Het Antwerps Pediatrisch Astma Netwerk is een project opgestart met als doel het bundelen van expertise over de verschillende ziekenhuizen heen en het stroomlijnen van het zorgaanbod door onder andere wetenschappelijk onderzoek en het uniformiseren van protocollen binnen de verschillende ziekenhuizen om de kwaliteit van zorg voor kinderen en adolescenten met astma te verbeteren.
Het Antwerps Pediatrisch Astma netwerk bestaat uit de verschillende diensten pediatrie van het Helix en het GZA-ZNA netwerk. Concreet gaat het om de diensten pediatrie van de volgende ziekenhuizen (zie ook team): AZ Klina, AZ Monica, AZ Rivierenland, AZ Voorkempen, GZA Sint-Augustinus, GZA Sint-Vincentius, UZA, ZNA Jan Palfijn, ZNA Koningin Paola Kinderziekenhuis en ZNA Stuivenberg. Daarnaast is er ook een intense samenwerking met het Antwerpse Huisartsennetwerk en de Vakgroep Verpleeg- en Vroegkunde van de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschap van de Universiteit Antwerpen.
Het wetenschappelijk luik wordt gecoördineerd door Luna Antonino die hierop haar doctoraatsonderzoek uitvoert. De promotoren van dit multidisciplinair doctoraat zijn prof. Eva Goossens, prof. Kim Van Hoorenbeeck en prof. Josefien Van Olmen. Daarnaast zijn prof. An Bael en prof. Stijn Verhulst begeleiders van dit project. Het totale project wordt ook mee gecoördineerd door de betrokken diensthoofden en hoofdverpleegkundigen pediatrie en verantwoordelijke artsen binnen elk ziekenhuis.
In onderstaande figuur wordt een outline gegeven van het Antwerps Pediatrisch Astma Netwerk. Door middel van verschillende projecten willen we de kwaliteit van zorg verbeteren en dit op de verschillende niveaus bij huisartsen, kinderartsen en bij verpleegkundigen van de diensten spoedgevallen en kindergeneeskunde.
De volgende projecten zijn momenteel lopende binnen het Antwerps Pediatrisch Astma Netwerk:
1. A retrospective multi-center study on the administration of systemic steroids in children with moderate-to-severe asthma exacerbations – The Antwerp Pediatric Asthma Network quality improvement program on inpatient care in children with asthma.
Deze retrospectieve multicentrische studie doet onderzoek naar de tijdige toediening van systemische corticosteroïden bij kinderen die binnenkomen op spoedgevallen met een astma-exacerbatie. Deze tijd tot toediening wordt vergeleken met de gouden standaard van toediening binnen het eerste uur van aankomst op spoedgevallen. Secundair wordt gekeken of de tijd tot toediening in correlatie staat met de duur van zuurstoftoediening, nood aan respiratoire ondersteuning, nood aan transfer naar de intensieve zorgafdeling en hospitalisatieduur.
2. The Antwerp Pediatric Asthma Network quality improvement program on inpatient care in children with asthma: A prospective multi-center study on the effect of education of healthcare workers at the emergency department on the timely administration of systemic steroids in children with moderate-to-severe asthma exacerbations
Deze studie is een kwaliteitsbevorderingsproject dat een geüniformeerd protocol zal ontwikkelen aan de hand van de literatuur, alsook door een expertengroep, dat geïmplementeerd zal worden in de verschillende ziekenhuizen van het netwerk. De zorgverleners van de verschillende spoedgevallen diensten zullen met behulp van een educatie-toolkit meer inzicht kunnen verwerven in het geüniformiseerde protocol en de nood eraan. Tenslotte zal er opgevolgd worden of de tijd tot toediening van corticosteroïden, bij kinderen die binnenkomen op spoedgevallen met een astma-exacebatie, verbetert.
3. Symposium UPDATE astma bij kinderen en jongeren
Op 14 mei 2022 vond een symposium plaats voor huisartsen en pediaters waarme we de dagelijkse zorg voor kinderen met astma in het licht willen zetten. Op dit symposium werd er bij huisartsen, pediaters en artsen in opleiding geïnformeerd of er aspecten zijn uit de dagelijkse zorg voor kinderen met astma waar zij tegenaan lopen. Hierover werden door een aantal experten presentaties gegeven om de kennis te vergroten. Er werd ook getracht de link tussen de eerste-, tweede-, en derde lijn te versterken en verbeteren door bewustwording van de mogelijkheden waar in de toekomst samengewerkt kan worden om de kwaliteit van zorg voor kinderen met astma te verbeteren.
4. SPACE (Severe Pediatric Asthma Collaborative in Europe)
Het Antwerps Pediatrisch Astma Netwerk (via UZA als site) maakt ook deel uit van het SPACE netwerk van de European Respiratory Society. Het doel van dit project is het opzetten van een multicentrisch register van pediatrische patiënten met ernstig astma. SPACE werd gestart op initiatief van het EMA, het Europees geneesmiddelen agentschap, omdat het een te lage deelname van kinderen met ernstige astma aan klinische studies met nieuwe biologicals vaststelde, wat leidde tot een verminderde toegang tot deze geneesmiddelen voor pediatrische patiënten. Ernstig astma verschilt bij kinderen en volwassenen en dit zowel op gebied van mechanismen, ontstekingspatronen en pathofysiologie. Daarom kunnen de klinische kenmerken, fenotypes, levenskwaliteit en de noden van ernstig astma bij volwassenen niet automatisch geëxtrapoleerd worden naar kinderen. Het SPACE register wil door het integreren van follow-up gegevens onderzoek- en kwaliteitsverbeteringsinitiatieven over gezondheidszorgsystemen heen vergemakkelijken. Hiervoor werd een platform gecreëerd om de deelname van kinderen met ernstig astma aan klinische studies met nieuwe biologicals die specifiek op pediatrische patiënten zijn gericht, te verbeteren. Daarnaast bouwt het zo een netwerk op van onderzoekers en specialisten op het gebied van pediatrisch, ernstig astma om toekomstig onderzoek en klinische prioriteiten mee te sturen. Meer info is terug te vinden op SPACE.
Bij welke kinderartsen uit het Antwerps Pediatrisch Astma Netwerk kan men terecht voor gespecialiseerd advies voor astma bij kinderen?
AZ Klina: Dr. Johan Hellinckx
AZ Monica: Dr. Laura Cauwenberghs
AZ Rivierenland: Dr. Isabelle Boone
AZ Voorkempen: Dr. Isabelle Van Ussel, Dr. An Wouters
GZA: Dr. Tijl Jonckheer, Dr. Tine Martens, Dr. Sascha Van Nuijs
ZNA: Dr. Yentl Driesen, Dr. Eva Ter Haar, Dr. Sabine Rozenberg, Dr. Els Vanderschaeghe, Dr. Carolin Van Rossem, Dr. Susanne Van Steijn