Opleiding

Micro-credential: Natuurbeheer en Biodiversiteit

De cursus bestaat uit 2 theoretische colleges die zelfstandig via opnames door te nemen zijn, waarbij veelvuldig gebruik wordt gemaakt van praktijkvoorbeelden en uit 6 excursiedagen waarbij de praktische aspecten van natuurbeheer in functie van biodiversiteitsherstel aan bod zullen komen.

In dit praktijkdeel zullen we hands-on herstelacties uitvoeren van verschillende habitattypes (bos, heide, grasland, moerassen, specifieke populaties van bedreigde soorten). We zullen ons richten op de do's en dont's van herstelacties met bijzondere aandacht voor het behoud van bodemintegriteit, hydrologische integriteit, intensieve zorg voor relicten van bedreigde soorten, bestrijden van invasieve soorten, herstellen van ecosysteemdiensten en klimaat adaptief herstel. Er wordt specifieke aandacht gegeven aan de noodzaak van natuurbeheer en biodiversiteit in functie van ecosysteemdiensten en maatschappelijk belang.

We zullen ons ook richten op verschillende herstelmethodes, waaronder manuele en machinale arbeid, en we leren wanneer welke methode toe te passen afhankelijk van het habitattype, de aanwezigheid van relicten en eventuele cryptische populaties en de klimatologische omstandigheden. Verder zullen we bijzondere nadruk leggen op natuurbeheer en -herstel aan de hand van een gefaseerde aanpak.

We zullen methodes aanleren om het succes van natuurherstel te evalueren, waaronder het evalueren van de duurzaamheid van plantenpopulaties aan de hand van matrixpopulatiemodellering en de duurzaamheid van insectenpopulaties aan de hand van gestandaardiseerde monitoring. Daarnaast komen enkele eenvoudig toe te passen methoden aan bod om milieucondities te evalueren en monitoren.

Ten slotte zullen we verschillende benaderingen van herstelacties toepassen en opvolgen in een experimenteel lange termijn-ontwerp dat gebruikt kan worden als sjabloon voor herstelacties in de toekomst en als output om de beste herstelbenaderingen te identificeren.

Leerdoelen

In deze micro-credential staan de volgende leerdoelen centraal.

1. De deelnemer weet dat natuurbeheer en herstel van biodiversiteit op het raakvlak zitten van milieuwetenschappen, biologie en ecologie en de deelnemer houdt hiervoor rekening met verschillende factoren waaronder landschap, bodem, populatiekenmerken van bedreigde soorten, klimaat en ruimtelijke ordening.

2. De deelnemer treft gepaste natuurbeheermaatregelen om bedreigde biodiversiteit te herstellen in verschillende biotopen zoals bos, heide, grasland en moeras.

3. De deelnemer herkent de verschillende drijfveren van degradatie van milieu, biotopen en biodiversiteit en neemt maatregelen die effectief zijn om deze degradatie te stoppen en om te keren.

4. De deelnemer werkt samen met verschillende spelers die een rol spelen in natuurbeheer en biodiversiteitsbehoud zoals wetenschappers, professionele natuurarbeiders, natuurconsulenten en boswachters.

5. De deelnemer leert de maatschappelijke context waarin aan natuurbeheer en biodiversiteitsbehoud wordt gedaan in Vlaanderen en kent de beleids- en uitvoeringsknelpunten waarmee dit te maken heeft.

6. De deelnemer leert hoe als burger, bijvoorbeeld als onderwijzer, vrijwilliger of arbeider, een rol te spelen om biodiversiteit te behouden en herstellen.

7. De deelnemer kent de oorsprong van onze biodiversiteit en weet waar, wanneer en waarom onze biodiversiteit specifiek natuurbeheer en -herstel nodig heeft om een duurzame toekomst te hebben.

Praktische informatie

Interactief klascontactonderwijs dat kritisch en zelfstandig denken stimuleert
• Hoorcolleges (1ste semester)
     o Deelnemers van de micro-credential sluiten aan bij colleges van het opleidingsonderdeel Ecosysteembeheer (2103MDOESB, 3 stp)
     o Van deze colleges zijn ook opnames beschikbaar
• Praktijksessies (2de semester)
     o 5 excursies verplicht bij te wonen uit een aanbod van 12 excursies
     o Data worden ten laatste eind januari beschikbaar gesteld. Locaties afhankelijk van deze data
• Samen herstelacties uitwerken en uitvoeren aan de hand van inzichten verworven door studenten

Persoonlijke studie
• Video’s en ingesproken powerpointpresentaties worden beschikbaar gesteld als zelfstandig te volgen informatie

Excursies en praktisch werk in het veld
• De veldexcursies zijn verplicht. 

Evaluatie en certificaat

Eerste semester: Schriftelijk examen in het kader van opleidingsonderdeel Ecosysteembeheer. Studenten ontvangen een voorbeeldexamen om zich te kunnen voorbereiden

Tweede semester: Voortdurende beoordeling tijdens lessen en excursies – pass/fail

Beoordelingscriteria:
Je neemt actief deel aan praktische herstelacties van verschillende habitattypes. Elk initiatief voor inbreng van mogelijke alternatieve methoden en verbetering van methoden is zeer welkom. Je bent in staat om vragen te beantwoorden over de do's en dont’s van herstelacties met bijzondere aandacht voor het behoud van bodemintegriteit, hydrologische integriteit, intensieve zorg voor relicten van bedreigde soorten, bestrijden van invasieve exoten en klimaat adaptief herstel. Je bent in staat om vragen te beantwoorden over verschillende methodes van herstelacties, inclusief manuele en machinale arbeid en weet wanneer en waarom welke methode toe te passen. Je bent in staat om vragen te beantwoorden over monitoringmethoden en mogelijke experimentele ontwerpen voor herstelacties. De antwoorden op de vragen worden vervolgens geformuleerd als een reeks take-home-messages.

Voor het slagen op dit onderdeel dien je ten minste 5 excursiedagen bij te wonen. Bij afwijking van deze verplichte aanwezigheid (waarbij afwezigheid niet gewettigd is) leidt dit automatisch tot het niet slagen op dit opleidingsonderdeel. Bij afwezigheid bij een excursie dien je tijdig (en vooraf) de docent te verwittigen. Attesten moeten binnengebracht worden via scan of foto bij de studentenadministratie via de helpdesk.