Onderzoeksgroep

Expertise

- algemene kennis van de moderne Nederlandstalige literatuur, met een meer gespecialiseerde expertise over Louis Paul Boon, Hugo Claus, Hendrik Conscience, Conrad Busken Huet en Gerard Walschap; - wisselwerking Vlaamse Beweging en literaire fictie; en meer in het algemeen: de studie van literatuur, kunst en natievorming.

Het landhuis en de spanning tussen moderniteit en traditie in Vlaams verhalend proza: naar een nieuwe lectuur van Maurice Gilliams 01/10/2012 - 30/09/2015

Abstract

Dit onderzoeksproject beoogt een belangrijke herziening van de gangbare academische opvattingen over Maurice Gilliams (1900-1982). Het wil een nieuw licht werpen op het imago van Gilliams, de schrijver 'wiens literaire wereld weinig verband hield met de onmiddellijk aansprekende actualiteit of gangbare voorstellingswereld'. (M. de Jong) Zoals Gilles Deleuze op overtuigende wijze heeft laten zien dat er een andere Proust bestaat dan de van het werkelijke leven vervreemde schrijver die tussen gecapitonneerde muren louter autonome literatuur voor esthetische fijnproevers produceert, zo wil dit project – met gebruikmaking van de meest recente methoden in de literatuurwetenschap – aantonen dat er een andere Gilliams bestaat dan de naar perfectie strevende producent van in zichzelf besloten esthetische objecten. Gilliams zal worden gesitueerd in een culturele context waarin de Vlaamse Beweging een prominente rol speelt en de autonomistische poetica minder vanzelfsprekend is dan in bijvoorbeeld Engeland of Frankrijk. Om Gilliams ook in een internationale context de plaats te geven die hij als modernist verdient, zal zijn werk systematisch in verband worden gebracht met dat van de Engelse romancier en sociale criticus E.M. Forster (1879-1970). Dat zal gebeuren via het literaire topos van 'het landhuis', dat zowel in het oeuvre van Gilliams als in dat van Forster een prominente plaats inneemt. Beide schrijvers cultiveerden ook het imago van de 'geestesaristocraat'. Daarbij moet worden opgemerkt dat Forster in tegenstelling tot Gilliams wél degelijk een hogere opleiding had genoten en lid was van een familie die alle gravitas en sociale invloed had die de Gilliamsen niet hadden. Tegen deze achtergrond zal het voorgestelde onderzoek Gilliams' zorgvuldig geconstrueerde elitistische imago ter discussie stellen. Concreet luidt de centrale onderzoeksvraag: welk effect beoogt en sorteert een schrijver van stilistisch hoogwaardige Vlaamse fictie als Maurice Gilliams in de context van een zich emanciperend Vlaanderen als hij zich het imago van een aristocraat aanmeet, terwijl hij in werkelijkheid evenals de meeste prominente actoren in het literaire veld behoort tot de middenklasse?

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Gilliams en de tekens: een onderzoek naar de weerslag van een doorgedreven verzelfstandiging van het literaire veld op de kritische representatie van de werkelijkheid in (Vlaams) verhalend proza. 01/10/2011 - 30/09/2012

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De samenstelling van een tentoonstelling L.P. Boon 1912-2012: voor geen chanterikpeu! 18/07/2011 - 31/03/2012

Abstract

Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Stad Aalst. UA levert aan Stad Aalst de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Curatorschap tentoonstelling L.P. Boon in het Letterenhuis. 26/12/2010 - 31/03/2012

Abstract

Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Musea en Erfgoed Antwerpen. UA levert aan Musea en Erfgoed Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De vernederlandsing van de Vlaamse letteren. Een analyse van het redactiebeleid van de Vlaamse uitgeverij A. Manteau (1951-1970). 01/10/2008 - 30/09/2011

Abstract

De probleemstelling van dit project is: Het Vlaamse stigma en de naoorlogse boekenmarkt in de Lage Landen (1945-1970). Het project wil voor de allereerste keer systematisch de vernederlandsing van de Vlaamse literaire teksten in kaart brengen en analyseren.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De invloed van het montageprincipe in de film op L.P. Boons 'Mijn kleine oorlog' (1947), 'De Kapellekensbaan' (1953) en 'Zomer te Ter-Muren' (1956): een literair historische situering en grondige formele analyse. 01/10/2008 - 30/09/2009

Abstract

Dit project zal aandacht besteden aan de formele aspecten van Louis-Paul Boons werk. Door doorgedreven systematisch onderzoek naar de manier waarop Boons teksten zijn 'gemaakt', alsook naar de effecten van de benutte kunstgrepen zal de literair-historische betekenis van deze radicale romanvernieuwer zowel in de Vlaamse als in een internationale context scherper gedefinieerd kunnen worden.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

L.P.-Boon Verzameld Werk. 01/07/2006 - 31/12/2012

Abstract

Het Verzameld werk van Louis Paul Boon zal worden uitgegeven in 24 delen en bevat naast alle in boekvorm verschenen romans en verhalen, ook bloemlezingen van o.m. de 'Boontjes', het journalistieke werk en de brieven van Boon. Elk deel bevat naast een wetenschappelijk verantwoorde presentatie van de leestekst, ook een informatief nawoord, een tekstverantwoording en een bibliografie. Uitvoerig editiecommentaar, inclusief een integraal variantenapparaat en woordverklaringen, wordt ter beschikking gesteld op de site van het L.P. Boon-documentatiecentrum (www.lpbooncentrum.be), waar ook extra informatie over elk deel van het Verzameld werk te vinden is. De uitgave van het Verzameld werk is een samenwerking tussen het Louis Paul Boon-documentatiecentrum (Universiteit Antwerpen), de Vakgroep Nederlands (Universiteit Gent) en de Amsterdamse uitgeverij De Arbeiderspers. Het Verzameld werk wordt gepubliceerd in een vorm die gericht is op een breed publiek.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Verzameld werk L.P. Boon. 01/01/2005 - 31/12/2012

Abstract

Dit project behelst de wetenschappelijke editie van L.P. Boons werk in 24 delen. Voor gedetailleerde informatie: zie http://www.lpbooncentrum.be/verzameldwerk/

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Behoefteonderzoek bij literaire uitgevers op het gebied van het literair vertalen. 01/01/2005 - 01/11/2005

Abstract

Onderzoek naar de noden en verwachtingen van literaire vertalers in Vlaanderen en Nederland.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Subsidie aan het L.P. Boon-documentatiecentrum. 15/06/2004 - 31/03/2005

Abstract

Wetenschappelijke editie in vierentwintig delen van het Verzameld werk van Louis Paul Boon.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Literatuur, Vlaamse Beweging en maatschappij (1914-1950). 01/01/2004 - 31/12/2008

Abstract

Het project beoogt een systematische beschrijving en analyse van de complexe wisselwerking tussen de samenleving in Vlaanderen van 1914 tot 1950 en de literatuur uit die periode, waarbij literatuur beschouwd wordt als een medium voor het politiek-institutionele denken binnen de Vlaamse Beweging. Vanuit een radicaal-retorische opvatting van de historische realiteit wordt zorgvuldig in kaart gebracht hoe 'Vlaanderen' mede door het publieke optreden van schrijvers tot stand is gekomen in een reeks, specifiek gecodeerde, performances (van politieke manifesten en essays over uitgesproken 'literaire' teksten tot voorleesavonden en redevoeringen, optochten en demonstraties).

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Het uitgevershuis A. Manteau en het literaire veld in Vlaanderen (1945-1970). 01/01/2004 - 31/12/2007

Abstract

Vervolg op onderzoeksproject 3181 - Het uitgevershuis A. Manteau en het literaire veld in Vlaanderen (1938-1945). Het eerste deel van dit vervolgonderzoek is opgebouwd rond de figuur van Hugo Claus; in het tweede deel staat de generatie Vandeloo/Ruyslinck centraal. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de door Manteau in de markt gezette vertalingen van buitenlandse literatuur (Malaparte,Sagan).

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De Lage Landen en 'Der Sturm'. Een bijdrage tot de beschrijving en analyse van het Nederlands-Vlaamse aandeel in de Europese historische avant-garde. 01/01/2004 - 31/12/2007

Abstract

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de universiteiten van Antwerpen en Groningen. In het Antwerpse onderzoek komt de nadruk te liggen op de vraag hoe het literaire en artistieke expressionisme in Vlaanderen vorm kreeg door een reeks contacten en uitwisselingen met vertegenwoordigers van de internationale avant-garde in het algemeen en leden van het 'concern' Der Sturm in het bijzonder. Bijzondere aandacht krijgen de vragen waarom het expressionisme niet al voor de Grote Oorlog wortel schoot in Vlaanderen/België, wat de impact van de Vlaamse Beweging was op de introductie en de ontwikkeling van het expressionisme in Vlaanderen en in hoeverre werkelijk kan worden gesproken van een 'Vlaamse' variant van het expressionisme.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De elektronische editie van de correspondentie en tegen-correspondentie van Louis Paul Boon. 01/01/2003 - 31/12/2006

Abstract

Dit project verricht, op een methodologisch onderbouwde manier en met gebruikmaking van de meest geavanceerde editietechnieken, fundamenteel onderzoek naar de structuren en hyperstructuren in de correspondentie en tegen-correspondentie van Louis Paul Boon. Naast belangrijke (auto)biografische en poëticale inzichten betreffende de schrijver Louis Paul Boon en zijn (literaire) correspondenten, biedt deze elektronische editie, inclusief uitvoerige annotaties, bovendien een brede kijk op de naoorlogse Nederlandse letterkunde en, meer algemeen, het culturele bedrijf in zijn historisch-maatschappelijke context.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Historisch-kritische editie van L.P. Boons roman 'Mijn Kleine Oorlog' (1947/1960). 01/09/2001 - 31/08/2003

Abstract

De onderhavige onderzoeksaanvraag heeft tot doel i. de systematische en grondige studie van L.P. Boons roman 'Mijn kleine oorlog' (1947/1960), uitmondend in een nauwgezette reconstructie van de ontstaansgeschiedenis en de kritische ontvangst van de tekst, en ii. de presentatie van de resultaten in de vorm van een uitvoerig becommentarieerde historisch-kritische editie van het werk.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

    Project type(s)

    • Onderzoeksproject

    Het uitgevershuis A. Manteau en het literaire veld in Vlaanderen (1938-1953). 01/01/2000 - 31/12/2003

    Abstract

    In dit onderzoek wordt gereconstrueerd hoe 'uitgeverij A. Manteau' in een nog sterk verzuilde cultuur kon uitgroeien tot een waarmerk van 'literaire kwaliteit'. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de uitgeverspolitiek van directrice Angèle Manteau tijdens de Tweede Wereldoorlog. Centraal staat de figuur van Louis Paul Boon, die in 1943 bij het uitgevershuis A. Manteau debuteerde en in de vroege jaren vijftig overstapte naar de Amsterdamse uitgeverij De Arbeiderspers.

    Onderzoeker(s)

    Onderzoeksgroep(en)

    Project type(s)

    • Onderzoeksproject

    Mogelijkheden en grenzen van de hedendaagse feministische iteratuurstudie aan de hand van een theoretisch beredeneerde lectuur van drie gecanoniseerde mannelijke auteurs. 01/10/1999 - 29/02/2000

    Abstract

    Aan de hand van een feministische lectuur gebaseerd op de relatie tussen spel en vrouwelijkheid van het werk van H. Claus, S. Beckett en R. Queneau wordt een onderzoek ondernomen naar de mogelijkheden en grenzen van de hedendaagse feministische literatuurstudie voor de revaluatie van gecanoniseerde (post)moderne auteurs.

    Onderzoeker(s)

    Onderzoeksgroep(en)

      Project type(s)

      • Onderzoeksproject

      Kritische becommentarieerde en exhaustive bibliografie Louis Paul Boon. 01/11/1998 - 31/10/2000

      Abstract

      Onderzoeker(s)

      Onderzoeksgroep(en)

        Project type(s)

        • Onderzoeksproject

        De problematiek van het subject in het latere werk van L.P. Boon en H. Claus : een bijdrage tot de situering van de naoorlogse Vlaamse roman in internationaal perspectief. 01/10/1998 - 30/09/2000

        Abstract

        Dit onderzoeksproject gaat uit van de hypothese dat het modernisme filosofisch gesproken beschouwd kan worden als een laatste grote erfgenaam van de westerse metafysica, die - als subjectsmetafysica - gefundeerd is in een souverein, zingevend subject. In ons taalgebied is de Vlaamse auteur L.P. Boon de eerste, die in het raam van een zekere crisis van de roman, in zijn werk de grenzen van het modernisme heeft geëxploreerd. Met zijn zedenromans Het nieuwe onkruid en Het onkruid bloeit neemt Boon systematisch afstand van de modernistische romancode en preludeert daarbij op wat men de postmodernistische roman kan noemen. Daarin bekleedt het schrijvende subject een eerder problematische positie, zoals ook blijkt uit het latere werk van Hugo Claus. Bijzondere aandacht verdient - zeker in internationaal perspectief - Het verdriet van België, zowat de bijbel van het postmodernisme in onze letteren.

        Onderzoeker(s)

        Onderzoeksgroep(en)

          Project type(s)

          • Onderzoeksproject

          Mogelijkheden en grenzen van de hedendaagse feministische iteratuurstudie aan de hand van een theoretisch beredeneerde lectuur van drie gecanoniseerde mannelijke auteurs. 01/10/1997 - 30/09/1999

          Abstract

          Aan de hand van een feministische lectuur gebaseerd op de relatie tussen spel en vrouwelijkheid van het werk van H. Claus, S. Beckett en R. Queneau wordt een onderzoek ondernomen naar de mogelijkheden en grenzen van de hedendaagse feministische literatuurstudie voor de revaluatie van gecanoniseerde (post)moderne auteurs.

          Onderzoeker(s)

          Onderzoeksgroep(en)

            Project type(s)

            • Onderzoeksproject

            L.P. Boon's romanpoetica : reconstructie, interpretatie en literair historische contextualisering. 01/01/1997 - 31/12/2000

            Abstract

            Doel van het project is een omvattende studie van Boons literaire en artistieke ontwikkeling in het licht van de internationale literaire vernieuwingsbewegingen. Precies omwille van zijn radicaliteit is het werk van Boon als dat van geen ander geschikt om een nieuw licht te werpen op ons naoorlogse literaire systeem. Deze studie wil Boons romanpoetica uit de periode 1945-1953 inschrijven in Boons poeticale ontwikkeling vanaf zijn allervroegste werk tot zijn laatste onvoltooide roman De Goden zijn onder ons.

            Onderzoeker(s)

            Onderzoeksgroep(en)

              Project type(s)

              • Onderzoeksproject

              Leven en werk van L.P. Boon. 01/01/1997 - 31/12/1997

              Abstract

              In het Boonjaar 1999 beeingdigt het L.P. Boon - centrum haar publikatiereeks "Boon-studies" met een omvattende studie waarin de contextualisering en de interpretatie van Boons werk zal worden gepresentreerd. Complementair aan deze uitgave zal in datzelfde jaar Boons biografie Gelijk een vis zwemt, moet ik schrijven verschijnen. Ter voorbereiding van deze biografie is het L.P. Boon - centrum druk bezig met het verzamelen en bestuderen van zowel gepubliceerd als ongepubliceerd bronnenmateriaal van - maar vooral ook over - L.P. Boon.

              Onderzoeker(s)

              Onderzoeksgroep(en)

                Project type(s)

                • Onderzoeksproject

                Editie- en generische literatuurwetenschap. 01/01/1997 - 31/12/1997

                Abstract

                De genetische literatuurstudie is een relatief jong gebied waar desondanks heel wat in gepubliceerd wordt. Dit project maakt het mogelijk onze collectie uit te breiden.

                Onderzoeker(s)

                Onderzoeksgroep(en)

                  Project type(s)

                  • Onderzoeksproject

                  De problematiek van het subject in het latere werk van L.P. Boon en Hugo Claus : een bijdrage tot de situering van de naoorlogse Vlaamse roman in internationaal perspectief. 01/10/1996 - 30/09/1998

                  Abstract

                  Onderzoeker(s)

                  Onderzoeksgroep(en)

                    Project type(s)

                    • Onderzoeksproject

                    Het wetenschappelijk werk van L.P. Boon. 01/10/1996 - 31/12/1996

                    Abstract

                    Onderzoeker(s)

                    Onderzoeksgroep(en)

                      Project type(s)

                      • Onderzoeksproject

                      L.P. Boon en de naoorlogse letteren III 01/01/1996 - 31/12/1996

                      Abstract

                      Het opsporen, verzamelen en inventariseren van a) de literatuur- en kunst kritische bijdragen van Boon in Vooruit en enkele andere periodieken en b) de in diezelfde periode verschenen reakties op Boons romans. De filologische verwerking, annotatie en bondige historisch-poeticale contextualisering van een substantieel deel van het materiaal. De presentatie van de eerste onderzoeksresultaten in een wetenschappelijke uitgave van schrijvers literatuur- en kunstkritische bijdragen aan Vooruit.

                      Onderzoeker(s)

                      Onderzoeksgroep(en)

                        Project type(s)

                        • Onderzoeksproject

                        De 'dood van het subject' bij Boon en Claus in het licht van het internationale postmodernisme. 30/09/1995 - 30/09/1996

                        Abstract

                        Dit onderzoeksproject gaat uit van de hypothese dat het modernisme filosofisch gesproken beschouwd kan worden als een laatste grote erfgenaam van de westerse metafysica, die - als subjectsmetafysica - gefundeerd is in een soeverein, zingevend subject. In ons taalaebied is de Vlaamse auteur Louis Paul Boon (1912-1979) de eerste die, in het raam van een zekere 'crisis van de roman', in zijn werk de grenzen van dat modernisme heeft geexploreerd. Met zijn æzedenromans' Het nieuwe onkruid (1964) en Als het onkruid bloeit (1972) neemt Boon systematisch afstand van de modernistische romancode en preludeert daarbij op wat men de postmodernistische roman kan noemen. Daarin bekleedt het (schrijvende) subject een eerder problematische positie, zoals ook blijkt uit het latere werk van Hugo Claus. Bijzondere aandacht verdient - zeker in internationaal perspectief - Het verdriet van België (1983), zowat de æbijbel' van het postmodernisme in onze letteren.

                        Onderzoeker(s)

                        Onderzoeksgroep(en)

                          Project type(s)

                          • Onderzoeksproject

                          De grenzen van het modernisme 01/01/1995 - 31/12/1998

                          Abstract

                          Terminologische en methodologische uitdieping van het begrip "Modernisme", zowel in de auteur-gebonden als in de comparatistische benadering, met aandacht voor de wisselwerking tusen de kunsten, met name de film; bijzondere aandacht voor de relatie met de literaire theorievorming en de zich diversifiÙrende menswetenschappen.

                          Onderzoeker(s)

                          Onderzoeksgroep(en)

                            Project type(s)

                            • Onderzoeksproject

                            Wetenschappelijke uitgave van LP Boons literatuur- en kunstkritische bijdragen in De Vlaamsche Gids en Vooruit, reconstructie van Boons poetica. 30/09/1994 - 31/12/1995

                            Abstract

                            Dit onderzoek demonstreert hoe de poetische opvattingen van L.P. Boon, zoals die gereconstrueerd kunnen worden uit de literatuur- en kunstkritische teksten van de auteur, gepubliceerd in de Vlaamse Gids en Vooruit, in hoge mate afwijken van het contemporaine literaire normenstelsel zoals dit naar voor komt uit de kritische receptie van Boons romanoeuvre en situeert deze confrontatie binnen het raam van de avant-garde en vernieuwingsbewegingen in de naoorlogse Westeuropese literatuur.

                            Onderzoeker(s)

                            Onderzoeksgroep(en)

                              Project type(s)

                              • Onderzoeksproject

                              L.P.Boon en de naoorlogse letteren. 01/01/1993 - 31/12/1994

                              Abstract

                              Dit project beoogt de reconstructie van 1) LP Boons poetica, zoals die geformuleerd wordt in het kritische werk van de auteur 2) de confrontatie van Boons po+tica met de regels en conventies van het naoorlogse Nederlandse literaire systeem en 3) de wijze waarop de romancier Boon, door van zijn po+tica van de transgressie een van zijn belangrijkste thema's te maken, de grenzen van het postmodernisme exploreert.

                              Onderzoeker(s)

                              Onderzoeksgroep(en)

                                Project type(s)

                                • Onderzoeksproject

                                L.P.Boon en de na-oorlogse letteren. 01/01/1993 - 31/12/1993

                                Abstract

                                Dit onderzoek behelst de studie van de poèticale opvattingen van Louis Paul Boon en van hun confrontatie met de gangbare literaire normen, met het oog op de geschiedschrijving van de Vlaamse literatuur in het perspectief van de avant-garde en vernieuwingsbeweging in de Europese letteren na de Tweede Wereldoorlog.

                                Onderzoeker(s)

                                Onderzoeksgroep(en)

                                  Project type(s)

                                  • Onderzoeksproject