Aanmoedigingsbeurs 2025 - Stichting Rosa Blanckaert: Exacte en Toegepaste Wetenschappen. 01/12/2025 - 31/12/2026

Abstract

Gemeentelijk afvalwater biedt aanzienlijke mogelijkheden voor de terugwinning van nutriënten. Wereldwijd bevat het ongeveer 16,6 ton stikstof (N) en 3,0 ton fosfor (P) per jaar. Recycleren van deze nutriënten zou 14,4% van de N en 6,8% van de P die momenteel als meststof worden gebruikt, kunnen compenseren, waardoor eutrofiëring en vervuiling verminderd wordt. Naar schatting zou er 11,3 miljard USD aan potentiële inkomsten kunnen gegenereerd worden. Met 68 miljard m³ afvalwater per jaar is Europa na Azië de tweede grootste afvalwaterproducent. Landen zoals Zwitserland (VVEA), Duitsland (AbfKlärV) en Oostenrijk (AVV) hebben al verplichtingen inzake P-recycling in hun wetgeving opgenomen. Daarmee zijn ze koplopers geworden in nutriëntenterugwinning en bewijzen ze dat verplichte implementatie de nutriëntenterugwinning kan stimuleren. De onlangs herziene richtlijn stedelijk afvalwater (UWWTD), aangenomen door het Europees Parlement, breidt deze aanpak uit door P-hergebruik en -recycling te eisen en de N- en P-lozingslimieten te verlagen, wat suggereert dat andere EU-landen binnenkort op deze regelgevende impuls zullen reageren. Er zijn echter veel factoren die de acceptatie van technologieën voor nutriëntenterugwinning in Europese regio's kunnen beïnvloeden. Zo is het regelgevingskader cruciaal: landen met strenge lozingslimieten, een verbod op het op land uitrijden van zuiveringsslib of een verplicht beleid voor fosforterugwinning zullen waarschijnlijk eerder geneigd zijn technologieën voor stikstof- en fosforterugwinning te implementeren. Ook de economische omstandigheden spelen een rol. Landen met een hoog BBP per hoofd van de bevolking, lage energiekosten, intensieve landbouw, sterke R&D-financiering en geen binnenlandse fosfaatreserves zullen naar verwachting een groter implementatiepotentieel hebben. Bovendien kunnen geopolitieke en milieufactoren de acceptatie beïnvloeden: landen met weinig corruptie, hoge eutrofiëring in ontvangende wateren of uitgestrekte nitraatgevoelige zones zijn waarschijnlijk eerder bereid om technologieën voor terugwinning te implementeren. Naast deze regionale factoren varieert het model voor afvalwaterbeheer: sommige landen vertrouwen op openbare nutsbedrijven, andere op particuliere of gemengde systemen. Dit kan een invloed hebben op de acceptatie, aangezien publieke exploitanten vaak prioriteit geven aan milieuwinst op de lange termijn, terwijl particuliere bedrijven zich mogelijk richten op winst op de korte termijn. Er zal een online enquête worden ontwikkeld om de factoren te onderzoeken die een invloed hebben op de acceptatie van N- en P-terugwinningstechnologieën en om te voorspellen hoe Europese landen zullen reageren op de nieuwe richtlijn stedelijk afvalwater. Het uitvoeren van deze enquête zal de ontwikkeling van effectieve interventiestrategieën voor nutriëntencirculariteit in de afvalwaterzuiveringssector mogelijk maken.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

NUTRICHOICE: In kaart brengen van keuzegedrag en technologische ontwikkelingen voor een circulair nutriëntengebruik. 01/11/2021 - 31/10/2025

Abstract

Stikstof (N) en fosfor (P) zijn essentiële elementen voor alle leven. Jaarlijks wordt er in de EU 24 Mt N gesynthetiseerd en 3.7 Mt P geïmporteerd. De mens verstoort de cycli van N en P tot voorbij de draagkracht van onze planeet. Verduurzamen van de N- en P cycli is een van de speerpunten in de "van boer tot bord"-strategie van de EU. Vlaanderen heeft door een sterke agro-voedingsindustrie grote N- en P-stromen, met veel potentieel voor hergebruik. Maar de vele actoren en processen in de voedselvoorzieningsketen vormen een zeer complex netwerk. Een diep inzicht in mogelijkheden voor hergebruik ontbreekt. Om een goed beleid te voeren, moeten we eerst begrijpen hoe keuzes van actoren tot stand komen, hoe technologieën in ontwikkeling zullen presteren in de toekomst en hoe beide elementen samen de N- en P-cycli kunnen verbeteren. NutriChoice pakt deze kenniskloof aan, en werkt daarbij interdisciplinair. Er worden inzichten en methodologieën ontwikkeld in drie domeinen: i) Het ophelderen van keuzegedrag van actoren in de volledige waardeketen. De variabelen die de keuzes voor hergebruik van N en P aansturen, worden gekwantificeerd. ii) Een nieuwe methode voor het beoordelen van nieuwe technologieën voor N en P hergebruik. iii) Kwantitatieve toekomstscenario's voor stofstromen van N en P in 2050. Met deze drie elementen zal NutriChoice efficiënte strategieën ontwikkelen voor een duurzaam nutriëntenbeleid in Vlaanderen.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject