Onderzoek Nicola Swinburne

Abstract

Dit project pakt een oud en veelbesproken onderwerp in het historisch Engels aan: de oorsprong van Engels do-support (DS). De nieuwe benadering ervan past binnen een interdisciplinair kader van taalverandering en grammaticalisatie en ziet taal als opgebouwd uit constructies, waarbij het grammaticalisatieproces wordt aangestuurd door pragmatiek. De focus ligt op het omslagpunt tussen de constructie als semantisch samengesteld en de latere stadia waarin ze overwegend idiomatisch is. Dit onderzoek wordt ondersteund door wijdverbreide evidentie dat grammaticalisatiepaden voor hulpwerkwoorden crosslinguïstisch vaak erg op elkaar lijken (Bybee, Perkins & Pagliuca 1994). Het is specifiek geïnformeerd door een recente studie van een do-supportconstructie in een andere taal, het levende Romaanse dialect van Camuno (het promotieonderwerp van de onderzoeker: Swinburne 2021), momenteel misschien het enige voorbeeld van het DS anders dan Engels met voldoende data om een grammaticalisatiepad aan te geven. Er zijn bepaalde overeenkomsten tussen de primitievere vormen van DS in het moderne Camuno en in (zuid)-westelijke dialecten van historisch Engels (1400-1550). Dit zijn: 1) semantische voorkeuren in het type infinitief werkwoord (activiteit > statief werkwoord) en thematische rol van het onderwerp (agent > ervaringsdeskundige); 2) uitdrukking van realiteit, zekerheid en bestaan (in vergelijking met hoofdzinnen met en zonder modaal werkwoord); 3) een intensiverende betekenis die gebruikt wordt om twijfel of bevestiging van een voorafgaande verwachting van de spreker uit te drukken (in dat opzicht is het gebruik dus 'presuppositioneel'). Door middel van gedetailleerde analyse van bepaalde historische teksten onderzoekt het project de betekenissen en functies van vroege DS in deze periode; hoe deze betekenissen vooraf bepaald kunnen zijn door de lexicale betekenis van 'doen'; en de mate waarin syntaxis een rol speelde in de vroege ontwikkelingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Petré Peter
• Mandaathouder: Swinburne Nicola

Onderzoeksgroep(en)

• Grammar and Pragmatics

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project behandelt een oud en veelbesproken onderwerp in het historische Engels: de oorsprong van Engels do-support (DS). De nieuwe benadering situeert zich binnen een interdisciplinair kader van taalverandering en grammaticalisatie, en bekijkt taal als samengesteld uit constructies, en veranderingsprocessen aangestuurd door de pragmatiek. De focus ligt op het omslagpunt tussen de constructie als semantisch compositioneel en de latere stadia waarin zij overwegend idiomatisch wordt. Dit onderzoek wordt ondersteund door brede evidentie dat grammaticalisatiepaden voor hulpwerkwoorden taaloverstijgend vaak erg gelijkend zijn (Bybee, Perkins & Pagliuca 1994). Het is specifiek geïnformeerd door een recente studie van een 'do'-ondersteunende constructie in een andere taal, het levende Romaanse dialect van Camuno (het promotieonderwerp van de onderzoeker: Swinburne 2021), momenteel misschien het enige voorbeeld van DS anders dan Engels met voldoende data om een grammaticalisatiepad aan te geven. Er zijn bepaalde overeenkomsten tussen de primitievere vormen van DS in het moderne Camuno en in (zuid)-westelijke dialecten van historisch Engels (1400-1550). Dit zijn: 1) semantische voorkeuren in het type infinitief (activiteit > statief werkwoord) en thematische rol van het onderwerp (agent > persoon die ervaart); 2) uitdrukking van realiteit, zekerheid en bestaan (in vergelijking met zowel hoofdwerkwoordelijke als modale zinnen); 3) een intensiverende betekenis die gebruikt wordt om twijfel of bevestiging van een voorafgaande verwachting van de spreker uit te drukken (dus een gebruik dat vanuit 'vooronderstelling' vertrekt). Door middel van gedetailleerde analyse van bepaalde historische teksten onderzoekt het project de betekenissen en functies van het vroege DS in deze periode; hoe deze betekenissen vooraf bepaald kunnen zijn door de lexicale betekenis van 'doen'; en de mate waarin syntaxis een rol speelde in de vroege ontwikkelingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Petré Peter
• Mandaathouder: Swinburne Nicola

Onderzoeksgroep(en)

• Grammar and Pragmatics

Project type(s)

• Onderzoeksproject