Onderzoek Wouter Verheyen

Abstract

Dit onderzoek heeft tot doel cruciale uitdagingen in het opkomende vakgebied van Vracht Mobiliteit als Dienst (VMaaS) aan te pakken door zich te richten op Regulering, risicoverdeling en het ingewikkelde vraagstuk van machtsconcentratie op platforms. De doelstellingen zijn als volgt geformuleerd: **4.1 Regulering:** Om te voldoen aan de groeiende vraag naar acceptatie van VMaaS zal een uitgebreide gereedschapskist van wettelijke maatregelen en contractuele sjablonen worden ontwikkeld. Deze instrumenten dienen als leidraad voor belanghebbenden in de industrie, beleidsmakers en belangenbehartigingsgroepen, en waarborgen naleving van huidige beleidsdoelen, met name op het gebied van mededingingsrecht, arbeidsrecht en gegevensbeschermingsrecht. Het regelgevingskader zal rekening houden met de onderliggende redenering achter dergelijke maatregelen, met als doel een ondersteunende omgeving te creëren voor de groei van VMaaS. **4.2 Risicoverdeling:** Het begrijpen van de impact van VMaaS op contractuele risico's is cruciaal voor alle betrokken belanghebbenden, waaronder partijen die geïnteresseerd zijn in vracht, operationele dienstverleners en software-serviceproviders. Dit doel heeft tot doel het bewustzijn te vergroten en belanghebbenden te voorzien van tools om effectieve risicobeheerstrategieën te ontwikkelen. Door contractrechtelijke kaders om te vormen tot katalysatoren voor innovatie, beoogt dit onderzoek potentiële obstakels om te zetten in kansen voor alle deelnemers aan VMaaS. **Transversaal Doel 4.1 & 4.2: Machtsconcentratie:** VMaaS staat voor de uitdaging van machtsconcentratie op platforms, waarbij het succes van netwerktechnologieën sterk afhankelijk is van marktpenetratie. Dit creëert een cyclus waarin een groter marktaandeel de platformmacht vergroot en betere functionaliteiten biedt aan gebruikers. Dit plaatst gebruikers echter in een afhankelijke positie, aangezien het platform fungeert als poortwachter, privéwetgever en ontwijkende actor. Bestaande regelgeving worstelt met het beheer van overmatige platformmacht, met interventies die ofwel falen of te beperkend zijn. Dit onderzoek streeft ernaar strategieën te verkennen die de positieve impact van platformmacht voor het ecosysteem in evenwicht brengen, terwijl negatieve neveneffecten worden geminimaliseerd. Concluderend beoogt dit onderzoek waardevolle inzichten en praktische tools bij te dragen om de acceptatie van VMaaS te vergemakkelijken. Door regelgevingsuitdagingen aan te pakken, effectief risicobeheer te bevorderen en de complexiteit van machtsconcentratie op platforms te doorgronden, is het doel een duurzaam en innovatief VMaaS-ecosysteem te bevorderen dat alle betrokken belanghebbenden ten goede komt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project heeft als doel de effectiviteit van mobiliteitspakket I te evalueren voor de implementatie van de beleidsdoelstellingen die ten grondslag liggen aan Verordening 1071/2009 en 1072/2009. Het project zal literatuuronderzoek en empirisch onderzoek combineren (interviews met belanghebbenden en enquêtes onder chauffeurs) met dit doel. Daarnaast zal het project beleidsaanbevelingen verstrekken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Antwerp Law Law heeft tot doel om een baken te worden voor juridische en operationele innovatie. Het wil daarbij een uniek loket vormen voor bedrijven, overheden en middenvelds-organisaties die onderzoeksgedreven juridische input nodig hebben in enig onderdeel van hun project. Het Antwerp Law Lab voegt een uitzonderlijke waarde toe voor maatschappelijke stakeholders door de pragmatische approach van praktijkjuristen te combineren met de conceptuele benadering van academici. Het aanbod van het Antwerp Law Lab is academisch en verschilt daarmee van dat van praktijkjuristen. Het verschilt ook van fundamenteel juridisch onderzoek door antwoorden te bieden die praktijk-gericht en direct toepasbaar zijn. Interfacutlaire samenwerking en delen van verschillende juridische perspectieven zijn essentieel voor onze probleemoplossing. We verlaten daarbij de beperkingen van een silo-benadering om zo een veerkrachtig antwoord te kunnen bieden op de gestelde problemen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Mandaathouder: Portugaels Nick

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Stedelijke mobiliteit is fundamenteel gewijzigd in het laatste decennium. Deelsteps, -fietsen en wagens, zijn net zoals carpoolingplatformen en platformen zoals Uber een belangrijk onderdeel geworden van de mobiliteitsmatrix. Hoewel aan de basis van deze ontwikkelingen private bedrijven liggen, bevinden zij zich nu in het hart van het mobiliteitsbeleid van de EU en lokale overheden. In schril contrast met de grote operationele innovaties in het domein, staat de juridische stilstand in dit domein. De EU beoogt om een uniform kader van sterke passagiersbescherming te creëren, maar het juridisch kader bestaat uit een lappendeken van Verordeningen en verdragen met een beperkte werkingssfeer. Een dergelijke gefragmenteerde benadering maakt het juridisch kader zeer kwetsbaar voor grote maatschappelijke veranderingen, zoals de huidige evolutie naar platformmobiliteit. Dit resulteert in rechtsonzekerheid en lacunes in de rechtsbescherming. Het voorgestelde onderzoek zal een belangrijke bijdrage vormen aan de internationale state-of-the-art door een kader voor geïntegreerde bescherming van passagiersrechten te creëren. Dat heeft tot doel om rechtszekerheid en effectieve bescherming te verschaffen aan actoren die betrokken zijn bij de mobiliteitsoplossingen van vandaag, maar tegelijkertijd ook om een dynamisch kader te creëren dat een solide basis biedt voor toekomstige mobiliteitsoplossingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Co-promotor: van Zimmeren Esther

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Online platformen hebben de efficiëntie van contractketens verhoogd door de transactiekosten te verminderen en markttoegangbarrières te verlagen. Hiermee zou de platformeconomie aanzienlijke positieve welvaartseffecten kunnen hebben voor alle actoren in contractketens. De kracht van platformen ligt in hun drievoudige rol als (i) poortwachter voor het platform, (ii) wetgever van relaties binnen het platform-ecosysteem en (iii) actor met functionaliteiten binnen het platform. Er zijn echter aanwijzingen van negatieve welvaartseffecten bij handelaars, dienstverleners (zoals platformwerkers) en consumenten. Deze problemen lijken vooral veroorzaakt te worden doordat de platformkracht vaak resulteert in excessieve macht binnen het ecosysteem. Dit onderzoek beoogt om tot een mechanisme te komen dat toelaat om deze macht in te perken, zonder de platformsterktes -en dus ook mogelijk positieve welvaartseffecten- te verliezen. Huidige oplossingen voor dit probleem negeren de evolutie van tweepartijenovereenkomst naar ecosysteemovereenkomst en van absolute marktmacht naar relatieve ecosysteem-macht. Wetgeving en literatuur negeren daarbij in het bijzonder de rol van het platform als ecosysteem-wetgever en de interactie van deze rol met de andere rollen. Dit project, daarentegen, integreert de drie aspecten van platformmacht in één juridisch model gebaseerd op het ecosysteem en pakt de problemen holistisch aan door contractrechtelijke en mededingingsrechtelijke oplossingen te combineren

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Co-promotor: Blockx Jan
• Co-promotor: Straetmans Gert

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Europese waterwegen bieden een vitale infrastructuur die de afgelopen eeuw sub-optimaal gebruikt werd. Onbemand Vervoer biedt een unieke kans om deze waterwegen te heractiveren en zo een opportuniteit te creëren voor een verdere verduurzaming van de logistiek. Hiertoe vinden reeds verschillende operationele onderzoeksprojecten plaats. Echter, naast operationele en technologische innovaties, moeten ook belangrijke juridische hindernissen worden overwonnen om tot een succesvolle commerciële marktintroductie te kunnen overgaan. Deze uitdagingen bestaan zowel op het vlak van regulering als op het vlak van contractenrecht. Dit project beoogt om deze hindernissen in beide domeinen uit de weg te ruimen. Een uitgebreid aantal wettelijke bepalingen verzetten zich tegen onbemande binnenvaart. Het probleem dat aan de basis hiervan ligt, is dat een juridisch kader dat onbemande scheepvaart erkent en verder gaat dan loutere experimenteerwetgeving, afwezig is. Dit deelproject zal obstakels in regulering tegen het gebruik van onbemande scheepvaart onderzoeken en zal de beleidsargumenten die aan de basis liggen van deze obstakels analyseren. Op basis hiervan beoogt het project een toolbox te ontwikkelen die tot doel heeft ontwikkelaars een compliance check te laten doen van hun designs. Bovendien beoogt het project om te analyseren hoe de vastgestelde obstakels in andere industrieën geremedieerd werden, zoals de luchtvaartsector, die al verder staat in onbemand vervoer. Op basis van deze best practises en rekening houdend met de onderliggende beleidsdoelstellingen beoogt dit project een voorstel te doen voor innovatie van regulering dat een succesvolle marktintroductie van onbemande binnenvaart mogelijk moet maken. Ook een toegesneden contractrechtelijk kader, dat rekening houdt met de gewijzigde actoren, beschikbare informatie en risico's die resulteren van de ontwikkeling naar onbemand vervoer is afwezig. Deze afwezigheid geeft aanleiding tot rechtsonzekerheid, kan de verzekerbaarheid van risico's in het gedrang brengen en verhoogt transactiekosten. Daarmee kan het onaangepast contractrechtelijk kader een belangrijke hindernis vormen die in de weg staat van het commercieel gebruik van onbemande binnenvaart. Dit is no meer relevant rekening houdend met het dwingend rechtelijk karakter van het vervoerrecht, wat de mogelijkheden voor contractuele risicomanagementstrategieën beperkt. Dit deelproject heeft in de eerste plaats tot doel om flessenhalzen in het contractrechtelijk kader bloot te leggen, die in de weg staan van rechtszekerheid, voorzienbaarheid en een eerlijke risicoverdeling voor de sectoractoren die betrokken zijn bij onbemand binnenvaartvervoer. Op basis van deze analyse en rekening houdend met best practises van andere sectoren en sectorconsultatie, beoogt dit deelproject om een voorstel te maken voor zowel de contractpraktijk, als voor een wijziging in het juridisch kader, dat toelaat om deze belangen in rekening te nemen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Co-promotor: Sys Christa

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt of en hoe het consumentenrecht zich beter kan aanpassen aan technologische ontwikkelingen die leiden tot disruptieve innovaties, vanuit de onderzoekshypothese dat aanpassingsvermogen zou zorgen voor een betere bescherming van consumenten in de Europese Unie. Meer in het bijzonder blijven technologische ontwikkelingen zich voordoen en vormen ze een uitdaging voor het bestaande wettelijke kader voor consumentenbescherming, gezien de juridische lacunes die ze veroorzaken. Een voorbeeld is de platformeconomie, die nieuwe marktspelers en contractuele relaties introduceerde en daardoor de scheidingslijn tussen professionals en consumenten vervaagde. De Europese Commissie streeft ernaar de impact van dergelijke verstoringen op de digitale markt tot een minimum te beperken door in te spelen op de behoeften van consumenten door middel van soft law-instrumenten en wetgevingsprocessen. Dergelijke wetgevingsprocessen lopen echter noodzakelijk achter op de maatschappelijke evoluties en leiden tot grijze gebieden waar consumenten onvoldoende worden beschermd gedurende deze transitieperiode. Dit project vertrekt vanuit de premisse dat consumentenwetgeving die zich beter kan aanpassen aan dergelijke verstoringen, de negatieve impact van innovatie op consumenten zou minimaliseren. Om de kenmerken te bepalen die regels van consumentenrecht moeten bezitten om aanpasbaar te zijn aan innovatie, bestudeert dit onderzoek de bestaande regels voor consumentenbescherming die zich konden aanpassen aan disruptieve innovaties en verkent ook de theorie van adaptieve wetgeving in het algemeen. Tijdens dit proces worden vier elementen geïdentificeerd: technologische neutraliteit, flexibiliteit, rechtszekerheid en belangenafweging. Het project concludeert dat de bepalingen inzake consumentenbescherming in de EU deze elementen moeten weerspiegelen om beter aan te passen aan verstoringen en zo de consumentenrechten beter te beschermen in een voortdurend veranderende digitale omgeving.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Mandaathouder: Unz Fiona

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Europese waterwegen bieden een vitale infrastructuur die de afgelopen eeuw sub-optimaal gebruikt werd. Onbemand Vervoer biedt een unieke kans om deze waterwegen te heractiveren en zo een opportuniteit te creëren voor een verdere verduurzaming van de logistiek. Hiertoe vinden reeds verschillende operationele onderzoeksprojecten plaats. Echter, naast operationele en technologische innovaties, moeten ook belangrijke juridische hindernissen worden overwonnen om tot een succesvolle commerciële marktintroductie te kunnen overgaan. Deze uitdagingen bestaan zowel op het vlak van regulering als op het vlak van contractenrecht. Dit project beoogt om deze hindernissen in beide domeinen uit de weg te ruimen. Een uitgebreid aantal wettelijke bepalingen verzetten zich tegen onbemande binnenvaart. Het probleem dat aan de basis hiervan ligt, is dat een juridisch kader dat onbemande scheepvaart erkent en verder gaat dan loutere experimenteerwetgeving, afwezig is. Dit project beoogt de state of the art rond juridische aspecten van autonoom vervoer in kaart te brengen, stakeholders samen te brengen en internationale projecten voor te bereiden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Co-promotor: Sys Christa

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Verduurzaming van de logistieke sector blijft een grote maatschappelijke uitdaging. Effecten van wegvervoer op luchtkwaliteit en bereikbaarheid zijn bijvoorbeeld in een stad als Antwerpen dagelijks merkbaar. Naast investeringen in een modal shift en milieuvriendelijkere voertuigen, ligt een mogelijke oplossing ook de efficiëntieverhoging van het wegvervoer. Nog steeds rijdt een aanzienlijk percentage vrachtwagens leeg rond en ligt de gemiddelde laadgraad van vrachtwagens zeer laag. Dat is niet enkel slecht nieuws voor de maatschappij, maar ook voor verladers, die uiteindelijk de rekening betalen van al deze lege kilometers. Als middel tot efficiëntieverhoging, zien we ook in de logistiek de deeleconomie zijn intrede doen en dit in de vorm van cargo bundling. Bij cargo bundling bundelen verladers eerst zelf hun deelvrachten met een gemeenschappelijke bestemming tot een volle lading. Op die manier kunnen zij een lagere vrachtprijs genieten dan bij groepage (bundelen van deelvrachten door de vervoerder) het geval is. Op deze manier verlaagt cargo bundling niet alleen de logistieke kosten voor bedrijven en maakt het zo ook nieuwe exportmarkten bereikbaar, maar daarnaast vermindert het ook de maatschappelijke kosten van de logistiek. Zo kan cargo bundling bijdragen aan het realiseren van de beleidsdoelen in de logistieke sector. Cargo bundling vormt echter een uitdaging voor het bestaande juridische kader. Cargo bundling geeft immers aanleiding tot complexe contracten -meerpartijenovereenkomsten en verbonden contracten- waar het transportrecht noch het algemeen contractenrecht aan zijn aangepast. Als gevolg hiervan kan cargo bundling aanleiding geven tot rechtsonzekerheid en zelfs een verhoogde aansprakelijkheidsblootstelling. Daarmee vormt het juridisch kader hier een belemmering voor deze mogelijkheid tot duurzamer vervoer. Doel van dit project is dan ook om de juridische belemmeringen die het juridisch kader schept voor cargo bundling te analyseren en contractuele en wetgevende modellen te maken voor het elimineren van deze obstakels. Daarbij bouwt dit project verder op de beschikbare kennis rond cargo bundling in managementliteratuur en linkt het deze met literatuur rond meerpartijenovereenkomsten en transportrecht. Op deze manier biedt dit onderzoek niet enkel een juridisch kader voor cargo bundling, maar draagt het ook bij aan verdere theorievorming rond meerpartijenovereenkomsten en biedt het een basis voor verder onderzoek rond horizontale samenwerking in de logistiek. De gebruikte methode is daarbij innovatief nu naast rechtsvergelijkend onderzoek, ook empirisch onderzoek naar de voorkeuren van en weerstanden in de sector wordt gevoerd door middel van surveys bij verladers. Dit laat toe om een juridisch kader te bouwen dat niet alleen cargo bundling kan faciliteren, maar ook aansluit bij de wensen van de sector wat tot maximale acceptatie kan leiden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Mandaathouder: Kołacz Marta Katarzyna

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De sector van transportorganisatoren heeft aanzienlijke wijzigingen ondergaan in de afgelopen periode. Vooral digitalisering en nieuwe types sui generis tussenpersonen hebben een disruptieve invloed gehad op de markt. Dit onderzoek heeft tot doel om juridische wijzigingen aan te bevelen die tot doel hebben een antwoord te bieden aan deze disrupties.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De platformeconomie maakt het mogelijk voor consumenten om hun beschikbare tijd (als gig worker) of middelen (als prosument) te vermarkten. Dat kan met zeer beperkte transactiekosten op een zeer korte termijn. Dat heeft echter tot gevolg dat de informatienoden om een dergelijke activiteit te ontplooien ook sterk zijn verminderd, waardoor deze actoren zich mogelijks niet bewust zijn van de risico`s hieraan verbonden. In verschillende domeinen van het privaatrecht bestaan regels die risicomanagement van beschermenswaardige partijen tot doel hebben. Dit gebeurt middels informatieverplichtingen, aansprakelijkheidsbeperkingen en verplichte verzekering. Het beperkte toepassingsgebied van veel van deze regimes zorgt er echter voor dat gig work- en prosumentencontracten niet noodzakelijk van een zelfde bescherming genieten. Dit onderzoek heeft tot doel om te onderzoeken welke risico`s gig workers en prosumenten lopen, in hoeverre zij hiervan bewust zijn en om risicomanagementmodellen te ontwikkelen die gig workers, prosumenten en derden kunnen beschermen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Mandaathouder: Lari-Williams Feyisayo

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

The envisaged research consists of 4 subprojects. These subprojects are 1) effective consumer protection; 2) effective protection of gig workers; 3) rebalancing businesses` rights and obligations in the contract chain and 4) enhanced contract designs for horizontal cooperation. These subprojects to a large extent build upon the existing axes in my research, while at the same time expanding the scope of this research. The first two subprojects mainly build upon the second research axe 1), 2) "Effective protection of vulnerable market participants" and mainly aim at strengthening my profile in these domains. The third sub-project builds upon the first axe "transport law in a changing context", but aims to expand this research to other domains, outside transport law. The fourth sub-project is an extension of my current research axe on "enhanced contract designs for horizontal cooperation", but again aims a strengthening this research in domains other than logistics, while at the same time confirming and further establishing my status as authority on horizontal cooperation models in the logistics industry.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verheyen Wouter
• Mandaathouder: Verheyen Wouter

Onderzoeksgroep(en)

• Onderneming en recht

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject