Mantelzorg vergroot risico op overbelasting bij jongeren
Wetenschappers onderzoeken mentale druk bij jongvolwassenen
Eén op de drie 18- tot 25-jarigen heeft het afgelopen jaar een naaste minstens één keer hulp geboden omwille van een langdurige ziekte, gezondheidsprobleem of beperking. Wie daarbij een hoge zorglast ervaart, loopt een sterk verhoogd risico op depressieve klachten. Dat blijkt uit recent onderzoek van de Universiteit Antwerpen.
De studie baseert zich op data van de Zorgenquête, afgenomen bij meer dan 7000 Vlamingen van alle leeftijden. Daaruit blijkt dat de mentale druk het hoogst is bij jongvolwassenen, ongeacht hun zorgtaken. Bij jongvolwassenen die zorgen voor een langdurig zieke of hulpbehoevende persoon, stijgt het risico op mentale problemen naargelang de ervaren zorglast.“Tot wel driekwart van de jongvolwassenen met de hoogst ervaren zorglast ervaart klinisch significante depressieve klachten. Dat risico is meer dan dubbel zo hoog als bij niet-zorgende leeftijdsgenoten,” zegt dr. Jorik Vergauwen (UAntwerpen), die het onderzoek uitvoerde. “Ook wie een matige zorglast ervaart, geeft vaker aan zich mentaal minder goed te voelen.”
Gebrek aan steun, kennis en vaardigheden
Jongvolwassenheid is een levensfase vol verandering: studies afronden, werk zoeken, zelfstandigheid opbouwen. Mantelzorg kan deze ontwikkelingsfase bemoeilijken. Bovendien blijkt dat jonge mantelzorgers vaak voor een naaste zorgen omdat er geen andere hulp beschikbaar is. Ze krijgen daarbij soms weinig steun en hebben niet altijd genoeg kennis of vaardigheden. Dit maakt hun situatie extra zwaar.
Jongeren worden vaak niet erkend als mantelzorger en blijven onzichtbaar.
Nieke (22) zorgt mee voor haar mama, die een bipolaire stoornis heeft en met psychoses worstelt. Ze voert thuis praktische taken uit, zoals eten klaarmaken, maar de meeste energie kruipt in de emotionele ondersteuning van haar mama. Dat is zwaar, zeker omdat haar moeder zelf niet akkoord is met haar diagnose en daarom ook geen hulp van buitenaf toelaat. “In mijn derde jaar ben ik moeten stoppen met mijn stage en enkele vakken”, vertelt Nieke. “Toen mijn mama gedwongen werd opgenomen, kon ik de stress namelijk niet meer aan. Ik kreeg toen zelf ook last van zelfmoordneigingen.”
Mantelzorgers blijven onzichtbaar
Hoewel er in Vlaanderen sinds kort aandacht is voor deze doelgroep − met initiatieven zoals het statuut van student-mantelzorger en de organisatie “ZoJong!” − zijn ondersteuningsmaatregelen nog beperkt en bereiken ze lang niet iedereen. ZoJong! is een organisatie voor en door jonge mantelzorgers, de enige in Vlaanderen.“Wij zien elke dag dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen uit de boot vallen. Ze worden niet erkend als mantelzorger en blijven onzichtbaar in het onderwijs, voor hulpverlening en de overheid. Jonge mantelzorgers hebben nood aan erkenning, ruimte en ondersteuning”, aldus Lena Van Bergen, bestuurder bij ZoJong!Herken je je als jonge mantelzorger of zoek je meer informatie?