FWO-Excellentieprijzen

Twee wetenschappers UAntwerpen kapen een Vlaamse Nobelprijs weg

Politicoloog Stefaan Walgrave en filosoof Bence Nanay krijgen prestigieuze prijs voor hun baanbrekend onderzoek

Het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen (FWO) maakt vandaag de zes laureaten van de FWO-Excellentieprijzen bekend. Om de vijf jaar bekroont een internationale jury vooraanstaande wetenschappers met een bedrag van 100.000 euro voor hun baanbrekend onderzoek. De prijzen worden beschouwd als de ‘Vlaamse Nobelprijzen’.

De prestigieuze FWO-Excellentieprijzen worden toegekend in de zes grote wetenschapsdomeinen. Onderzoekers kunnen zich niet zelf kandidaat stellen, maar worden voorgedragen door collega’s uit binnen- of buitenland. Een onafhankelijke jury van internationale topwetenschappers onderzoekt dan de voordrachten en selecteert per domein één laureaat. De prijzen zijn genoemd naar voormalige wetenschappers en hun weldoeners die hun werk en inzet voor de wetenschap met een legaat wilden laten voorleven. De eerste uitreiking vond plaats in 1960.

Twee van de zes laureaten zijn verbonden aan de Universiteit Antwerpen. Dit zijn de winnaars van 2025:

  • Prof. Michel Van den Bergh (UHasselt): laureaat voor de Excellentieprijs dr. A. De Leeuw-Damry-Bourlart 2025 in de Exacte Wetenschappen;
  • Prof. Ingrid Verbauwhede (KU Leuven): laureaat voor de Excellentieprijs dr. A. De Leeuw-Damry-Bourlart 2025 in de Toegepaste Wetenschappen;
  • Prof. Johan Neyts (KU Leuven): laureaat voor de Excellentieprijs Joseph Maisin 2025 in de Fundamentele Biomedische Wetenschappen;
  • Prof. Frédéric Amant (KU Leuven): laureaat voor de Excellentieprijs Joseph Maisin 2025 in de Klinische Biomedische Wetenschappen;
  • Prof. Bence Nanay (UAntwerpen): laureaat voor de Excellentieprijs Ernest-John Solvay 2025 in de Cultuurwetenschappen;
  • Prof. Stefaan Walgrave (UAntwerpen): laureaat voor de Excellentieprijs Ernest-John Solvay 2025 in de Gedrags- en Maatschappijwetenschappen.

FWO-voorzitter Bruno Blondé: “Al bijna 100 jaar financiert het FWO kennisverleggend wetenschappelijk onderzoek, doorgaans op inspiratie en initiatief van de onderzoekers zelf. Het beslissende criterium waarop alle aanvragen en aanvragers worden beoordeeld is excellentie. Zo leggen we een vruchtbare bodem voor het hele Vlaamse onderzoekslandschap, dat internationaal hoge toppen scheert. En kijk: het is zeker geen toeval dat drie van de laureaten van deze FWO-Excellentieprijzen hun carrière meer dan 35 jaar geleden gestart zijn als doctoraatsonderzoeker (aspirant) van het FWO. Het FWO speelt een vitale rol in het toponderzoek in Vlaanderen. Maar onderzoek is en blijft ook mensenwerk. En baanbrekend onderzoek vraagt naast wetenschappelijk talent ook uitzonderlijke menselijke kwaliteiten en een volgehouden inzet. Je mag de FWO-excellentieprijs gerust zien als een appreciatie daarvan, en… als een ‘boost’ voor de laureaten om hun ‘doorbraakonderzoek’ vooral verder te zetten.”

“De FWO-Excellentieprijzen zijn als het ware de Vlaamse Nobelprijzen van de wetenschap. We erkennen daarmee onze topwetenschappers voor hun dagelijkse inspanningen. Het onderzoek dat zij doen, biedt antwoorden op maatschappelijke en economische uitdagingen. Wetenschap en innovatie vormen de belangrijkste hoeksteen van onze toekomstige welvaart. Zeker in geopolitiek onzekere tijden moeten we onze eigen boontjes doppen. We hebben niet de luxe om de grootste of de sterkste te zijn. Het enige wat kunnen doen is door innovatie de beste zijn”, zegt Vlaams minister-president Matthias Diependaele, bevoegd voor Wetenschapsbeleid. “Mogen deze Vlaamse Nobelprijzen een kroon zijn op het baanbrekende werk dat deze laureaten verrichtten in hun onderzoekscarrière.”

Prof. Stefaan Walgrave.
Stefaan Walgrave leidt de Onderzoeksgroep M2P binnen het Departement Politieke Wetenschappen. Zijn onderzoek focust op sociale bewegingen en protest, media en politiek, verkiezingen en publieke opinie, en politieke representatie door individuele politici. Hij bestudeert onder meer hoe politici de publieke opinie lezen, percipiëren en evalueren. Dat leidde tot invloedrijke publicaties over de inaccuraatheid en vertekening in de percepties van politici van wat burgers willen. Verder is Walgrave ook op het publieke forum actief, onder meer als medebouwer van De Stemtest. De jury roemt Walgraves uitmuntende onderzoeksoriginaliteit en -impact. "Die blijkt uit de consistente onderzoeksproductiviteit, de hoge citatiecijfers, de publicatie van onderzoek in gerenommeerde peer-review tijdschriften, de samenwerking met wetenschappers van toonaangevende universiteiten over de hele wereld en de consistente verwerving van competitieve onderzoeksbeurzen."

Prof. Bence Nanay.

Bence Nanay is verbonden aan het Departement Wijsbegeerte. Hij staat mee aan het hoofd van het Centrum voor Filosofische Psychologie. Op zijn conto staan onder meer 7 boeken en meer dan 160 wetenschappelijke publicaties. Nanay is ook filmcriticus en werd al meermaals gevraagd als jurylid op internationale filmfestivals. "Prof. Nanay is een zeldzaam voorbeeld van een filosoof in het hart van de cultuurwetenschappen die zowel bijdraagt tot de filosofie, als tot interdisciplinair werk en tot een beter begrip bij het publiek van de relevantie en het belang van de klassieke discipline van de filosofie, niet alleen in België maar ook in de rest van de wereld", stelt de FWO-jury in haar rapport.

Op 24 november 2025 volgt de officiële uitreiking tijdens een academische viering in BOZAR. De laureaten ontvangen dan hun geldprijs en een uniek kunstwerk dat speciaal voor deze gelegenheid werd ontworpen.