Onderzoeksgroep

Expertise

Financiële geschiedenis en sociaal-economische geschiedenis van Nederland en België van 1500 tot heden Geschiedenis van handel en financiën in Europa vóór de industriële revolutie (1200-1800)

Overlevering: 200 jaar vermogensongelijkheid en herverdelingsbeleid. 01/01/2023 - 31/12/2026

Abstract

Sociale posities van kinderen worden niet volledig verklaard door talenten en inspanningen, maar ook door de sociale positie van ouders, grootouders en zelfs eerdere generaties. De rol van inkomen en opleiding bij het verklaren van patronen van sociale mobiliteit is vaak bestudeerd, maar die factoren zijn niet voldoende om de opmerkelijk lage sociale mobiliteit tussen generaties die uit recente studies naar voren komt, te verklaren. De rol van financieel vermogen is in dit verband te vaak verwaarloosd. In dit project behandelen we deze kwestie vanuit een historisch perspectief en passen we de resultaten toe op het huidige beleid. Dit consortium zal (1) patronen van intergenerationele vermogensoverdracht reconstrueren over een periode van 200 jaar in België; (2) de geldigheid testen van potentiële mechanismen die de reproductie van vermogensongelijkheid verklaren; en (3) onderzoeken hoe publieke opinie, herverdelingsbeleid en vermogensongelijkheid onderling verbonden zijn, zowel in het verleden als in het heden.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Krediet op de Kaart. De krediettransacties van het Antwerpse bedrijfsleven in de 19de eeuw. 01/12/2022 - 30/11/2024

Abstract

Banken waren lang niet altijd nodig voor de financiering van het bedrijfsleven in de negentiende eeuw. Voor ondernemers waren er ook alternatieve manieren om aan krediet voor hun investeringen te komen. Dit pilotproject onderzoekt voor Antwerpen de grootte van de bancaire en niet-bancaire kredietmarkt doorheen de 19de eeuw en plaatst de niet-bancaire krediettransacties in de geografische ruimte om zo te onderzoeken hoe vraag en aanbod elkaar vonden.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Sociaal-economische geschiedenis van Centraal Afrika: voorbij kapitalisme en kolonialisme. 01/11/2022 - 31/10/2024

Abstract

Met deze post-doc challenge doen het Centrum voor Stadsgeschiedenis (CSG) en het Instituut voor Ontwikkelingsbeleid (IOB) een gooi naar de uitbouw van hun interdisciplinair potentieel rond de geschiedenis en de ontwikkeling van Centraal-Afrika. De challenge kadert immers in de toenemende samenwerking van beide onderzoeksgroepen in AIPRIL – een capaciteitsopbouw die ook al leidde tot de opstart van een (gepland) TT-ZAP BOF 'Social and Economic History of Central Africa'. De Afrikaanse economische geschiedenis kende de voorbije twee decennia een sterke groei. Tegelijkertijd leeft ook in ons land de expliciete vraag naar een groter engagement voor de geschiedenis van Centraal-Afrika. Dit opent unieke kansen voor IOB en Geschiedenis, en deze challenge speelt daar direct op in. Voorbij homogeniserende (en hegemoniserende) verklaringsschema's als kapitalisme en kolonialisme, neemt deze challenge de divergenties in de sociale en economische ontwikkelingen in Centraal-Afrika als uitgangspunt. We doen dit vanuit een interdisciplinair perspectief. We zullen het net breed uitgooien, door een onderzoeker aan te werven die lange termijn divergenties in regionale ontwikkelingen bestudeert, bijvoorbeeld op het vlak van urbanisatiepatronen, ongelijkheid, politieke en institutionele dynamieken, gezondheid, demografie of financiële inclusie. Op al deze domeinen zijn synergieën met het bestaande onderzoek in het Departement Geschiedenis en het IOB mogelijk, alsook met de grote onderzoekslijnen van AIPRIL. De focus op lange termijn regionale divergenties binnen en tussen de DR Congo, Rwanda en Burundi zal ons in staat stellen lange-termijn padafhankelijkheden te detecteren, én historische contingenties, en dit zowel uit de prekoloniale en koloniale geschiedenis als uit het meer recente verleden. We voorzien ook de mogelijkheid om dit regionale perspectief te vertalen naar het huishoudelijke actor-perspectief, om verschillen en evoluties in levenscycli en veerkracht, zowel van huishoudens/families als individuen, te onderzoeken.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Sociale geschiedenis van financiën. 01/11/2021 - 31/10/2031

Abstract

Waarom lukte het banken pas in de jaren '60 en '70 om diep door dringen in alle lagen van de samenleving? Er verstreek zoveel tijd sinds hun ontstaan in de late 19de en vroege 20ste eeuw dat huishoudens hun geldzaken daarvoor vermoedelijk anders regelden. Maar hoe dan precies? En waarom veranderden huishoudens hun financiële gedrag na 1960? In dit onderzoeksproject ontwikkelen we een nieuw conceptueel raamwerk om de lange termijnontwikkeling van het financiële systemen te doorgronden. We ontwikkelen deze nieuwe Social History of Finance door een diepgravende studie van de geldzaken van Belgische en Nederlandse huishoudens in de 19de en 20ste eeuw. Zo creëren we een nieuw ijkpunt voor toekomstig onderzoek naar de ontwikkeling van financiële systemen.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De sociale geschiedenis van financiën. 01/11/2021 - 31/10/2025

Abstract

Waarom lukte het banken pas in de jaren '60 en '70 om diep door dringen in alle lagen van de samenleving? Er verstreek zoveel tijd sinds hun ontstaan in de late 19de en vroege 20ste eeuw dat huishoudens hun geldzaken daarvoor vermoedelijk anders regelden. Maar hoe dan precies? En waarom veranderden huishoudens hun financiële gedrag na 1960? In dit onderzoeksproject ontwikkelen we een nieuw conceptueel raamwerk om de lange termijnontwikkeling van het financiële systemen te doorgronden. We ontwikkelen deze nieuwe Social History of Finance door een diepgravende studie van de geldzaken van Belgische en Nederlandse huishoudens in de 19de en 20ste eeuw. Zo creëren we een nieuw ijkpunt voor toekomstig onderzoek naar de ontwikkeling van financiële systemen.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject