Laten journalisten zich leiden door clicks?

2de deelrapport op basis van de survey bij Belgische (politieke) journalisten

Dit rapport gaat in op het gebruik, de blootstelling aan en de perceptie van Belgische journalisten ten aanzien van web analytics. Web-analytics zijn software die publieksdata meten, verzamelen en analyseren om de prestaties van de nieuwswebsite te verbeteren. Populaire tools zijn onder meer Google Analytics, Chartbeat of SmartOcto.

Onderstaande bevindingen zijn gebaseerd op een survey bij 231 Vlaamse en Waalse journalisten afgenomen in de periode tussen mei en september 2018, waarbij we vertrokken van de lijst van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) en het Waalse Association des Journalistes Professionnels (AJP). Alle journalisten die minstens gedeeltelijk focusten op (binnenlands) politiek nieuws op de lijst kregen een e-mail met de uitnodiging om de vragenlijst online in te vullen. Omdat de spontane respons laag was, heeft het Vlaamse onderzoeksteam de Vlaamse journalisten ook telefonisch gecontacteerd om hen aan te sporen, wat uiteindelijk resulteerde in een respons van 57% (168 van de 296 politieke journalisten volgens de VVJ). In Wallonië was de respons lager (34%), wat mogelijk komt doordat de Franstalige respondenten wel herinneringsmails maar geen telefonische reminder ontvingen.

De gemiddelde leeftijd van de deelnemende journalist is 43 jaar, 80% is man, en ze werken gemiddeld al 18 jaar als journalist. Veruit de grootste groep respondenten werkt bij de openbare omroep (28%). Verder werkt 36% van de journalisten voor een van de nationale kranten, 10% voor regionale media, 7% voor de commerciële televisie, 7% voor het persagentschap Belga, 5% voor magazines en 2%

Bevindingen

• Veel journalisten zijn vandaag bekend met cijfers over wat hun publiek vaak aanklikt. Ongeveer 60 procent gebruikt ze nooit zelf, maar de meerderheid van de journalisten wordt er wel op regelmatige basis over geïnformeerd door de nieuwschef of online chef.
• Hoe jonger de journalist, hoe groter de kans dat hij er actief gebruik van maakt of er passief aan wordt blootgesteld.
• Vlaamse journalisten gebruiken analytics vaker zelf dan Waalse journalisten.
• Journalisten die actief gebruik maken van analytics, staan er over het algemeen ook positiever tegenover. Passieve blootstelling daarentegen zorgt voor negatievere attitudes en meer scepsis over hun capaciteit om het journalistiek werk te verbeteren.
• Analytics hebben een effect op de plaatsing van het nieuws en de perceptie van wat journalisten nieuwswaardig achten, maar dat geldt enkel bij “softe” nieuwsberichten. Voor de headlines van “harde” nieuwsberichten was er geen effect.

Kort samengevat: Publieksdata geraken steeds meer ingeburgerd op de nieuwsredacties in ons land, maar lijken voorlopig nog geen grote impact te hebben op het politiek nieuws dat ze hun lezers aanbieden.