Logistieke ketens - Onderzoek Steunpunt Goederen- en Personenvervoer MOBILO

Coördinator: Prof. dr. Cathy Macharis

Onderzoekers : Drs. Dries Meers , Drs. Koen Mommens ,  Drs. Els Struyf

Locatie/analyse model voor intermodaal transport

De distributie van goederen gebeurt vandaag de dag in Vlaanderen voornamelijk via de weg. De vele, geassocieerde vrachtwagenbewegingen hebben daarbij niet alleen een belangrijke impact op het milieu, zij dragen ook bij tot het structureel congestieprobleem. Een innovatieve oplossing voor dit probleem is het bundelen van deze transportstromen over de binnenvaart of het spoor en het mogelijk voor -/natransport te organiseren via een netwerk van intermodale overslagterminals. Intermodaal transport is daarbij de combinatie van twee verschillende transportmodi in een enkele transportketen, zonder verandering in de laadeenheid van de goederen. Het langste deel van de verplaatsing gebeurt via spoor, binnenvaart of zeeschip, met eventueel voor- en natransport via de weg. Zodoende kan men het transport met de vrachtwagen reduceren tot een absoluut minimum. Aangezien de binnenvaart en het spoor significant lagere externe kosten (congestie, ongevallen, emissies en geluidsoverlast) veroorzaken dan het wegvervoer, zou dit een welgekomen verademing kunnen bieden aan het wegennet en de maatschappij in zijn geheel.

Binnen het steunpunt MOBILO zal de focus liggen op twee type laadeenheden. Het eerste type is de container. Voor het transport hiervan zijn er recent in Vlaanderen verscheidene intermodale terminals gebouwd. Het doel van dit onderzoek is aan de hand van verschillende scenario’s en simulaties te analyseren wat de Vlaamse Overheid kan doen om intermodaal transport verder te stimuleren. Het LAMBIT-model (Locatie Analyse Model voor Belgische Intermodale Terminals (Macharis, 2000)) zal hiervoor gebruikt en verder uitgebreid worden. LAMBIT is een op GIS (Geografisch Informatie Systeem) -gebaseerd locatie-analysemodel dat het marktgebied van terminals kan simuleren.

Palletvervoer via de binnenvaart

Ook voor het tweede type laadeenheid, de pallets, wordt er gebruikgemaakt van een GIS-model. Pallets worden tot op heden haast uitsluitend over de weg vervoerd. Om Vlaanderen letterlijk in beweging te houden, richt de Vlaamse Overheid haar beleid al jaren op intermodaal transport van verschillende type goederen. Binnen dit kader, trok het recent nog anderhalf miljoen euro uit om de modal shift van gepalletiseerde goederen naar de binnenvaart te stimuleren. Een vast netwerk van overslagpunten – zoals voor de containers – bestaat in Vlaanderen echter nog niet. De locaties van deze overslagpunten, of zogeheten Regionaal Watergebonden Distributie Centra (RWDC), zijn nochtans cruciaal voor de verdere ontwikkeling van het concept. Daarom werd er binnen het steunpunt een locatie-analyse model (LAMBTOP) ontwikkeld. Het model bepaalt de meest optimale RWDC locaties op basis van de ruimtelijk distributie van de gepalletiseerde goederenstromen. Daarenboven berekent het model de meest optimale transportroutes voor zowel het unimodale wegvervoer als voor het intermodale transport. Zo is men in staat om de transport gerelateerde financiële kosten en CO₂-emissies te becijferen.

Analyseren en kwantificeren van de transportketen via de weg

Daarnaast zal het Steunpunt MOBILO ook de transportketen via de weg analyseren en kwantificeren. De tijd is voorbij dat goederenvervoer werd geanalyseerd in zijn afzonderlijke elementen, i.e. vervoermodi, havens, stockageplaatsen enz. Op dit ogenblik draait het concurrentiële proces immers rond de concurrentiekracht van logistieke ketens. Het doel van dit kortlopend onderzoek is dan ook inzicht krijgen in de besluitvorming, op basis van kostenfuncties, binnen het land-based logistieke ketens. In grote lijnen kan een soortgelijke methode als toegepast in het lange-termijn onderzoek omtrent havenconcurrentie ook voor dit thema worden toegepast en ontwikkeld, maar hier dan uitsluitend voor vervoer over land