Onderzoek

Abstract

Dit project, geleid door de Universiteit Antwerpen in samenwerking met Netwerk Verpleegkunde, VVVS (Vlaamse Vereniging van Verpleegkundigen Spoedgevallenzorg), en AFIU (Association Francophone des Infirmiers d'Urgence), is gericht op het ontwikkelen van een nationale dataset voor proces- en uitkomstgegevens van spoedgevallendiensten in België. Dit initiatief heeft als doel de operationele efficiëntie en effectiviteit van spoeddiensten aanzienlijk verbeteren. Door het creëren van een gevalideerd Nederlands codeboek voor een uitgebreide databank, zal het project zorgen voor een meer gestroomlijnde en nauwkeurige gegevensverzameling en -analyse, wat uiteindelijk leidt tot verbeterde spoedzorg en patiëntenuitkomsten in België.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Haegdorens Filip

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project is een vervolg op een 3 jarig project gedurende 2 jaar en betreft de wetenschappelijke onderbouwing en begeleiding omtrent de strategische keuzes en het verder uitwerken van het kwaliteit en patiëntveiligheid beleid van Wit-Gele Kruis van Antwerpen met de concrete focus op volgende projecten: Integratie van Balance Nursing Teams (BNuT) in WGKA; implementeren van Pathway To Excellence® als kader voor het kwaliteitsbeleid WGKA; het structurele selecteren, valideren, implementeren en opvolgen van specifieken QI-indicatoren thuiszorg; het uitwerken van het kwaliteitsbeleid WGKA in een breder internationaal QI kader als mogelijk alternatief voor de huidige programma's in Vlaanderen en het ondersteunen van een internationaal werkbezoek (+/- week).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De zorg- en welzijnssector in de Vlaams-Nederlandse grensregio staat al jaren onder druk. Door de toenemende zorgvraag en vergrijzing zal het kwantitatieve arbeidstekort in de toekomst exponentieel toenemen. Uit het Prognosemodel Zorg en Welzijn (NL) blijkt tegen 2030 een tekort van bijna 17.000 zorgverleners in de provincie Noord-Brabant. Voor de provincie Antwerpen zien we nu al een tekort van 15% bij het invullen van openstaande zorgvacatures (VDAB). Bovendien berekende werkgeversfederatie Verso dat er in Vlaanderen tot 2026 elk jaar 46.000 nieuwe werknemers nodig zijn in de social profit. Naast de kwantitatieve uitdagingen zijn er ook kwalitatieve uitdagingen waarbij de aangeboden competenties onvoldoende aansluiten bij de veranderende competentievereisten van zorgberoepen. Dit kwam o.a. binnen het Interreg VL-NL project ZORO sterk naar voren wat betreft onder meer de technologische wendbaarheid die zorginnovaties en digitalisering vragen, en het inzetten op intra- en interprofessionele samenwerking. Uit onderzoek blijkt dat de werkomgeving van zorgverleners een belangrijke invloed heeft op de werktevredenheid. Daarnaast blijkt ook dat in zorgomgevingen waar de focus ligt op interprofessioneel samenwerken minder zorgverleners overwegen om het beroep te verlaten. Verder is er de behoefte om (toekomstig) zorgverleners te ondersteunen in de veranderende competentievereisten die de digitalisering van de zorg vragen. Door (toekomstige) zorgverleners handvaten te geven voor competentieverruiming rond technologische wendbaarheid versterken we hen in hun (toekomstige) praktijkvoering, met een positieve attitude naar het zorgberoep en het vergroten van hun welzijn tot gevolg en met een indirecte invloed op de in/uitstroom. Om tegemoet te komen aan deze uitdagingen, is één van de sleutelelementen dat (toekomstige) zorgverleners kunnen leren en ontwikkelen in krachtige leeromgevingen met sterke aandacht voor de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt, het interprofessioneel samen werken en technologische wendbaarheid. Om in te spelen op de genoemde uitdagingen en kansen willen we vanuit dit project inzetten op een sterke grensoverstijgende samenwerking tussen onderwijsinstellingen zodoende, via hybride leeromgevingen, de verbinding tussen onderwijs en noden vanuit de zorg-arbeidsmarkt te versterken. Vanuit de geformuleerde kansen zien we een grote impact mogelijk door (toekomstige) zorgverleners sterker te ondersteunen via krachtige simulatieomgevingen en trainingen met sterke aandacht voor de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt, het interprofesioneel samenwerken en de evoluerende (hoog)technologische zorgsettings.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Haegdorens Filip

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Er is een groeiend personeelstekort in de zorg. Veel zorgprofessionals willen de zorg verlaten of doen dat ook. Samen aan Z zet in op het behoud van zorgprofessionals en het versterken van hun adaptief & innovatief vermogen. Dit grensoverschrijdende Interreg-project is een vervolg op de eerdere projecten Blijf aan Z en Care2Adapt. Concreet worden in dit project verschillende gratis trajecten aangeboden voor zorg- en welzijnsorganisaties: Traject Team Champions: voor teamleden die bottom-up werken aan het verhogen van veerkracht. Traject Leidinggeven om te boeien en binden: voor leidinggevenden die werken aan het ontwikkelen van een positieve leiderschapsstijl. Traject Simuleerkracht: voor startende verpleegkundigen die een opleidingstraject volgen ter verhoging van veerkracht Traject Care2Adapt: voor medewerkers die een brugfunctie tussen innovatie en de werkvloer zullen vervullen. We ontwikkelen bovendien een instrument om onder meer veerkracht van de individuen en teams te meten, waardoor meer data-gestuurd (naar de werkelijkheid) actie ondernomen kan worden. Naast contextuele data en data uit zelfrapportages, zullen in deze applicatie ook gegevens uit activity trackers geïntegreerd worden, wat extra informatie geeft over fysiologische parameters rond stress en veerkracht van zorgmedewerkers en -teams.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Franck Erik
• Co-promotor: Haegdorens Filip
• Co-promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De gezondheidszorg staat onder toenemende druk. In deze tijd neemt het tekort aan gezondheidswerkers toe, waarbij verpleegkundigen de grootste beroepsgroep vormen. Het aantrekken en vasthouden van verpleegkundigen is dan ook van fundamenteel belang om een levensvatbaar personeelsbestand te garanderen en een uitstekende kwaliteit van patiëntenzorg te leveren. Onderzoek heeft aangetoond dat verpleegkundigen met name in het begin van hun loopbaan bijzonder kwetsbaar blijken voor uitval. Deze overgang naar de praktijk is een precair moment in het ontwikkelingstraject van professionele rolidentiteit, zelfleiderschap, en individuele professionele veerkracht van verpleegkundigen. Studies die de overgang van de opleiding naar de praktijk en factoren gerelateerd aan retentie in het begin van de loopbaan onderzoeken zijn echter schaars. Het huidige onderzoeksproject beoogt empirisch onderzoek naar de transitie naar de praktijk en richt zich daarbij op de theoretische concepten van professionele rolidentiteit, zelfleiderschap, en professionele veerkracht. Onderzoek naar de factoren die deze belangrijke concepten beïnvloeden is van fundamenteel belang voor het ontwikkelen van een onboarding programma dat bijdraagt tot het behoud van beginnende verpleegkundigen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Franck Erik
• Co-promotor: Goossens Eva
• Mandaathouder: Vanuytrecht Janne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Ziekenhuizen worden geconfronteerd met de uitdaging om gekwalificeerd zorgpersoneel zoals verpleegkundigen, zorgkundige en andere directe zorgverleners aan te trekken en te houden. Verpleegkunde is een knelpuntberoep. Het tekort aan verpleegkundigen en andere zorgverleners vormt een risico voor de kwaliteit en patientveiligheid van de zorg. Het BNuT decision support instrument is een Software as a Service toepassing dat geïnformeerde strategische, tactische en operationele beslissingen rond de samenstelling van verpleegkundige zorgteams ondersteunt. Het aantal, de skill mix, de kwalificatie en de competenties van verpleegkundigen en andere zorgverleners wordt bepaald in functie van verschillende factoren met betrekking tot de capaciteit, de efficientie en bedrijfszekerheid van zorgteams en het garanderen van wenselijke team en patiënten uitkomstmaten. Dit doctoraatsproject onderzoekt zorgteamsamenstelling aan de hand van 3 objectieven; het bepalen van de onderliggende relaties tussen zorgteamsamenstelling en de verschillende factoren zoals de capaciteit, de efficiëntie en bedrijfszekerheid van zorgteams en de impact op team uitkomstmaten; het identificeren van de meest relevante parameters die verschillen in team en patiënten uitkomstmaten bepalen; en op welke wijze kunnen deze inzichten de werking van zorgteams verbeteren in de tijd. De studiepopulatie betreft 12 ziekenhuizen met elk 8 zorgteams of hospitalisatieafdelingen waaronder heelkunde of inwendige geneeskunde afdelingen, gecombineerde afdelingen heelkunde en inwendige geneeskunde en geriatrische afdelingen. De implementatie van de BNuT software is gestart in Februari 2021 en de studie zal een longitudinale dataset van 24 maanden onderzoeken (1 November '22 tot 30 Oktober 2024). Op basis van de huidige internationale wetenschappelijk stand van zaken kan het BNuT project beschouwd worden als nieuw, innovatief en uniek in aanpak en uitwerking. Onderzoeksinzichten zal de besluitvorming in de gezondheidszorg rond het inzetten van middelen en het bereiken van gewenste uitkomsten in de zorg meer objectief en geïnformeerd ondersteunen. Daarenboven zullen de theoretische inzichten met betrekking teamsamenstelling in de zorg worden verrijkt en uitgebreid door onderzoeksresultaten bekomen uit data mining techieken en scenario analyses.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Bogaert Peter
• Co-promotor: De Meulenaere Kim
• Co-promotor: Willem Lander
• Mandaathouder: Vleminckx Senne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In de Westerse wereld stijgt het aantal zwangerschappen en bevallingen bij vrouwen die te kampen hebben met een aangeboren, verworven of genetisch overgedragen cardiovasculaire aandoening op significante wijze. Spijtig genoeg zijn maternale cardiovasculaire aandoeningen en complicaties momenteel de meest voorname reden voor niet-obstetrische mortaliteit bij vrouwen tijdens en na de zwangerschap. Wereldwijd worden bijna 1 op de 3 overlijdens gerelateerd aan een zwangerschap toegeschreven aan onderliggende cardiovasculaire aandoeningen of complicaties. Om de kans op een succesvolle zwangerschap te vergroten, met het vrijwaren van maternale en foetale gezondheid op langere termijn, bevelen talrijke wetenschappelijke en professionele organisaties de inschakeling van interdisciplinaire teams die een vrouwen-hart kliniek runnen. Deze Europese en Amerikaanse richtlijnen bevelen de implementatie van diverse zorgcomponenten aan zoals het voorzien van pre-conceptie counselling, perinatale risicobepaling, prenatale zorg en post-partum opvolging. Momenteel is de groep van vrouwen van vruchtbare leeftijd, die tevens een cardiovasculaire aandoening hebben, sterk groeiend in omvang. Daarom is de evaluatie van de effectiviteit van een cardio-verloskundig zorgmodel hoogstnoodzakelijk. Ondanks het gegeven dat diverse richtlijnen de creatie van een dergelijke zwangerschaps-hartkliniek aanbevelen, zijn deze aanbevelingen momenteel louter gebaseerd op de meningen van experten en ontbreekt een wetenschappelijke onderbouwing ervan. Tot op heden zijn wetenschappelijke studies die inzicht verlenen in de patiënt-gerapporteerde noden, organisatorische uitdagingen en effectiviteit van dit cardio-verloskundige zorgmodel in termen van feto-maternale uitkomsten, zeer beperkt tot onbestaande. Aangezien maternale mortaliteit en morbiditeit een belangrijk onderdeel vormt van onze volksgezondheid, zijn wetenschappelijke studies noodzakelijk die ons inzicht geven in succesvolle strategieën met het oog op het ontwikkelen, implementeren en evalueren van de zorgcomponenten aanbevolen in de huidige richtlijnen. Bijgevolg heeft dit onderzoeksproject primair tot doel om een multidisciplinair geïntegreerd zorgpad voor vrouwen met cardiovasculaire aandoening te ontwikkelen, te implementeren en te evalueren. Om dit primaire onderzoeksdoel te bereiken, omvat dit doctoraatsproject diverse opeenvolgende studies. Drie onderzoeksdoelstellingen worden hierbij voorop gesteld. Ten eerste wensen we diepgaand inzicht te verwerven in de noden, uitdagingen en ervaringen van vrouwen met cardiovascularie aandoeningen voor en tijdens de zwangerschap door middel van een kwalitatieve studie. Deze kwalitatieve studie zal data collecteren door middel van semi-gestructureerde interviews. Ten tweede hebben we binnen dit project tot doel om een multicentrisch prospectief register op te stellen waarin gegevens worden verzameld met betrekking tot de fysiologische en psychologische uitkomsten vanzwangere vrouwen met cardiovasculaire aandoeningen tijdens de post-partum periode (cfr. 4e trimester). Als onderdeel van deze studie zullen wij gebruik maken van een gevalideerde, standaard set van uitkomstparameters waarin een combinatie wordt gemaakt van klinische indicatoren, patient-gerapporteerde uitkomsten en ervaringen zoals door ICHOM. Ondanks het gegeven dat diverse wetenschappelijke organisaties voorstellen om een multidisciplinaire cardio-verloskundige kliniek op te starten, als strategie om het risico op zwangerschapsgerelateerde complicaties te beperken, ontbreken momenteel wetenschappelijke data om deze aanbeveling te ondersteunen. Een derde doelstelling van dit doctoraatsproject is om de impact van de implementatie van een geïntegreerd zorgpad voor vrouwen met cardiovasculaire aandoeningen tijdens de zwangerschap in termen van maternale, obstetrische en foetale uitkomsten tijdens de post-partum periode (cfr. 4e trimester) te onderzoeken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Goossens Eva
• Co-promotor: Van Berendoncks An
• Mandaathouder: Vanharen Yaël

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project begeleidt vrouwen met diabetes type 2 naar een gezondere levensstijl en verhoogt hun lichamelijke activiteit. In de stad Oujda in Marokko wordt een veilig lifestylecentrum voor alleen vrouwen geopend onder toezicht van getrainde vrouwelijke verpleegkundigen van het aangrenzende plaatselijke gezondheidscentrum en een vrouwelijke projectcoördinator. Het centrum wordt een brug tussen praktijk, onderwijs en onderzoek. Patiënten worden 'agents of change' door andere patiënten te inspireren en te instrueren over preventie en behandeling van type 2 diabetes. Verpleegkundigen worden bekwamer in hun taak van diabetesmanagement. Vrouwelijke PhD-onderzoekers bestuderen de voordelen en valkuilen van een gendersensitieve benadering. Door de opleiding van vrouwelijke verpleegkundigen en vrouwelijk leiderschap in gezondheid en onderzoek te stimuleren, verbeteren de medische en sociale resultaten bij vrouwelijke T2D-patiënten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Rompaey Bart

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)
• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject
• Onderwijsproject

Abstract

Dankzij innovatieve behandelingen zijn de overlevingskansen van kinderen met een chronische aandoening de afgelopen decennia aanzienlijk toegenomen, met een redelijke kans om de volwassen leeftijd te bereiken. Deze patiënten hebben echter nood aan levenslange gespecialiseerde zorg in lijn met hun specifieke zorgbehoeften. Tijdens de adolescentie wordt van deze patiënten verwacht dat zij een transfer maken van pediatrische zorg naar volwassenzorg. Om een abrupte en onvoorbereide transfer te voorkomen, wordt aanbevolen om deze patiënten een transitieprogramma aan te bieden. Het doel van een dergelijk transitieprogramma is om patiënten en hun families voor te bereiden, te ondersteunen en te begeleiden naar het volwassen leven en de zorgverlening voor volwassenen. Hoewel voorlopig studieresultaten suggereren dat gestructureerde transitieprogramma's een verhoogde patiënttevredenheid, zelfzorg en psychosociaal functioneren met zich meebrengen, zijn kwaliteitsvolle studies naar de impact van dergelijke programma's momenteel erg schaars. De eerste doelstelling van deze studie omvat de ontwikkeling van een prototype van een multidisciplinair transitieprogramma voor jonge patiënten met diabetes type I, astma of obesitas, gebruik makend van de ervaringsgebaseerde co-design methodologie. Vervolgens heeft dit project tot doel om de impact van het ontwikkelde transitieprogramma, in termen van klinische effectiviteite, kosteneffectiviteit en gebruikerservaringen, te evalueren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Goossens Eva
• Co-promotor: Van Hoorenbeeck Kim

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tijdens een ziekenhuisopname wordt medicatie beheerd door zorgverleners. Nochtans worden patiënten verwacht na ontslag de voorgeschreven medicatie zelf te beheren. Verder blijkt 50% chronisch zieken zich niet te houden aan het medicatieschema. Verschillende factoren blijken aan de basis te liggen van deze lage therapietrouw. Een gebrek aan zelfmanagementvaardigheden blijkt geassocieerd met een lage therapietrouw en medicatiefouten schadelijk voor de patiënt. Medicatie zelfmanagement blijkt een veelbelovende strategie om therapietrouw te verbeteren. Indien zelfmanagement wordt toegestaan tijdens een ziekenhuisopname blijkt dit zelden te gebeuren op een evidence-based wijze. Heden ontbreken empirische gegevens die het effect van medicatie zelfmanagement op de therapietrouw aantonen. Dit project zal: 1) een evidence-based richtlijn ontwikkelen voor zorgverleners ter ondersteuning van patiënten met zelfmanagementproblemen van medicatie; 2) de rol onderzoeken van medicatie-gerelateerde gedeelde besluitvorming als ondersteunende maatregel bij medicatie zelfmanagement; 3) de haalbaarheid en toepasbaarheid beoordelen van tools om therapietrouw bij polyfarmacie op longitudinale wijze te meten; en 4) het effect van een interventie, gericht op medicatie zelfmanagement, evalueren in termen van therapietrouw na ontslag. Door middel van een stepped wedge trial design wordt het effect van de SelfMED-interventie vergeleken met standaardzorg bij gehospitaliseerde patiënten met polyfarmacie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Goossens Eva
• Co-promotor: Dilles Tinne
• Mandaathouder: Mortelmans Laura

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Er is wereldwijd een tekort aan verpleegkundigen. De WHO becijferde een tekort van 7,6 miljoen verpleegkundigen tegen 2030. Daarnaast is tevens het aantrekken en behouden van verpleegkundigen een enorme uitdaging. Ook in België blijkt een chronisch tekort aan verpleegkundig en verzorgend personeel binnen de verschillende sectoren in de zorg. De gezondheidszorg wordt daarnaast geconfronteerd met een verhoogde activiteit en een meer complexe zorgvraag en sinds maart '2020 met een onverwachte wereldwijde gezondheidscricis vanwege de COVID-2 pandemie. Uit gesprekken met de werkgroep directie patiëntenzorg van Zorgnet-Icuro blijkt een sterke behoefte aan een gestandaardiseerde methode die de toewijzing en opvolging van verpleegkundige zorgteams objectiveert en onderbouwt vanuit het voor iedere instelling toegewezen budget van financiële middelen van de overheid (Vlaams of Federaal). Het decision support systeem instrument Balance Nursing Team (BNuT) ondersteunt geïnformeerde beslissingen rond de toewijzing, opvolging en benchmarking van de samenstelling van verpleegkundige zorgteams voor wat betreft aantal, kwalificatie en competenties (skill-mix) en bijkomende functies in relatie tot de zorgvraag en andere relevante factoren. In een conceptuele fase werd BNuT ontwikkeld tot Technology Readiness Level 4 of een prototype in laboversie (juni 2020) met externe financiering. In een daaropvolgende fase werd via een IOF-POC financiering BNuT een software as a service toepassing ontwikkeld en getest met data van vijf ziekenhuizen (technology readiness level of TRL5) en een voorbereiding op de markt met een sales and market plan (commercial readiness level of CRL 6) (december 2021). Nu zal de software verder moeten worden ontwikkeld tot een eerste implementeerbare en werkzame versie, in samenwerking met 3 ziekenhuizen, en verder geïntroduceerd in algemene en universitaire ziekenhuizen (eerste commerciële versie of TRL8) met marktintroductie (eerste betalende klanten of CRL7) in Vlaanderen in 2022.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De opdracht betreft de wetenschappelijke onderbouwing en begeleiding omtrent de strategische keuzes en het verder uitwerken van het kwaliteitsbeleid van Wit-Gele Kruis van Antwerpen met de concrete focus op volgende projecten: Uitbouw en integratie Balance Nursing Teams (BnuT) in de thuiszorg; implementeren van Pathway To Excellence® als kader voor het kwaliteitsbeleid WGKA; het structurele selecteren, valideren, implementeren en opvolgen van specifieken QI-indicatoren thuiszorg; het uitwerken van het kwaliteitsbeleid WGKA in een breder internationaal QI kader als mogelijk alternatief voor de huidige programma's in Vlaanderen en het organiseren van een langdurig internationaal werkbezoek (+/- week).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De "Arega Leerstoel" richt zich op het volgende: de kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven van patiënten met polyfarmacie en complexe farmacotherapie, met de betrokkenheid van de patiënt en de ondersteuning van de patiënt als primaire aandachtspunten. De prevalentie van polyfarmacie is zeer hoog, vooral bij ouderen en bij patiënten met chronische aandoeningen. Het nemen van geneesmiddelen kan van groot belang zijn om de gezondheid zoveel mogelijk in stand te houden of te verbeteren, en aldus de kwaliteit van leven te vergroten. Anderzijds kan het nemen van deze geneesmiddelen ook een hele uitdaging vormen voor de patiënt, interfereren met het dagelijks leven, neveneffecten veroorzaken en een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. Vanuit onderzoek naar de manier waarop polyfarmacie en complexe farmacotherapie interfereren met de kwaliteit van leven, wordt gestreefd naar het ontwikkelen van mogelijkheden om de zorgverlening voor deze populatie te verbeteren. De sociale context van de patiënten zal hierbij in rekening genomen worden. Potentiële verbetermogelijkheden worden afgestemd op de noden, en kunnen divers zijn, van het versterken van de inspraak van patiënten tot technologische innovaties. We hanteren de definitie van Hepler and Strand van farmaceutische zorg, waarbij interprofessioneel, en in overleg met de patiënt, gestreefd wordt, via het aanbieden van farmacotherapie op een verantwoorde manier, naar resultaten die de kwaliteit van leven van de patiënt verbeteren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dilles Tinne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Er is wereldwijd een tekort aan verpleegkundigen. De WHO becijferde een tekort van 7,6 miljoen verpleegkundigen tegen 2030. Daarnaast is tevens het aantrekken en behouden van verpleegkundigen een enorme uitdaging. Ook in België blijkt een chronisch tekort aan verpleegkundig en verzorgend personeel binnen de verschillende sectoren in de zorg. De gezondheidszorg wordt daarnaast geconfronteerd met een verhoogde activiteit en een meer complexe zorgvraag. Er is nood aan voldoende, gekwalificeerd en grondig opgeleid verpleegkundig en verzorgend personeel dat flexibel ingezet kan worden in een veranderende omgeving. Gezien de hoge nood trachten overheden de instroom in de zorgberoepen te verhogen. Uit onderzoek blijkt echter dat het verhogen van de instroom onvoldoende is om de tekorten aan te pakken. Er is namelijk ook aandacht nodig voor het behouden van verpleegkundig en verzorgend personeel. Zorginstellingen hebben vandaag geen tot weinig instrumenten voorhanden om de werking van zorgteams op een objectieve wijze in kaart te brengen. De samenstelling van zorgteams in instellingen gebeurt aan de hand van een inschatting van de zorgvragen. Er bestaan verschillende methoden om de zorgvraag van de patiënt in kaart te brengen maar deze vragen alsnog een uitgebreide contextuele interpretatie of bijsturing om personeel optimaal in te zetten. Door het chronisch tekort aan verpleegkundigen stellen organisaties de vraag of de huidige skill-mix in het zorgteam niet beter kan georganiseerd worden. Verpleegkundigen nemen in sommige situaties taken op die eventueel kunnen overgenomen worden door andere disciplines. Daarnaast blijft het echter wel belangrijk om een optimale proportie hoogopgeleide verpleegkundigen te behouden om de kwaliteit van zorg te verzekeren. Het verkrijgen van een optimaal samengesteld zorgteam, met als doel de retentie van zorgverleners en de kwaliteit van zorg te waarborgen, is een complex vraagstuk. Uit veelvuldige contacten met het werkveld en via onze nauwe betrokkenheid in de werkgroep van directieleden patiëntenzorg Zorgnet-Icuro, een Vlaamse ledenorganisatie van 94 ziekenhuizen en 332 woonzorgcentra, blijkt een sterke behoefte voor een gestandaardiseerde methode die de toewijzing en opvolging van verpleegkundige zorgteams objectiveert en onderbouwt vanuit het voor iedere instelling toegewezen budget van financiële middelen van de overheid (Vlaams of Federaal). De doelstelling van dit project betreft het ontwikkelen en evalueren van een Digitaal Decision Support Instrument, Balance Nursing Teams of BNUT, als een proof of concept (A). Het instrument zal beslissingen rond de toewijzing, opvolging en benchmarking van de samenstelling van verpleegkundige zorgteams ondersteunen voor wat betreft aantal, kwalificatie en competenties (skill-mix) en bijkomende functies in relatie tot de zorgvraag. De toepassing zal uitgewerkt worden voor de acute en psychiatrische ziekenhuiszorg, woonzorgcentra en eerstelijnszorg met als doel zorgteams in balans voor wat betreft vraag en aanbod van zorg. BNUT discrimineert en voorspelt de mate waarin zorgteams in balans zijn, in een continuüm van negatief uit balans, in balans tot positief uit balans, voor wat betreft capaciteit, efficiëntie en bedrijfszekerheid van zorgteams in relatie tot de vraag en zorguitkomsten. In een conceptuele fase wordt BNUT momenteel ontwikkeld tot Technology Readiness Level 4 (Juni 2020) met externe financiering. De volgende fase (proof of concept A) betreft de implementatie van BNUT in de praktijk, met een interne en externe technologische en wetenschappelijke validatie, tot Technology Readiness Level 7 (pre-commercieel product). Daarnaast wordt de informaticatoepassing geïntegreerd als een Software as a Service (SaaS) product ten einde de beschikbaarheid en verspreiding in de gezondheidszorg te verzekeren. Tenslotte zal BNUT klaargemaakt worden voor internationale commerciële verspreiding (Technology Readiness Level 9).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bewoners van woonzorgcentra (WZC) gebruiken veel medicatie. Medicatie is nodig om symptomen en ziekten te behandelen, maar de voordelen van sommige medicatie zijn twijfelachtig wanneer het levenseinde nadert. Deze medicatie komt in aanmerking voor "deprescribing" of stoppen of afbouwen. Momenteel kennen we de effecten van wijzigingen in medicatiegebruik aan het levenseinde niet. In dit onderzoek meten we deze effecten of de levenskwaliteit, de vatbaarheid voor ziekten en het risico op overlijden van WZC bewoners met een verminderde levensverwachting met innovatieve technieken. In dit project gebruiken we data over kwaliteit van leven en algemene gezondheid van WZC bewoners met een verminderde levensverwachting, die verzameld werden tijdens het BelRAI 2.0 onderzoeksproject. Deze databank zal gekoppeld worden aan administratieve databanken, die o.a. terugbetaalde behandelingen en medicatie bevatten van de volledige Belgische populatie. Zo kunnen we een experimentele studie simuleren die de effecten meet van wijzigingen in medicatiegebruik op kwaliteit van leven, ziekte en overlijdensrisico door mensen met een wijziging in gebruik van een specifiek geneesmiddel (interventiegroep) te vergelijken met mensen voor wie het gebruik van dit geneesmiddel niet wijzigt (controlegroep), zonder deze mensen bloot te stellen aan risico's in het echte leven.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dilles Tinne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het identificeren en ontwikkelen van competenties in praktijkvoering en opleidngsprogramma's in de eerstelijn en thuiszorg voor wat betreft (1) intrapreneurship, (2) interprofessioneel samenwerken, (3) toepassen van (zorg)technologie en (4) ethische besluitvorming in zorgprocessen voor verzorgenden, zorgkundigen en verpleegkundigen (gegradueerd en bachelor). Het ZORO-project is een Interreg Vlaanderen - Nederland project waarbij Vlaamse en Nederlandse partners samenwerken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Balance Nursing Teams (BNUT) is een digitaal decision support instrument (CDSI) dat systematisch en op basis van gestandaardiseerde data de mogelijkheid biedt de samenstelling van zorgteams, aantal, kwalificatie en competenties (skill mix) en bijkomende functies, toe te wijzen, te evalueren en te benchmarken in functie van zorgactiviteit of de mate van teamopbouw op basis van patiënten karakteristieken en werkorganisatie kenmerken, andere criteria en (institutionele) data. Het instrument ondersteunt beslissingen rond de samenstelling van het zorgteam operationeel, tactische en strategisch. Het is tevens een communicatiemiddel tussen verpleegkundige zorgteams en het management. Het conceptuele uitwerken, ontwikkelen en valideren van de testversie BNUT betreft 2 werkpakketen in 10 maanden tot Technology Readiness level 4 (Juni 2020).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Bogaert Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het geneesmiddelengebruik bij bewoners van woonzorgcentra is hoog. Sommige geneesmiddelen kunnen ongeschikt zijn, en resulteren in nevenwerkingen, een verhoogd valrisico, hospitalisaties en mortaliteit. Om het risico op ongepast voorschrijven te verminderen, wordt de OptiMEDs tool getest: een gecombineerde interventie van elektronische beslissingsondersteuning voor de identificatie van potentieel ongepaste geneesmiddelen, in multidisciplinaire evaluaties van het geneesmiddelengebruik. De Pharmanurse interventie is verwerkt in deze nieuwe OptiMEDs tool.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dilles Tinne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek heeft tot doel om de tijdsbesteding van verpleegkundigen in vijf verschillende settings (de thuisverpleging, de woonzorgcentra en in de ziekenhuizen op geriatrische, heelkundige en internistische diensten) objectief in kaart te brengen, aangevuld met een zelfrapportage vragenlijst naar de gepercipieerde werkdruk en werklast. Door dit opzet kan de link tussen de tijdsbesteding en de ervaren werklast en werkdruk in kaart gebracht worden. Gedurende dit onderzoek zullen volgende onderzoeksvragen worden beantwoord: – Op welke manier beïnvloedt de tijdsbesteding van verpleegkundigen hun ervaren werkdruk en werklast in de thuisverpleging? – Op welke manier beïnvloedt de tijdsbesteding van verpleegkundigen hun ervaren werkdruk en werklast in de woonzorgcentra? – Op welke manier beïnvloedt de tijdsbesteding van verpleegkundigen hun ervaren werkdruk en werklast op geriatrische diensten in ziekenhuizen? – Op welke manier beïnvloedt de tijdsbesteding van verpleegkundigen hun ervaren werkdruk en werklast op chirurgische diensten in ziekenhuizen? – Op welke manier beïnvloedt de tijdsbesteding van verpleegkundigen hun ervaren werkdruk en werklast op internistische diensten in ziekenhuizen? Verder biedt dit onderzoek eveneens inzicht in de volgende vragen: – Hoeveel tijd besteden verpleegkundigen aan hun beroepstaken en hoe wordt hun werktijd ingevuld? – Hoe is deze tijd verdeeld over de dag- en weekcyclus? – Hoe speelt de context hierbij (mate van sociale interactie, locaties, …) een rol? – Zijn er verschillen naar gender, arbeidsstatuut, organisatie, ervaring …?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Rompaey Bart

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In het voorjaar van 2019 zal professor Sabina De Geest, voorzitter van het Departement Volksgezondheid aan de Universiteit van Basel, een binnenlandse Collen-Francqui Leerstoel bekleden aan onze faculteit. Deze leerstoel werd haar toegekend door de Francqui Stichting op voordracht van professor Tinne Dilles, voorzitster van de onderzoeksgroep NuPhaC van het Centre for Research and Innovation in Care. Sabina De Geest zal haar lezingenreeks opbouwen rond het centrale thema van 'implementation science', de wetenschap achter de vertaling van innovaties op het vlak van gezondheid naar de klinische praktijk. Inaugurale lezing: Implementation research designs or how to develop a research project with impact in the clinical setting as ultimate goal Lezing in het Engels Vrijdag 15 maart 2019, 17-18 u., gevolgd door een receptie Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw Q – Promotiezaal – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk Lezing 1: Implementation research designs or how to develop a research project with impact in the clinical setting as ultimate goal Lezing in het Nederlands Vrijdag 29 maart 2019, 16-18 u. Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk Lezing 2: Contextual analysis in implementation science: making sense of complexity Lezing in het Nederlands Vrijdag 26 april 2019, 16-18 u. Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk Lezing 3: Getting your intervention implemented in the real world: state of science of implementation strategies Lezing in het Nederlands Vrijdag 3 mei 2019, 16-18 u. Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk Lezing 4: Listen to all the voices: methods for Patient and Public Involvement (PPI) in implementation science Lezing in het Nederlands Vrijdag 10 mei 2019, 16-18 u. Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk Lezing 5: Reporting of implementation science studies and developing implementation science infrastructures Lezing in het Nederlands Vrijdag 17 mei 2019, 16-18 u. Plaats: Campus Drie Eiken – Gebouw O – Auditorium O.O2 – Universiteitsplein 1, 2610 Wilrijk

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dilles Tinne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De rol van verpleegkundigen in interprofessionele farmaceutische zorg is vaak onduidelijk, met negatieve gevolgen in diverse domeinen, zoals de kwaliteit van de farmaceutische zorg in de klinische praktijk, de efficiëntie en effectiviteit van (nieuwe) interventies, de mogelijkheden voor disseminatie en implementatie van onderzoeksresultaten, de voorbereiding van studenten verpleegkunde in het onderwijs en arbeidsmobiliteit bij verpleegkundigen. In een consortium van 14 Europese landen, in samenspraak met artsen, apothekers en verpleegkundigen, wordt een model ontwikkeld en gevalideerd voor de rol van verpleegkundigen in interprofessionele farmaceutische zorg. In een tweede fase worden hieraan vereiste competenties en een evaluatie van het onderwijs gekoppeld.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dilles Tinne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project website

Project type(s)

• Onderwijsproject
• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van de inter-act studie is om de prevalentie van zwangerschaps- en geboortegerelateerde complicaties (zwangerschap-geïnduceerde hypertensie, zwangerschapsdiabetes, keizersnede, en grote baby voor de zwangerschapsduur) te verlagen. Minstens één van deze complicaties komen voor in 26% van de zwangerschappen met een normale start-BMI en een adequate gewichtstoename tijdens de zwangerschap, in 34% van de zwangerschappen met een normale start-BMI maar een excessieve gewichtstoename tijdens de zwangerschap, en tot 66% in obesitas klasse III (BMI≥40kg/m²) gecombineerd met excessieve gewichtstoename tijdens de zwangerschap (tabel 1, B1). Bovendien, aangezien de prevalentie van maternale obesitas blijft stijgen, is een toenemend aantal kinderen blootgesteld aan een 'obesogene intra-uteriene omgeving'. Obesitas tijdens de zwangerschap kan daarom leiden tot een 'intergenerationele cyclus' van obesitas door 'in utero programming'. We focussen op vrouwen met een excessieve gewichtstoename tijdens hun eerste zwangerschap, aangezien momenteel de helft van hen niet terugkomt op hun oorspronkelijke gewicht van voor de zwangerschap voordat zij opnieuw zwanger worden. Dit leidt in 42% van de gevallen tot complicaties (zwangerschap-geïnduceerde hypertensie, zwangerschapsdiabetes, keizersnede, of grote baby voor de zwangerschapsduur). We streven naar een gezonde BMI aan het begin van de zwangerschap door te interveniëren tijdens de pre-conceptie periode, en we streven naar een adequate gewichtstoename tijdens de zwangerschap door te interveniëren tijdens de zwangerschap bij deze vrouwen. De interventie zal geëvalueerd worden in een gerandomiseerde gecontroleerde trial onder 1100 vrouwen. Onze voorgestelde interventie combineert face-to-face coaching met gebruik van een mobiele app die is verbonden aan medische apparatuur (weegschaal en stappenteller). De app monitort het gewicht, eetgedrag, fysieke activiteit, en het psychisch welbevinden van de vrouwen, en voorziet voortdurend in coaching door positieve gedragsveranderingstechnieken. De 'Inter-Act' app (tijdens preconceptie, zal ontwikkeld worden tijdens dit project) dekt ook ondersteuning bij borstvoeding, terwijl 'ZWApp' (tijdens de zwangerschap, prototype beschikbaar) de richtlijnen voor gewichtstoename tijdens zwangerschap van het Institute of Medicine (IOM) omvat. Uitval van minder gemotiveerde vrouwen wordt voorkomen doordat de tijdspunten van de zes preconceptie coachingssessies samenvallen met de standaard postnatale bezoeken voor pasgeborenen (overheidsvaccinatieschema bij Kind & Gezin), en de drie zwangerschaps coachingssessies samenvallen met de drie vaste momenten waarop een echo wordt uitgevoerd tijdens een normale zwangerschap (KCE richtlijnen). Ieder jaar zijn er ongeveer 8900 eenling-zwangerschappen waarin de moeder excessieve gewichtstoename tijdens de voorgaande zwangerschap heeft gehad. Momenteel komt in 42% van deze 8900 zwangerschappen minstens één van de vier belangrijkste zwangerschaps- en geboortegerelateerde complicaties (zwangerschap-geïnduceerde hypertensie, zwangerschapsdiabetes, keizersnede, of grote baby voor de zwangerschapsduur) voor. Als wij dit kunnen verlagen met 1/4, voorkómen we complicaties in meer dan 900 zwangerschappen, en verminderen we de kosten van keizersneden, zwangerschapsdiabetes, en obesitas in moeder en kind. De toepassing van onderzoeksresultaten in Vlaanderen is gefaciliteerd aangezien de adviescommissie alle belangrijke Vlaamse gezondheidszorgorganisaties omvat: RIZIV, Kind & Gezin (Huizen van het Kind), Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde, organisaties van vroedvrouwen, diëtisten, Wit-Gele Kruis, en het Kenniscentrum Eetexpert.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Bogaerts Annick

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Stress en burn-out vormen een grote problematiek in België. Dit veroorzaakt een veelheid aan negatieve gevolgen voor zowel het individu, het team, de kwaliteit van het werk en de organisatie. Binnen de het Expertisecentrum Psychisch Welzijn in Patiëntenzorg werd de afgelopen jaren een e-learning pakket ontwikkeld ter preventie van stress en burn-out bij verpleegkundigen. Dit pakket onderscheidt zich van bestaande producten doordat het gepersonaliseerd is, specifiek gericht op verpleegkundigen en gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Stress en burn-out zijn echter niet enkel een brandende problematiek in de verpleegkunde, maar eveneens binnen andere sectoren. Dit e-learning pakket biedt dan ook mogelijkheden voor andere beroepsgroepen. We willen bijgevolg nagaan of het voor verpleegkundigen gevalideerde concept van een individueel afgestemd en beroeps specifiek e-learning pakket, getransfereerd kan worden naar andere sectoren. We willen dit onderzoeken door deze transfer vooreerst uit te testen bij een ander contactberoep en risicopopulatie waar de nood aan preventieve interventies duidelijk aangevoeld wordt, namelijk onderwijzend personeel in hoger onderwijs. Voorliggend onderzoek dient dus als proof of concept om aan te tonen dat het pakket ook breder toepasbaar is. Hierdoor zal de valorisatie van het pakket bevorderd worden. Dit beogen we te doen door 1) na te gaan op welke gebieden de inhoud van het preventiepakket voor verpleegkundigen verschilt van deze voor onderwijzend personeel en welke inhoud behouden kan blijven; 2) vervolgens deze inhoud in te passen in het bestaande framework of 5 structuur; 3) het effect van dit preventiepakket te onderzoeken; 4) en tot slot de meeste geschikte wijze voor commercialisatie uit te werken. Na het beëindigen van voorliggend project zullen nog verdere stappen gezet worden om het concept aan te passen aan andere beroepsgroepen en deze ook daar verder te commercialiseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Franck Erik
• Co-promotor: Van Petegem Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EORTC. UA levert aan EORTC de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Elseviers Monique
• Promotor: Van Rompaey Bart

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In het kader van het opzetten van een sanitaire waakfunctie wordt er gewerkt aan een spoedgevallenregistratie waarbij de gegevens online en praktisch realtime zullen opgevraagd worden. Een inschatting van de te verwachten werklast voor de spoedverpleegkundigen zou hierin een vaste aanvullende parameter moeten worden. Daarnaast stelt zich de vraag of deze gegevens ook zouden kunnen gebruikt worden voor de financiering van de spoedgevallendienst. Daarnaast dient er gezocht te worden naar andere elementen die een invloed hebben op de verpleegkundige activiteit en een eventuele bijkomende registratie van deze elementen dient uitgewerkt te worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Elseviers Monique

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeksdoelstellingen: 1. Selecteren van de pijnpunten op gebied van farmacologie waar de verpleegkundigen een wezenlijke bijdrage kunnen leveren. 2. Ontwikkelen van een detectiesysteem voor medicatieproblemen, met de ontwikkeling van uitvoerbare instructies voor verpleegkundigen, die kunnen ingebed worden in een elektronisch monitoringsysteem van het gebruik van geneesmiddelen. 3. Opzetten en uitvoeren van een interventiestudie naar de effectiviteit van dit monitoringsysteem met de outcome voor de patiënt als parameter.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Elseviers Monique
• Mandaathouder: Dilles Tinne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek naar de afstemming tussen medische noden en reIe consumptie van geneesmiddelen in Belgische rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen. Bijzondere aandacht zal besteed worden aan de kostprijs (ZIVkost en remgelden), de kwaliteit en de organisatiekenmerken van de geneesmiddelenstroom. De geneesmiddelenverstrekking in deze sector wordt gekenmerkt door specifieke aanbodstructuren. Door de hoge graad van zorgafhankelijkheid van de betrokken populatie en de specifieke zorgomgeving krijgt bet klassieke probleem van informatie-asymmetrie en relatie tussen zorgverstrekker en patiënt een bijzondere betekenis. De analyse van de kostprijs spitst zich toe op de geobserveerde geneesmiddelenconsumptie (welke geneesmiddelen, dosering, kostprijs) en dit voor verschillende analyseniveaus (per patiënt, instelling, groep van ATC-codes...). De kwaliteit van de geneesmiddelenconsumptie wordt beoordeeld aan de hand van o.a. volgende kenmerken: effectiviteit van geneesmiddelen, polyfarmacie, gebruik van empirisch formularium... Meer concreet wordt het verantwoord geneesmiddelengebruik ("appropriate medication use") in ROB's/RVT's geëvalueerd door een validatie van de Beers criteria (inclusief de update) voor België. Deze studie maakt deel uit van het domein "Health Care Services Research".

Onderzoeker(s)

• Promotor: Elseviers Monique

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Couttenye Marie

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek en Innovatie in de Zorg (CRIC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject