Waarom meten jullie bomen in tuinen?

Om onze steden leefbaarder te maken, en voorbereid te zijn op het klimaat van de nabije toekomst, zetten we best in op veel, gezond en gevarieerd stadsgroen, goed verspreid over de stad. We kijken daarbij vrijwel altijd naar het groen op openbaar domein, zoals parken en straatbomen. Maar achter de huizen liggen nog groene pareltjes verscholen. Ze herbergen vaak ook bomen, in alle mogelijke formaten, en wij denken dat deze bomen in tuinen ook hun steentje bijdragen aan het creëren van een leefbare stad en de adaptatie aan een veranderend klimaat. Dat is wat we denken, en omdat we het niet weten, kunnen we het maar beter meten!

Waarom zou ik met mijn boom deelnemen aan dit project?

Bomen in de stad leveren ons allerlei diensten, zoals je hier kan lezen. Bomen dragen bij aan de leefbaarheid van de stad. Maar soms oogsten bomen ook kritiek omdat ze te veel schaduw leveren, hun wortels de stoeptegels omhoog duwen of hun bladeren of vruchten voor overlast zorgen. We zijn ervan overtuigd dat met de juiste boom op de juiste plaats veel nadelen kunnen voorkomen worden. We willen dan ook samen met jou de positieve aspecten van bomen in de stad in de kijker zetten én de rol van bomen in private stadstuinen onder de loep nemen. Elke boom die je inschrijft kunnen we selecteren om de temperatuur onder de boom op te volgen en te vergelijken met een plek zonder bomen. Aan het einde van het project krijgt je boom een persoonlijk rapport: hoeveel koelt jouw boom? Hierdoor krijg je een idee van wat jouw eigen boom specifiek bijdraagt aan de leefbaarheid van de stad. Het voordeel van de aanwezigheid van jouw boom in je tuin wordt glashelder!

Aan welke voorwaarden moet mijn boom voldoen om te mogen deelnemen?

Elke levende boom

  • die minstens 2 m hoog is
  • die op privéterrein staat (dus geen openbaar domein zoals bomen in parken of straatbomen),
  • die in Stad Antwerpen staat,
  • waartoe je geoorloofde toegang hebt,
  • en die voor eind 2023 niet zal worden gekapt of gesnoeid

kan je voordragen voor deelname. Staat je gekozen boom niet op jouw eigendom? Contacteer dan eerst de eigenaar en vraag toestemming om de betreffende boom te mogen selecteren en opmeten en om de eigendom om de anderhalve maand te mogen betreden om sensoren te vervangen.

Meten jullie elke boom die wordt ingeschreven?

Jammer genoeg kunnen we niet onder en rond elke boom die wordt ingeschreven de temperatuur meten, omdat dit een proefproject is met een beperkt aantal temperatuursensoren. Daarom maken we een selectie van bomen uit de genomineerde bomen, om voldoende variatie te hebben in boomsoort en grootte. We kijken ook naar de spreiding van de genomineerde bomen: we werken graag binnen een wijk, dus hoe meer bomen je in je wijk met je buren nomineert, hoe groter de kans dat je wijk met jouw bomen gekozen wordt. Het resultaat van onze selectie maken we eind maart 2023 bekend. Je wordt persoonlijk op de hoogte gebracht en uitgenodigd voor de infosessie op 22 maart.

Hoe meten jullie de temperatuur? Staat er dan een grote thermometerhut in mijn kleine tuin?

We meten de luchttemperatuur met kleine sensoren, iButtons. Ze hebben de vorm van een knoopje en zijn ongeveer 1 cm in diameter en een halve cm dik. Ze zitten in een plastic houdertje met een 5 cm op 5 cm afdakje. Via een oogje kan je ze met een touwtje vasthangen aan een van de onderste twijgen, een afsluiting, draad of haakje. Is je kleine tuin gevuld met boom en kan je geen plekje vinden naast de boom, vanonder het kronendak uit? Hoor eens bij je buren of zij een open plekje hebben waar je de kleine sensor mag ophangen.

Wat is een 'ambassadeur'?

Ambassadeurs treden op als tussenschakel tussen de deelnemers binnen een wijk en het projectteam. Bij de ambassadeur van de wijk ruilen de deelnemers elke anderhalve maand de 'volle' sensoren met temperatuurgegevens om voor 'lege' sensoren. De plaats en momenten voor deze inruiling worden afgesproken in overleg met de ambassadeurs. De ambassadeurs krijgen een korte opleiding, waarna ze zelfstandig de gegevens van de sensoren uitlezen en doorsturen naar het projectteam. Ze vormen ook een eerste aanspreekpunt bij sensorproblemen.

Moet ik veel doen als deelnemer? En kost het me veel tijd en geld?

Nee, dat valt best mee. We meten van april tot en met oktober 2023, want dit is de periode van het jaar waarin de meeste bomen bladeren dragen en we het grootste koelingseffect van bomen verwachten. Als na inschrijving je genomineerde boom wordt geselecteerd, dan verwachten we je op een infosessie op een avond, waar je ook je temperatuursensoren meekrijgt naar huis. Je zoekt thuis voor de geschikte meetplek (volgens de meegegeven instructies) en hangt de sensoren met een touwtje op. Elke anderhalve maand haal je ze af en breng je ze naar je dichtstbijzijnde ambassadeur in je wijk op één van de afgesproken momenten. Die leest je sensoren ter plaatse uit en programmeert ze weer. Je krijgt de sensoren weer mee naar huis en je hangt ze ze weer op. Op het einde van de meetcampagne breng je de sensoren lever je de sensoren in. Je deelname vraagt dus wel wat tijd van jou, maar dat is beperkt tot maximaal een uurtje per anderhalve maand. Van de ambassadeurs vragen we meer engagement en tijd, zoals we hierboven vermelden. En voor de rest kost het je niets!

Mijn boom reikt verder dan de grenzen van mijn tuin. Kan ik mijn boom inschrijven?

Is je kleine tuin gevuld met boom en kan je geen plekje vinden naast de boom, vanonder het kronendak uit? Wauw, wat een geluk heb jij! Hoor eens bij je buren of zij een open plekje hebben waar je de kleine sensor mag ophangen. Als dat niet lukt, dan hangen we de sensor met een houder aan je raam aan de achter- of voorkant van je huis.

Hoe installeer ik mijn iButtons?

Je ontving als deelnemer 5 iButtons. Twee iButtons plaats je (elk onder hun eigen zonneschermpje) onder de kruin van je geselecteerde boom, liefst op 1,5 m hoogte. Twee iButtons plaats je (elk onder hun eigen zonneschermpje) in je tuin uit de schaduw van je boom en ook andere bomen en struiken, eveneens op 1,5 m hoogte. Je kan ze vasthangen met een koordje aan de wasdraad of twijgen of op een bamboestok, al vind je zelf ook wel andere, inventieve manieren om ze te installeren. Belangrijk is dat ze voldoende ver (minstens 30 cm) van een muur of ander verticaal oppervlak geplaatst worden om te voorkomen dat ze opwarmen door de warmte van zonbeschenen muren of andere oppervlakken. Eén iButton plaats je ten slotte aan de binnenkant van het makelaarsbordje met het UAntwerpen-logo (met behulp van een bindstripje door de gaatjes) en het bord kleef je bij voorkeur aan het raam van de eerste verdieping aan de straatkant. Uitgebreide info vind je hier. De iButtons installeer je voor 1 april. Vergeet ook zeker niet de code te, vinden op de iButtons, en de locatie van je iButtons (straatkant, onder boom, elders in tuin) aan de binnenzijde van je zonneschermpjes te schrijven en door te geven aan je ambassadeur via het invulblad.

Wie is mijn ambassadeur? Wie kan ik, als ambassadeur, verwachten aan mijn deur?

Je kon tijdens het infomoment al kennismaken met de ambassadeur van je wijk. We sturen je via mail de contactgegevens van je ambassadeur zodat je weet waar je terecht kan. Ook de ambassadeurs krijgen een overzicht van de deelnemers die bij hen de iButtons komen laten uitlezen.

Mijn boom werd geselecteerd, maar ik kon niet aanwezig zijn op het infomoment. Ik wil nog deelnemen. Wat nu?

Jammer dat je niet kon aanwezig zin op het infomoment. De presentatie over de installatie van op het infomoment vind je hier. We contacteerden je via mail om je te informeren over een extra afhaalmoment van je installatiepakket.

Ik nomineerde meer dan één boom maar aan welke boom moet ik mijn iButtons ophangen?

We contacteren je voor 1 april via mail om je te laten weten aan welke boom je de iButtons best ophangt. Dit gaat in vrijwel alle gevallen over de boom met de grootste kruin.

Wanneer moet ik de iButtons laten uitlezen bij de ambassadeur van mijn wijk?

We verwachten jullie in de week van 1 juni, 1 augustus, 1 oktober en 1 december bij je ambassadeur. Het exacte moment van uitlezen wordt bepaald in overleg met je ambassadeur. Na het uitlezen van je iButtons plaats je ze terug. Daarbij is het belangrijk om dezelfde iButtons op dezelfde plek in je tuin en aan de straatkant te plaatsen De codes en locaties geschreven aan de binnenzijde van je zonneschermpjes helpen je hierbij. Op het laatste uitleesmoment lever je de iButtons in.

Hoe installeer ik de gazondolken?

Je kreeg op het infomoment de mogelijkheid om ook gazondolken van het Curieuzeneuzenproject te adopteren en te installeren in je tuin, zodat we ook de temperatuur ter hoogte van de bodem kunnen opvolgen. Dit is optioneel, je hoeft je geen zorgen te maken indien je er geen hebt. Eén van de twee gazondolken plaats je in de schaduw van je boom (onder je boom) en de andere op een andere plek in je tuin, uit de schaduw van bomen en struiken. Hier vind je de installatie-instructies voor de gazondolken terug.