Controversieel erfgoed. Ontwikkeling en implementatie van een referentiekader voor het omgaan met gevoelig erfgoed in instellingen voor cultureel erfgoed (REGER-kader).
Abstract
Met discussies over foute straatnamen, controversiële standbeelden of beladen koloniale objecten heeft gevoelig erfgoed een hoge actualiteitswaarde. Voor instellingen voor cultureel erfgoed is het niet eenvoudig om daarmee om te gaan. Doel van het project is (1) ontwikkeling van een REferentiekader voor het omgaan met Gevoelig ERfgoed (REGER-kader) dat (2) toegepast kan worden in de collectiepresentatie en de publiekswerking van erfgoedinstellingen zodat de effecten ervan gemeten kunnen worden. Gevoelig erfgoed kan een krachtig middel zijn multiperspectiviteit te faciliteren. Multiperspectiviteit is een attitude die de bereidheid uitdrukt om mentaal van perspectief te veranderen. Het gaat om de bereidheid zich te verplaatsen in perspectieven van anderen, zowel in oude perspectieven als in hedendaagse interpretaties. Belangrijk daarbij is om ook het perspectief van maatschappelijk kwetsbare groepen of groepen die maatschappelijk minder aan bod komen, mee te nemen. Multiperspectiviteit veronderstelt het samenbrengen en verbinden van mensen met openheid voor elkaars beargumenteerde perspectieven. Op die manier draagt multiperspectiviteit bij tot de ontwikkeling van kritische zin, respect voor anderen en een democratische houding. Gevoeligheid is tijds- en ruimtegebonden en niet statisch en onveranderlijk. Watson (2016) spreekt in dit verband van 'het emotioneel register van het verleden'. Erfgoedinstellingen proberen wel in te spelen op de gevoeligheden die er leven in de samenleving door het creëren van authenticiteit, beleving en spanning, maar zijn ook beducht voor hyperemotionele reacties. Er wordt vooral gewerkt met publiekelijk aanvaarde emoties over lijden, geweld en angst. Dat emotioneel register is echter niet vaststaand. De heftige discussies over controversiële standbeelden, foute straatnamen of de zwartepietpolemiek tonen aan dat gevoeligheid tijds- en ruimtegebonden is. 'Gevoeligheid' is een label dat wordt geplakt op erfgoed, maar na verloop van tijd kan verbleken om later dan toch weer terug te komen. De vraag stelt zich dan ook welke factoren bepalen dat iets als gevoelig wordt gepercipieerd en in hoeverre dit dan verbonden wordt aan erfgoed. De centrale probleemstelling van het onderzoek luidt: Welke zijn de mogelijkheden en beperkingen om via gevoelig erfgoed multiperspectiviteit te realiseren in instellingen voor cultureel erfgoed? Als partners in het cultureel-erfgoedveld kozen we voor instellingen die (1) gevoelig erfgoed in hun collecties hebben en (2) mogelijkheden bieden om in te spelen op belangrijke hedendaagse maatschappelijke kwesties. De volgende partners werden bereid gevonden om actief te participeren. - ADVN| archief voor nationale bewegingen, specifiek de Vlaamse beweging, andere nationale en regionale bewegingen in Europa en daaraan verbonden thema's of ervan afgeleid, zoals rechts radicalisme, fascisme, racisme, negationisme, gevestigd in Antwerpen; - Kazerne Dossin - Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten, in Mechelen; - Museum Dr. Guislain in Gent over de geschiedenis van en actuele discussies over psychiatrie en geestelijke gezondheid, zorg, en kunst en waanzin; - AfricaMuseum in Tervuren, plaats van geheugen van een gedeeld koloniaal verleden en een platform voor ontmoeting en dialoog met mensen van verschillende generaties en culturen.Onderzoeker(s)
- Promotor: Jacobs Marc
- Promotor: Janssenswillen Paul
- Co-promotor: Meeus Wil
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Multiperspectiviteit in het museum. Het antwoord van lokale musea op de superdiverse context.
Abstract
De laatste decennia is de culturele en etnische diversiteit in de meeste westerse landen sterk toegenomen. Die toenemende diversiteit heeft belangrijke consequenties voor musea, vooral in de stedelijke context. Musea hebben de opdracht de stedelijke superdiversiteit een plaats te geven in het museum, zowel wat betreft de samenstelling van de collecties als wat betreft het aantrekken van diverse bezoekers. Doel van het project is na te gaan hoe multiperspectiviteit in een beleidsstrategie voor educatieve vorming geëxpliciteerd en concreet geïmplementeerd kan worden in de collectiepresentatie en de publiekswerking van musea op zodanige wijze dat de effecten ervan gemeten kunnen worden. Daartoe worden volgens de principes van design-based research drie ontwerpteams samengesteld met medewerkers van drie belangrijke Antwerpse musea, met name het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA), het Museum aan de Stroom (MAS) en het Red Star Line Museum enerzijds en onderzoekers van de UAHA anderzijds, met name de specifieke lerarenopleiding beeldende kunsten van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen van de AP Hogeschool en de lerarenopleidingen geschiedenis en gedrags- en cultuurwetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Elk team staat in voor de analyse van de museumcollectie vanuit multiperspectiviteit en de ontwikkeling van een beleidsstrategie voor multiperspectiviteit. Daarbij wordt gebruik gemaakt van twee bestaande tools: een matrix voor multiperspectiviteit in erfgoedonderwijs en een analyse-instrument voor leeruitkomsten van erfgoedonderwijs.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
- Co-promotor: Janssenswillen Paul
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Meerstemmig erfgoed. Multiperspectiviteit in erfgoededucatie.
Abstract
Hoe kunnen we erfgoed hanteren om multiperspectiviteit in de lerarenopleiding (secundair) onderwijs en in erfgoedorganisaties te faciliteren? Erfgoed is een krachtig instrument omdat er steeds verschillende perspectieven een rol kunnen spelen. Daarbij kunnen ook de perspectieven van vergeten sociale groepen aan bod komen en krijgt (super)diversiteit een stem. Het erfgoed kan zo als het ware meerstemmig worden. Deze opportuniteit blijft vandaag doorgaans nog ondergewaardeerd of onderbenut. De multiperspectiviteit duidt hier voornamelijk op de inhoudelijke aanpak. In het kader van erfgoedonderwijs wil dit project tevens een duurzame samenwerking tussen onderwijs en erfgoedsector stimuleren. Hoe kunnen onderwijs en erfgoedorganisaties van elkaar leren? Welke meerwaarde bieden ze elkaar? We willen erfgoedorganisaties en vertegenwoordigers uit het onderwijs met elkaar rond de tafel brengen om samen aan erfgoededucatie te werken. Het gaat hier dus ook om 'multiperspectiviteit', maar dan op het methodische vlak. Een eerste doelstelling van dit project is om een theoretisch kader voor multiperspectiviteit in erfgoededucatie te ontwerpen. Dit kader wil niet alleen mee een antwoord bieden aan de vele beleidsaanbevelingen in recente onderzoeken naar cultuureducatie in Vlaanderen en internationaal (zie de referenties verderop), maar fungeert meteen ook als fundament en als toetssteen voor concrete erfgoededucatieprojecten. Aan de hand van dit theoretisch kader gaan we op zoek naar bestaande educatieve pakketten voor erfgoededucatie in binnen- en buitenland. De pakketten worden geanalyseerd en gewaardeerd vanuit de bril van het theoretisch kader. Vervolgens ontwerpen we drie educatieve pakketten voor erfgoed die voldoen aan de voorwaarden vanuit het theoretisch model (inhoudelijke multiperspectiviteit). Dit ontwerp vindt plaats in drie onafhankelijke ontwerpteams met vertegenwoordigers uit verschillende domeinen (methodische multiperspectiviteit). We volgen de principes van design-based research. Dit betekent dat pakketten in verschillende iteraties worden ontworpen en getest met verschillende groepen, in functie van de valorisatie. De resultaten worden gebundeld in een publicatie en gedissemineerd in een themadag. De essentie is dat de inzichten rond multiperspectiviteit en erfgoededucatie die uit het project voortvloeien ook ècht kunnen landen in de dagelijkse praktijk van de erfgoedorganisaties en het onderwijs.Onderzoeker(s)
- Promotor: Janssenswillen Paul
- Co-promotor: Meeus Wil
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Beeld in Onderwijs. Onderzoek naar een selectieprotocol voor het vrt-archiefmateriaal in functie van gebruik in het onderwijs.
Abstract
Het doel van het onderzoeksproject is tweeledig: 1) selectiecriteria en selectieprocedures uitwerken om efficiënt voor het onderwijs bruikbaar beeldmateriaal te verzamelen uit het vrt-archief voor de testcases Wereldoriëntatie in het basisonderwijs en Techniek in de eerste graad van het secundair onderwijs; 2) condities bepalen voor het uitwerken van een grootschalig project omtrent de selectie van bruikbaar beeldmateriaal voor een omvattend vakkenpakket in het onderwijs.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Kwalitatieve aanvangsbegeleiding voor zij-instromers in de lerarenopleiding.
Abstract
De algemene doelstelling van het project is om lerarenopleidingen en stagescholen te versterken in de begeleiding van de praktijkcomponent van zij-instromers. Concreet is het de bedoeling om kwalitatief onderzoek uit te voeren naar de ervaring van stagementoren en -begeleiders met zij-instromers, waarbij de vraagstelling is welke begeleidingsbehoefte deze zij-instromers hebben bij de uitvoer van de praktijkcomponent van hun opleiding.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Op weg met zij-instromers.
Abstract
Dit project beoogt onderzoek, ontwikkeling en evaluatie van alternatieve leertrajecten voor zij-instromers voor de professionele bacheloropleidingen kleuteronderwijs, lager onderwijs en secundair onderwijs binnen de Antwerpse context. De focus ligt op doelgroepen die binnen het huidige aanbod van Antwerpse lerarenopleidingen nog niet aan bod komen.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Mediawijs onderwijs met Media Didactica. Lerarenopleidingen activeren mediagebruik en kritische reflectie op de media.
Abstract
Het doel van het project is een raamwerk ontwikkelen voor mediawijsheid in de lerarenopleiding (Media Didactica), waarin leerlijnen voor mediawijsheid in de lerarenopleiding worden uitgetekend. Aan de hand van dit raamwerk kunnen lerarenopleiders hun deskundigheid op het vlak van mediawijsheid ontwikkelen en evalueren. Twee inhoudelijke pijlers schragen de leerlijnen: (1) het gebruik van media als leermiddel in en buiten de school en (2) kritische reflectie over de impact van media op het leer- en ontwikkelingsproces in klas, school en samenleving. Het raamwerk is een concrete uitwerking van mediawijsheid zoals dat aan bod komt in het ontwikkelingsprofiel van de lerarenopleider. De leerlijnen worden vakonafhankelijk uitgetekend. Ze zijn bedoeld voor alle lerarenopleiders en bij uitbreiding ook voor de studenten in de lerarenopleiding en voor leraren.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
- Co-promotor: Mets Boris
- Co-promotor: Walrave Michel
Onderzoeksgroep(en)
Project website
Project type(s)
- Onderzoeksproject
De intuïtieve leraar. Uitdiepen van sensitiviteit en reflectie-in-actie in de lerarenopleiding en de professionele ontwikkeling van leraren.
Abstract
Er groeit stilaan erkenning voor een andere vorm van weten naast het rationele bewuste weten, met name het intuïtief en onbewust weten. Recente evoluties in de neuropsychologie ondersteunen deze visie. Het onderzoek wil nagaan of intuïtiebevorderende onderwijsmethoden zinvol ontwikkeld kunnen worden ten voordele van de opleiding van leraren, en hoe deze een plaats kunnen krijgen binnen de lerarenopleiding en de professionele ontwikkeling van leraren.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Ontwikkelingsproject voor een vakmentorenopleiding secundair onderwijs.
Abstract
Met de decretale uitbreiding van de praktijkcomponent voelen vakmentoren zich niet altijd voldoende onderlegd om hun toegenomen verantwoordelijkheid op te nemen. Tegelijk neemt de bezorgdheid van de opleiders toe over de kwaliteit van de mentorenbegeleiding als gevolg van de schaalvergroting van de samenwerkingsverbanden. In dit project wordt nagegaan of het mogelijk en wenselijk is een innovatieve mentorenopleiding te ontwikkelen op maat van alle actoren (vakmentoren, opleiders, studenten en instellingen) betrokken bij de opleiding van leraren voor het secundair onderwijs.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
- Co-promotor: Colpaert Jozef
Onderzoeksgroep(en)
Project website
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Ontwikkeling en evaluatie van een gemeenschappelijk lio-traject voor de Specifieke Lerarenopleidingen van ELAnt.
Abstract
Dit onderzoeksproject heeft tot doel de huidige situatie i.v.m. het lio-traject in kaart te brengen aan de hand van een evaluatie van de huidige lio-trajecten, om vervolgens een gemeenschappelijk format voor de lio-baan te ontwikkelen, zowel wat betreft begeleiding als beoordeling. Daarbij worden de randvoorwaarden voor een succesvolle implementatie geïnventariseerd.Onderzoeker(s)
- Promotor: Struyf Elke
- Co-promotor: Meeus Wil
- Co-promotor: Simons Mathea
Onderzoeksgroep(en)
Project website
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Inventarisatie en analyse van portfolio's in Vlaanderen.
Abstract
De Vlaamse overheid, departement Onderwijs en Vorming, gaf opdracht tot het inventariseren en analyseren van Vlaamse portfolio's binnen Elders Verworven Competenties (EVC) in functie van de uitbouw van een coherent EVC-beleid. Het portfolio is een belangrijk en veelgebruikt instrument in het kader van EVC-procedures. Dertig EVC-portfolio's werden opgelijst binnen de domeinen onderwijs, werk en cultuur. Een format werd ontwikkeld om de verschillende portfolio's op uniforme wijze te beschrijven. De essentiële informatie werd samengebracht in een overzichtelijk raster. Alle beschikbare informatie werd grondig geanalyseerd om raakvlakken en spanningsvelden in kaart te brengen. De conclusies van de vergelijkende analyse moeten de opdrachtgever in staat stellen gemeenschappelijke criteria te formuleren voor EVC-portfolio's.Onderzoeker(s)
- Promotor: Meeus Wil
- Co-promotor: Struyf Elke
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject