunende medewerkers  in de gezondheidszorg, gezondheidsorganisaties, patiënten en beleidsmakers te begrijpen als kernvariabelen bij een duurzame opname, aanpassing en implementatie van evidence-based interventies.” Dankzij het succes bij het vertalen van onderzoeksresultaten naar belangrijke acties voor het volledige scala aan stakeholders in de gezondheidszorg, is implementatiewetenschap het voorbije decennium een vooraanstaande methodologie geworden bij voorstellen in het kader van het EU Horizon 2020 programma.

Doel van de lezingenreeks

De hoofddoelstelling van deze lezingenreeks is om de kennis en vaardigheden van de deelnemers in het domein van de implementatiewetenschap te bevorderen, met een specifieke focus op designs in implementatieonderzoek, ‘outcomes’ in implementatieonderzoek, contextuele analyses, implementatiestrategieën, de betrokkenheid van patiënten en maatschappij bij onderzoek, de rapportering van resultaten van de implementatiewetenschap en het opzetten van infrastructuren voor de implementatiewetenschap.

Doelgroep

Deze leerstoel over implementatiewetenschap is relevant voor alle disciplines binnen de gezondheidszorg. De inhoud is toepasselijk voor een brede waaier van interventies binnen diverse settings in de gezondheidszorg. Deelnemers hebben voldoende kennis nodig van klinische onderzoeksmethodes zoals conceptueel denken, kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethodologie en statistische analyse.

Lezingenreeks

Inaugurale lezing: Implementation science: Making research findings more powerful for clinical use

Lezing in het Engels
Vrijdag 15 maart 2019, 17-18 u., gevolgd door een receptie
Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw Q – Promotiezaal – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk

Lezingenreeks

Lezing 1: Implementation research aims & designs or how to develop a research project with clinical impact as the ultimate goal
Lezing in het Nederlands
Vrijdag 29 maart 2019, 16-18 u.
Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk

Lezing 2: Contextual analysis in implementation science: Making sense of complexity
Lezing in het Nederlands
Vrijdag 26 april 2019, 16-18 u.
Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw  O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk

Lezing 3: Getting your intervention implemented in the real world: State of science of implementation strategies
Lezing in het Nederlands
Vrijdag 3 mei 2019, 16-18 u.
Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw  O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk

Lezing 4: Listen to all the voices: Methods for stakeholder involvement in implementation science
Lezing in het Nederlands
Vrijdag 10 mei 2019, 16-18 u.
Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk

Lezing 5: Reporting of implementation science studies and developing implementation science infrastructures
Lezing in het Nederlands
Medelesgever: Dr Karim Berkouk, Acting Head of the Unit for Non Communicable Diseases and the Challenge of Healthy Ageing at the Directorate-General for Research and Innovation of the European Commission

Vrijdag 17 mei 2019, 16-18 u.
Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk

Voorbereiding van de lezingen

De volgende publicaties werden aan de deelnemers doorgegeven als geschikte voorbereiding voor het volgen van de lezingen.

Inaugurale lezing: Implementation science: Making research findings more powerful for clinical use - 15 maart 2019

  • Peters et al. Implementation research: what it is and how to do it.  BMJ 2013;347:f6753 doi: 10.1136/bmj.f6753
  • Zullig et al. Moving from the trial to the real world: Improving medication adherence using insights of implementation science. Annual Review of Pharmacology and Toxicology 2018 Aug 20. doi: 10.1146/annurev-pharmtox-010818-021348. [Epub ahead of print

Lezing 1: Implementation research designs or how to develop a research project with impact in the clinical setting as ultimate goal - 29 maart 2019

  • Curran et al. Effectiveness-implementation Hybrid Designs. Combining Elements of Clinical Effectiveness and Implementation Research to Enhance Public Health Impact. Medical Care 2012; 50(3): 217-226
  • Proctor et al. Outcomes for implementation research: conceptual distinctions, measurement challenges, and research agenda. Adm Policy Ment Health 2011; 38(2):65-76.
  • Peters et al. Implementation research in health. A practical guide. WHO 2013. http://who.int/alliance-hpsr/alliancehpsr_irpguide.pdf
  • Craig et al. MRC framework paper Developing and evaluating complex interventions: the new Medical Research Council guidance. BMJ 2008 337: a1655

Lezing 2: Contextual analysis in implementation science: making sense of complexity - 26 april 2019

  • Pfadenhauer et al. Making sense of complexity in implementation science: The context and Implementation of Complex Interventions (CICI framework). Implementation Science 2017; 12:21
  • Li et al. Organizational contextual features that influence the implementation of evidence based practices across health care settings: a systematic integrative review. Systematic Reviews 2018; 7:72., 2013:8:22.
  • Watson et al. Defining the external implementation context: an integrative systematic literature review. BMC Health Services Research 2018; 18:209.
  • Chaudoir et al. Measuring factors affecting implementation of health interventions: a systematic review of structural, organizational, provider, patient and innovation level measures. Implementation Science 2013, 8:22

Lezing 3: Getting your intervention implemented in the real world: state of science of implementation strategies - 3 mei 2019

  • Waltz et al. Use of concept mapping to characterize relationships among implementation strategies and assess their feasibility and importance: results from the Expert Recommendations for Implementing Change (ERIC) study. Implementation Science 2015;10:109
  • Bunger et al. Tracking implementation strategies: a description of a practical approach and early findings. Health Research Policy and Systems 2017; 15:15.

Lezing 4: Listen to all the voices: methods for Patient and Public Involvement (PPI) in implementation science - 10 mei 2019

Lezing 5: Reporting of implementation science studies and developing implementation science infrastructures - 17 mei 2019

  • Pinnock et al. Standards for Reporting Implementation Studies (StaRI) Statement. BMJ 2017; 356:i6795
  • Crable et al. Standardizing an approach to the evaluation of implementation science proposals. Implementation Science (2018) 13:71