Het ontrafelen van de meerdere niveaus van een 'extractief imperatief': bewijs uit het Okapi Fauna Reservaat in de DRC. 01/04/2025 - 30/03/2026

Abstract

Dit project biedt een nieuw perspectief op de 'extractieve imperatief' – een fenomeen dat aanvankelijk werd waargenomen in Latijns-Amerika, waar de winning van natuurlijke hulpbronnen wordt vooropgesteld boven andere milieu- en sociale overwegingen. Terwijl eerdere studies over de extractieve imperatief zich vooral richtten op politieke en economische dynamieken op het niveau van de centrale overheid, hanteert deze studie een meerlagige benadering. Met de focus op ambachtelijke en semi-industriële goudwinning in het Okapi Faunal Reserve in de Democratische Republiek Congo (DRC), worden twee onderzoeksdoelstellingen nagestreefd. De eerste doelstelling (DO1) is het analyseren van de mechanismen die de extractie op meerdere niveaus prioriteren, waarbij verbindingen worden gelegd tussen transnationale, nationale, provinciale en lokale niveaus. De tweede doelstelling (DO2) is het evalueren van de sociaal-ecologische impact van extractie binnen het reservaat. Dit project bouwt voort op onderzoek dat is gefinancierd door een afzonderlijke VLIR Short Initiative, uitgevoerd in samenwerking tussen de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Kisangani. Specifiek zal de BOF-financiering veldonderzoek ondersteunen op provinciaal en nationaal niveau (DO1) en de analyse van satellietgegevens over milieuwijzigingen als gevolg van mijnbouw binnen het reservaat (DO2). Tegelijkertijd zal de VLIR South Initiative financiering bieden voor veldonderzoek dat zich richt op lokale mijnbouwdynamieken en hun sociaal-ecologische impact (DO1 & DO2).

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Behoud en/of ontginning? Onderzoek naar de banden tussen de inheemse bevolking en het milieu in Oost-Congo. 01/04/2023 - 31/03/2024

Abstract

Inheemse volkeren zijn herhaaldelijk van hun voorouderlijk land verdreven in naam van natuurbehoud (Dowie, 2012). Om aan de dubbele eis van milieubescherming en sociale rechtvaardigheid te voldoen, roept een groeiend aantal NGO's, activisten en academici op om inheemse volken meer zeggenschap te geven over hun land en hulpbronnen in beschermde gebieden (bijvoorbeeld Minority Rights Group en Forest Peoples Program). We weten echter heel weinig over hoe inheemse volkeren omgaan met hun voorouderlijke bossen, tientallen jaren nadat ze daaruit zijn verdreven omwille van natuurbehoud. Gaan ze terug naar een traditionele, ecologisch duurzame levensstijl? Of beschouwen ze hun gebruikelijke land en hulpbronnen als een mogelijkheid tot ontginning en economisch gewin? Dit onderzoeksproject zal deze fundamentele leemte in ons begrip aanpakken door middel van een diepgaande analyse van het Kahuzi-Biega National Park in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC), waar groepen inheemse Batwa onlangs zijn teruggekeerd na tientallen jaren buiten de grenzen van het park te hebben geleefd. Concreet zal ik onderzoeken hoe de Batwa zich nu verhouden tot hun voorouderlijke bossen in het park; en de omvang, het verloop en de oorzaken van de milieuveranderingen (voornamelijk het verlies aan boombedekking) na hun terugkeer. Om het onderzoek uit te voeren zal ik een innovatieve mixed methods toolkit ontwikkelen, waarbij satellietbeelden van veranderingen in de boombedekking in het park tijdens het veldwerk met etnografische technieken zullen worden 'getoetst'. De onderzoeksresultaten zullen worden gepubliceerd in ten minste 1 tijdschrift met hoge impact, 1 beleidsnota en 1 blogpost. Ook zal ik de belangrijkste conclusies presenteren op 1 academische en 1 beleidsgerichte conferentie. Het project vormt effectief een brug tussen mijn doctoraat, dat gericht was op natuurbehoudsconflicten rond het Kahuzi-Biega National Park, en een postdoctoraal project van het FWO, waarbij ik satelliet- en etnografische gegevens zal combineren om natuurbehoud, gewapende conflicten en milieuveranderingen in het Grote Merengebied van Afrika in ruimere zin te bestuderen.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Socio-ecologische veerkracht: een nieuw perspectief voor gemeenschappen actief in kleinschalige mijnbouw? 01/10/2020 - 30/09/2022

Abstract

Dit project onderzoekt of het concept sociaal-ecologische veerkracht (socio-ecological resilience) kan bijdragen tot een beter empirisch en conceptueel begrip van veranderingen in kleinschalige mijnbouw (ASM) gemeenschappen. Het heeft drie hoofddoelen die hiaten in de ASM-literatuur zullen aanpakken: 1) een beter inzicht verwerven in de interne structuren, actoren en dynamieken van ASM-gemeenschappen ; 2) een conceptueel kader ontwikkelen om de interagerende sociaal-ecologische systemen rondom ASM-gemeenschappen te begrijpen, door te focussen op de belangrijkste trends die ASM transformeren; 3) een bijdrage leveren aan de literatuur over veerkracht door de relatie tussen veerkracht op gemeenschapsniveau en op systeemniveau te onderzoeken. In het project zal het conceptuele kader van sociaal-ecologische veerkracht gecombineerd worden met perspectieven uit de politieke ecologie. Dit kader zal worden toegepast op twee case studies, twee verschillende ASM-gemeenschappen in de Democratische Republiek Congo (DRC). Het project wil hiermee een meer holistisch perspectief bieden op ASM. Bovendien kan de gegenereerde kennis worden gebruikt om beleid en interventies beter te informeren. De bevindingen zullen worden gepubliceerd in vier artikelen in academische tijdschriften met een hoge impact: één artikel voor elk van mijn drie onderzoeksdoelstellingen; en een vierde om het concept sociaal-ecologische veerkracht te combineren met perspectieven uit de politieke ecologie.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Socio-ecologische veerkracht: een nieuw perspectief voor gemeenschappen actief in kleinschalige mijnbouw? 01/10/2018 - 30/09/2020

Abstract

Dit project onderzoekt of het concept sociaal-ecologische veerkracht (socio-ecological resilience) kan bijdragen tot een beter empirisch en conceptueel begrip van veranderingen in kleinschalige mijnbouw (ASM) gemeenschappen. Het heeft drie hoofddoelen die hiaten in de ASM-literatuur zullen aanpakken: 1) een beter inzicht verwerven in de interne structuren, actoren en dynamieken van ASM-gemeenschappen ; 2) een conceptueel kader ontwikkelen om de interagerende sociaal-ecologische systemen rondom ASM-gemeenschappen te begrijpen, door te focussen op de belangrijkste trends die ASM transformeren; 3) een bijdrage leveren aan de literatuur over veerkracht door de relatie tussen veerkracht op gemeenschapsniveau en op systeemniveau te onderzoeken. In het project zal het conceptuele kader van sociaal-ecologische veerkracht gecombineerd worden met perspectieven uit de politieke ecologie. Dit kader zal worden toegepast op twee case studies, twee verschillende ASM-gemeenschappen in de Democratische Republiek Congo (DRC). Het project wil hiermee een meer holistisch perspectief bieden op ASM. Bovendien kan de gegenereerde kennis worden gebruikt om beleid en interventies beter te informeren. De bevindingen zullen worden gepubliceerd in vier artikelen in academische tijdschriften met een hoge impact: één artikel voor elk van mijn drie onderzoeksdoelstellingen; en een vierde om het concept sociaal-ecologische veerkracht te combineren met perspectieven uit de politieke ecologie.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject