Onderzoek Maurits Meijers

Abstract

In het huidige tijdperk van 'desinformatie' worden politici er vaak van beschuldigd de waarheid in hun voordeel te verdraaien. Aangezien burgers vertrouwen op accurate en toegankelijke informatie om op een zinvolle manier met politiek bezig te zijn, schendt politiek liegen het contract tussen burgers en hun gekozen vertegenwoordigers. Beschuldigingen van politieke leugens kunnen daarom het vertrouwen en de betrokkenheid van burgers bij de representatieve democratie ondermijnen. Hoewel beschuldigingen van politieke leugens al zo oud zijn als de politiek zelf, weten we weinig over wanneer beschuldigingen van politieke leugens ontstaan, hoe beschuldigingen van politieke misleiding door burgers worden ervaren en wat de gevolgen ervan zijn voor het democratisch burgerschap van burgers. Om licht te werpen op de kwestie van beschuldigingen van politiek liegen en de implicaties daarvan voor democratisch burgerschap, doet dit project het volgende: (1) het beschrijft de historische trends in beschuldigingen van politiek liegen; (2) het identificeert de omstandigheden waaronder politici elkaar beschuldigden van bedrog en karakteriseert de eigenschappen van zowel de beschuldigden als de beschuldigers van politiek liegen; (3) onderzoekt de perceptie van burgers ten aanzien van beschuldigingen van politiek bedrog door de individuele en contextuele factoren te onderzoeken die deze perceptie beïnvloeden; (4) onderzoekt de gevolgen voor democratisch burgerschap door na te gaan hoe blootstelling aan beschuldigingen van leugens het vertrouwen van burgers in de democratie, hun steun voor de liberale democratie als bestuurssysteem en hun actieve betrokkenheid bij de politiek beïnvloedt. De empirische analyses richten zich op 20 Europese landen en zijn gebaseerd op een geïntegreerde multimethodologische aanpak, waaronder geautomatiseerde tekstanalyse, kwalitatieve interviews, observationele en experimentele enquêtes en longitudinale enquêtegegevens. Door deze cruciale kennislacunes aan te pakken, zal dit project waardevolle inzichten verschaffen in de dynamiek van politiek bedrog en de gevolgen daarvan voor democratisch burgerschap.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Meijers Maurits

Onderzoeksgroep(en)

• Politics & Public Governance

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoeksprogramma onderzoekt belangrijke uitdagingen voor de representatieve democratie door politieke misleiding, burgerpercepties van de onpartijdigheid van publieke instellingen, de verdediging van de democratie tegen autocratisering, de reputatiegevolgen van partijgedrag en populisme op partijniveau te bestuderen. Het integreert meerdere samenhangende onderzoekslijnen uitgevoerd binnen het onderzoeksprofessoraat aan de Universiteit Antwerpen. Een eerste component richt zich op politieke misleiding en desinformatie. Het project Politics as Monkey Business onderzoekt hoe en wanneer burgers politiek liegen waarnemen en hoe dergelijke percepties hun houding ten opzichte van democratie en steun voor alternatieve vormen van bestuur beïnvloeden. Het combineert een citizen science-dagboekstudie met survey-experimenten in Nederland. Het ERC Starting Grant-project Deception in Democracy (DEMO-LIES) bestudeert beschuldigingen van politiek liegen als mogelijke bedreiging voor democratisch burgerschap. Het analyseert hun historische ontwikkeling, de omstandigheden waaronder politici elkaar van misleiding beschuldigen, hoe burgers deze beschuldigingen beoordelen, en de gevolgen voor vertrouwen in en steun voor de liberale democratie in 20 Europese landen. Een tweede component analyseert biaspercepties van publieke instellingen. Met surveydata uit verschillende Europese landen en de Verenigde Staten onderzoekt dit onderzoek percepties van een links- of rechtsgeoriënteerde bias onder publieke dienstverleners en hoe deze worden gevormd door de ideologische posities en sociaaldemografische kenmerken van burgers. Het richt zich op cross-nationaal en institutioneel verschil, de politisering van instellingen en de implicaties voor institutioneel vertrouwen, legitimiteit en opvattingen over wie baat heeft bij publieke dienstverlening. Een derde component bestudeert het verdedigen van democratie in een context van democratische recessie. Het ontwikkelt een actor-gebaseerd theoretisch kader gericht op de interactie tussen autocratiserende machthebbers, institutionele elites en burgers. Voortdurend onderzoek gebruikt survey-experimenten en casestudies om te analyseren wanneer en onder welke voorwaarden politieke en maatschappelijke actoren mobiliseren tegen democratische erosie, met bijzondere aandacht voor de geloofwaardigheid, neutraliteit en ingebedde kennis van democratische verdedigers. Een vierde component richt zich op de reputatiekosten van partijcompromis en beleidsverandering. Door middel van survey-experimenten en vergelijkend observationeel onderzoek in meerpartijenstelsels wordt onderzocht hoe burgers de bereidheid van partijen om compromissen te sluiten tijdens coalitieonderhandelingen en hun beleidsverandering evalueren. Deze lijn bestudeert hoe politieke attitudes, ideologische posities, partijdige verbondenheid en percepties van opportunisme deze evaluaties vormgeven. Tot slot levert de Populism and Political Parties Expert Survey (POPPA) uitgebreide vergelijkende data over populisme, partij-ideologie, organisatie en democratische betrokkenheid in Europa. Twee waves (2018 en 2023), die 28–31 landen en meer dan 250–312 partijen omvatten, bieden publiek beschikbare data die analyses ondersteunen van populisme, de bereidheid van partijen om compromissen te sluiten en klimaatbeleidspositionering. Gezamenlijk vergroten deze onderzoekslijnen het inzicht in de dynamiek van misleiding, biaspercepties, verdediging van democratie, partijgedrag en populisme, en de implicaties daarvan voor het functioneren en de legitimiteit van de representatieve democratie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Meijers Maurits
• Mandaathouder: Meijers Maurits

Onderzoeksgroep(en)

• Politics & Public Governance

Project type(s)

• Onderzoeksproject