Abstract
Georges Simenon (1903-1989) publiceerde (onder zijn eigen naam) 75 detectiveromans en 28 korte verhalen met de wereldberoemde commissaris Maigret, en 117 psychologische romans (door hem 'romans durs' genoemd). Met meer dan 500 miljoen verkochte exemplaren tijdens zijn leven (Marnham 1994: 2-3) is hij zonder twijfel de meest succesvolle van alle Belgische schrijvers. Bovendien is hij de meest vertaalde Belgische schrijver, en zelfs de op twee na meest vertaalde Franstalige schrijver aller tijden, na Jules Verne en Alexandre Dumas. Terwijl zijn werk uitgebreid werd bestudeerd, vooral in de jaren voorafgaand aan de honderdste verjaardag van zijn geboorte en zijn opname in Gallimard's Bibliothèque de la Pléiade in 2003, werden vertalingen van zijn werk slechts incidenteel bestudeerd. Hoewel Simenon de meest naar het Nederlands vertaalde Belgische auteur is, bestaat er geen enkele wetenschappelijke studie over de bijna 240 Nederlandse vertalingen.
Bovendien werden 49 romans hervertaald naar het Nederlands, d.w.z. opnieuw vertaald ondanks dat er al een eerdere vertaling bestond. Aangezien de hervertaalwetenschap (retranslation studies) zich voornamelijk bezighoudt met canonieke klassiekers uit de wereldliteratuur, is er maar weinig onderzoek gedaan naar hervertalingen van misdaadromans, ondanks de toegenomen wetenschappelijke belangstelling voor het genre. In dit opzicht bieden de Nederlandse hervertalingen van zowel misdaadromans als 'romans durs' een ideaal terrein om zogenaamd 'populaire' of 'paraliteraire' maar wereldberoemde, en 'ernstige' maar minder bekende genres met elkaar te vergelijken en zo nieuw licht te werpen op de relatie tussen hervertaling en canoniciteit/populariteit.
Naast genre, is ook gender onderbelicht gebleven in de hervertaalwetenschap, ondanks de maatschappelijke en wetenschappelijke relevantie ervan, ook in de vertaalwetenschap. Gender is wel degelijk relevant voor de studie van Simenons misdaadfictie in vertaling: zoals Campbell (2022) opmerkt, vertonen vertellers en personages een mannelijke blik en patriarchale schema's met betrekking tot de wijze waarop vrouwen worden geportretteerd, op manieren die vandaag de dag niet noodzakelijkerwijs aanvaardbaar zijn in hervertalingen.
De vraag die in dit project wordt bestudeerd is dan ook hoe Nederlandse vertalers en hervertalers dergelijke gendergerelateerde passages hebben vertaald, waarbij vertalingen (1) uit verschillende periodes; (2) van verschillende genres; en (3) gemaakt door vertalers van verschillende genders met elkaar worden vergeleken. Kortom, deze eerste studie van de Nederlandse Simenon-vertalingen zal een culturele microgeschiedenis van veranderende genderrepresentaties in de Nederlandse doelcultuur opleveren, evenals een nieuw perspectief op hervertaling, door 'serieuze' en 'populaire' genres met elkaar te vergelijken, en door te onderzoeken hoe genderrepresentaties kunnen worden beïnvloed door hervertaling, en hoe hervertaling kan worden beïnvloed door het gender van de hervertalers.
Onderzoeker(s)
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)