Eeuwenoude schilderijen zijn vaak gekend bij de brede publiek. Denk maar aan Het Lam Gods van Van Eyck, de Zonnebloemen van Van Gogh, De Nachtwacht van Rembrandt en het Meisje met de Parel van Vermeer. Maar het achterhalen van de schildersmaterialen en technieken gebruikt voor deze iconische werken is vaak niet vanzelfsprekend. Gelukkig bestaat hiervoor apparatuur voor chemische beeldvorming dat schilderijen doorlicht en zo het mysterie van hun totstandkoming helpt ontrafelen.
Scanners voor kunstonderzoek
De Universiteit Antwerpen behoort tot de wereldtop voor het ontwikkelen van nieuwe scanners voor kunstonderzoek. Deze geavanceerde instrumenten zijn grensverleggend omdat je door middel van een chemische bril naar het kunstwerk kan kijken. Dit is ook te zien in de documentaire van National Geographic: https://youtu.be/doJf0ALH9MU
Op het schilderij het Meisje met de Parel van Vermeer werden al metingen uitgevoerd die heel wat waardevolle informatie gaven over dit schilderij. Zo kwamen we meer te weten over de kristalstructuren binnenin de verf en hoe materialen chemisch veranderen doorheen de tijd, zoals bijvoorbeeld verkleuring van de verf of andere conservatieproblemen. Op deze manier kan er bij wijze van spreken worden meegekeken over de schouder van de kunstenaar heen, wat van doorslaggevend belang kan zijn voor toeschrijven en datering alsook bij het restaureren en bewaren van kunstwerken.
Meer informatie over deze metingen vind je in deze video: https://youtu.be/Hv8Z1iOONqI
Help mee aan het onderzoek: ontwikkeling van nieuwe scanners
Een ander bekend voorbeeld is het Lam Gods van Van Eyck waarbij de Macro X-stralen Fluorescentie (MA-XRF) scanner wetenschappelijk aantoonde dat de originele compositie van Van Eyck verborgen lag onder latere overschilderingen en nog in goede conditie was. Dit inzicht gaf de doorslag om Van Eyck's ongeëvenaarde penseelwerk, na bijna 500 jaar, terug aan het licht te brengen. Ook over de scans op Van Eyck's portret van Margareta Van Eyck is er een interessant filmpje: https://youtu.be/k5Ew1aFrTE8 De ontwikkeling en bouw van deze scanners gebeurt met de meest geavanceerde elektronische componenten die doorgaans enkel in vooraanstaande wetenschappelijke instituten zoals deeltjesversnellers worden gebruikt.
Door jouw bijdrage help je de ontwikkeling van nieuwe instrumenten en de toepassing ervan in musea voort te zetten.