Onderzoeksgroep
Expertise
Onze huidige onderzoeksactiviteiten zijn gerelateerd aan het onderzoeksveld van de neurochemie bij dementie, waaronder Alzheimer, maar ook niet-Alzheimer gerelateerde aandoeningen. Als coördinator van de vloeistofchromatografie-unit binnen het labo voor Neurochemie & Gedrag aan de Universiteit Antwerpen, voeren wij op routinebasis voor zowel servicedoeleinden alsook onderzoeksdoeleinden neurotransmitteranalyses uit in tal van biovochten, zoals bloed, cerebrospinaal vocht, maar ook hersenmateriaal. Onze expertise leent zich er daarenboven ook toe om gedragsonderzoek uit te voeren, zoals de ontwikkeling van scoringsschalen (bv. bij Down syndroom), en zowel de verworven neurotransmitter- als gedragsdata onderling te correleren. Onze huidige projecten leggen zich voornamelijk toe om (i) een potentiële neurochemische biomarker te identificeren om de differentiële dementiediagnostiek te faciliteren, vooral met inbegrip van de non-Alzheimeraandoeningen, zoals frontotemporale dementie/amyotrofe lateraal sclerose, dementie met Lewy lichaampjes, en gerelateerde Parkinson-plus aandoeningen; daarnaast trachten we (ii) de neurochemische pathofysiologie te verduidelijken van neuropsychiatrische stoornissen bij dementie. Onze unit werkt nauw samen met de neuropathologie-afdeling van het Instituut-Born Bunge, waar een grote breinen- en biovochtenbiobank zich situeert. De UHPLC unit functioneert daarnaast ook als een serviceunit ter analyse van tal van neurotransmitters voor andere buitenlandse samenwerkingen/internationale projecten. Onze huidige setup is variabel en kan worden aangepast naargelang de analyse van de gewenste compound.
Monoaminerge en neuro-inflammatoire markers bij dementie met Lewy lichaampjes ter verbetering van de differentiële dementiediagnostiek.
Abstract
Door een overlap in de klinische kenmerken en hersenafwijkingen bij dementie met Lewy lichaampjes (DLB) en de ziekte van Alzheimer wordt de oorzakelijke diagnostiek sterk bemoeilijkt. Daarnaast is er voor DLB nog altijd geen enkele goedgekeurde behandeling. Deze aanvraag beoogt daarom ook de identificatie van neurochemische markers in bloed (serum) en lumbaal vocht om zo de diagnostische accuraatheid tussen beide syndromen te vergroten. Gebaseerd op onze vorige resultaten, blijkt de locus coeruleus, een noradrenerge hersenstamkern, hierbij een sleutelrol te spelen. Hetzelfde geldt voor lipocalin-2 (LCN2), een ontstekingsparameter met verhoogde expressielevels in de substantia nigra. Samengevat zullen we (i) verscheidene neurochemische moleculen analyseren in serum en lumbaal vocht als mogelijke DLB-specifieke biomarkers met een aangetoond verband met de onderliggende hersenafwijkingen. Onze focus zal hierbij vooral liggen op het noradrenerge neurotransmittersysteem (3-methoxy-4-hydroxyfenylglycol; noradrenaline) en LCN2. Verder zullen we in detail bestuderen (ii) of deze markers voorspellend zijn voor de opvolgdiagnose en of ze geassocieerd zijn met eerder gemeten noradrenerge tracerwaarden na MIBG-scintigrafie. Tot slot zullen we heel nauwgezet (iii) hersenweefsel verwerken en analyseren om zo een duidelijk beeld te krijgen van de topografische verdeling van de alfa-synucleïne en Alzheimerpathologie, gelinkt aan de monoaminerge en neuro-inflammatoire markers eerder bepaald.Onderzoeker(s)
- Promotor: De Deyn Peter
- Co-promotor: Engelborghs Sebastiaan
- Mandaathouder: Vermeiren Yannick
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Voorspellen van conversie naar de ziekte van Alzheimer in downsyndroom: een gedragsmatige en neurochemische benadering.
Abstract
De ziekte van Alzheimer (AD) en aanverwante dementies zijn degeneratieve en onomkeerbare hersenziekten die worden gekenmerkt door geheugenverlies, gedragsmatige en psychologische symptomen (BPSD) en een (over) geactiveerde neuro-immuunrespons. Interessant is dat mensen met het syndroom van Down (DS) een versnelde veroudering vertonen en bovendien en een hoog risico lopen om AD in de loop van de tijd te ontwikkelen; inderdaad, 50-70% van de DS-individuen ontwikkelt AD. Vroegtijdige AD-diagnose en / of voorspelling van conversie naar AD is essentieel voor adaptieve zorg en adequate behandelingsinterventies. BPSD bij AD-patiënten wordt gediagnosticeerd met behulp van gevalideerde beoordelingsschalen. Er zijn echter geen BPSD-schalen beschikbaar voor DS. Ons eerste doel is daarom onze recent ontwikkelde BPSD-schaal, speciaal aangepast voor DS, te valideren en longitudinaal toe te passen in cohorten van DS-patiënten met en zonder dementie. Concentratieveranderingen in biogene amines, d.w.z. klassieke neurotransmitters en hun metabolieten, zijn in verband gebracht met BPSD. We hebben eerder ontdekt dat de serumconcentratie van de monoaminerge neurotransmittermetaboliet 3-methoxy-4-hydroxyphenylglycol (MHPG) de ontwikkeling van AD in DS kan voorspellen. Het huidige project heeft tot doel de biologische functionaliteit van het monoaminerge neurotransmittersysteem in menselijke hersenen, bloed en CSF-stalen te onderzoeken. We zullen ook in detail bestuderen hoe hersenpathologie typisch voor AD, zich ontwikkelt in DS. Ook zal bekeken worden of er locus coeruleus pathologie wordt waargenomen en hoe deze verband houdt met neurotransmitterveranderingen en symptomen van patiënten.Onderzoeker(s)
- Promotor: De Deyn Peter
- Co-promotor: Van Dam Debby
- Co-promotor: Vermeiren Yannick
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject
Neurochemische karakterisatie van gedragsstoornissen bij dementie.
Abstract
Primaire doelstelling: Identificeren van correlaties tussen neurotransmittersystemen en -concentraties in specifieke hersenregio's en BPSD bij patiënten met diverse neuropathologisch geconfirmeerde neurodegeneratieve en gemengd degeneratieve-vasculaire vormen van dementie. De voorspellende waarde van veranderde neurotransmitterconcentraties (= neurochemische merkers) voor bepaalde gedragsprofielen bij dementie zal eveneens worden nagegaanOnderzoeker(s)
- Promotor: De Deyn Peter
- Co-promotor: Engelborghs Sebastiaan
- Mandaathouder: Vermeiren Yannick
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject