Prijzen en crisissen. De graaneconomie in veertiende-eeuws Vlaanderen.

image.png

Deze verhandeling bestudeert de voedselcrisissen die zich voordeden in het veertiende-eeuwse graafschap Vlaanderen. Hierin staat zowel de frequentie als de intensiteit van prijspieken centraal, net als hun oorsprong en gevolgen. De basis wordt gevormd door nieuwe prijsreeksen van graan, die opgesteld werden aan de hand van een combinatie van data uit zowel origineel bronmateriaal (rekeningen e.d.) van grootgrondbezitters als uitgegeven werken voor de steden Brugge, Gent, Lille, Douai in het graafschap Vlaanderen en Cambrai net erbuiten.

Deze studie werd opgebouwd vanuit vier verschillende perspectieven op de desbetreffende prijsschokken. Het eerste deel van de studie richt zich op het proces van de prijsvorming van graan op de laatmiddeleeuwse markt en culmineert in de opbouw van een betrouwbare reeks van marktprijzen van graan en de methodologische uitdagingen die daaraan verbonden zijn. Daarbij worden vooral de vele technische uitdagingen aangepakt om een betrouwbare reeks marktprijzen te reconstrueren voor contexten waarin het bronnenmateriaal gefragmenteerd is. Op basis van deze nieuwe prijsreeksen wordt in het tweede deel gekeken naar de frequentie, intensiteit en duur van prijsschokken. Zowel de lange- en korte-termijnfluctuaties van de graanprijs als de integratie tussen de Vlaamse steden en in een breder Europees perspectief komen aan bod. Het derde deel onderzoekt enerzijds de kwetsbaarheid van de stedelijke bevolking voor prijsstijgingen en de daarmee gepaard gaande voedseltekorten en bekijkt anderzijds het complexe verband tussen de sterftecrisissen door de vele pestepisodes in de veertiende eeuw en de voedselcrisissen door de hoge prijspieken. Ten slotte richt het vierde deel van deze studie zich op de grote producenten en exporteurs van graan. De organisatie van hun activiteiten op de graanmarkt, de verschillen tussen de organisatie van de landbouw van de regio’s waarin deze grootgrondbezitters waren ingebed en de aanpassing van de inkomens- en uitgavenstrategieën van graan door die grootgrondbezitters staan hierin centraal.

De belangrijkste concluderende aandachtspunten die doorheen de verhandeling aan het licht komen betreffen onder andere het unieke en karakter en het belang van precies gedateerde prijzen. Hiermee kon de frequentie en intensiteit van de prijspieken en de invloed hiervan op de stedelijke bevolking nauwkeurig bestudeerd worden. Daarnaast valt ook het belang van de verschillen tussen de steden op, de rol van de grootgrondbezitters in de productie en distributie van graan, net als de institutionele beperkingen en het belang van de verschillende sociale agro-systemen.