Onderzoek Dimitri Mortelmans

Abstract

Het project DistantButClose heeft als doel de relevantie van eenzaamheid en sociaal isolement voor de volksgezondheid tijdens pandemieën te onderzoeken, evenals de impact die de COVID-19 pandemie heeft gehad op eenzaamheid en sociaal isolement bij verschillende socio-demografische groepen. Ten eerste zullen we onderzoeken wat de invloed is van eenzaamheid en sociaal isolement op de bereidheid van individuen om preventieve maatregelen te nemen, zoals vaccineren, handen wassen en maskers dragen, die essentieel zijn om pandemieën een halt toe te roepen. Dit zal helpen bij het bepalen van de noodzakelijke prioritering van deze gezondheidskwesties in het geval van toekomstige pandemieën. Ten tweede zullen we de korte - en lange termijneffecten onderzoeken die de pandemie heeft gehad op eenzaamheid en sociaal isolement in de Belgische en Europese bevolking, evenals de ongelijke verdeling van deze gevolgen op basis van sociaaleconomische status (SES), leefomstandigheden, geslacht en leeftijd. Deze analyse zal waardevolle inzichten opleveren voor beleidsmakers, door specifieke groepen te identificeren die gerichte ondersteuning en veerkrachtversterkende maatregelen nodig hebben. Bovendien zullen we, door de resultaten te vergelijken tussen regio's en Europese landen, de relatieve prestaties van België als geheel en zijn regio's evalueren in vergelijking met andere delen van Europa. Ten derde zullen we dieper ingaan op de ongelijkheden in twee specifieke leeftijdsgroepen die onevenredig zwaar werden getroffen tijdens de beginfase van de pandemie: adolescenten (in het secundair onderwijs) en oudere volwassenen (65 jaar en ouder). Ons doel is om inzicht te krijgen in de meso- en macro-contextuele omstandigheden die deze ongelijkheden tijdens de COVID-19-pandemie hebben gevormd. Deze contextuele benadering zal ons helpen om beleidsaanbevelingen te ontwikkelen voor structurele interventies die het slechte sociale welzijn en de daarmee samenhangende ongelijkheden aanpakken (in tijden van crisis), als aanvullend alternatief voor biomedische en psychologische remedies. Ten vierde zullen we onderzoeken hoe contextuele omstandigheden tijdens de COVID-19 pandemie eenzaamheid, sociaal isolement en geassocieerde ongelijkheden hebben beïnvloed door focusgroepen te organiseren met relevante Belgische en Europese beleidsmakers en stakeholders, om zo onze beleidsaanbevelingen te verfijnen. In het algemeen zal het DistantButClose-project bijdragen tot de paraatheid voor pandemieën en het dringende probleem van eenzaamheid en sociaal isolement aanpakken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De COVID-19 pandemie heeft verschillende facetten van het leven van mensen aanzienlijk verstoord. Voor jongvolwassenen die op het punt stonden volwassen te worden, kunnen deze verstoringen een bijzonder grote impact hebben gehad. Ook oudere mensen waren bijzonder kwetsbaar voor COVID-19 en hun dagelijkse routines werden aanzienlijk beïnvloed. Familiebanden zijn bijzonder belangrijk om de negatieve gevolgen van de pandemie op te vangen en de gezondheid en het welzijn te behouden. Bijgevolg kunnen zorgverleners te maken hebben gekregen met nieuwe uitdagingen op het gebied van hun welzijn. Tegelijkertijd heeft de rol van niet-familiebanden beperkte aandacht gekregen in het onderzoek naar de COVID-19 pandemie. Het BE-WELL project is een interdisciplinair onderzoeksinitiatief waarbij demografen, sociologen en gezondheidswetenschappers betrokken zijn. Het project concentreert zich op België en hanteert een vergelijkend en levensloopperspectief. Het onderzoekt vier belangrijke domeinen waar zorgrelaties en welzijn beïnvloed werden door de COVID-19 crisis: residentiële verschuivingen bij jongvolwassenen (Work Package 2, WP2), de variantie en impact van informele zorg op het welzijn van zorgverleners (WP3), de rol van familiale en niet-familiale banden op het welzijn van ouderen (WP4), en onvervulde (mentale) zorgbehoeften (WP5). De genderdimensie, de sociaaleconomische achterstand en het welzijnsbeleid zijn opgenomen als overkoepelende thema's van elk WP. In WP3-WP5 is het doel om objectief en subjectief welzijn te meten (eenzaamheid, fysieke en mentale gezondheid, behoeften aan gezondheidszorg, enz. Door te focussen op meetbare doelen zal het BE-WELL project het federale beleid informeren, voor betere zorg, gezondheid en welzijn tijdens wereldwijde crises.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Dienst voor Alimentatievordering (DAVO) zorgt voor de invordering van alimentatiegelden (zijnde onderhoudsgeld voor ex-partners en onderhoudsbijdragen voor kinderen na een relatiebreuk), alsook de achterstallen ervan voor onderhoudsgerechtigden die geconfronteerd worden met wanbetaling. Daarnaast kent het voorschotten toe op onderhoudsbijdragen voor kinderen wanneer dit niet (volledig of tijdig) wordt betaald door de onderhoudsplichtige. DAVO vormt zo een wezenlijk opvangnet voor onderhoudsgerechtigden die geconfronteerd worden met een wanbetaling – een situatie die in 2020 één op de vijf onderhoudsgerechtigde huishoudens trof. De toegankelijkheid van deze dienstverlening vormt echter een mogelijke tekortkoming aan het systeem, aangezien er geen sprake is van automatische toekenning van onderhoudsbijdragen en de voorschotten ervan. Ondanks de hogere nood aan een correcte betaling van onderhoudsbijdragen, blijft voornamelijk de take-up van verschillende kwetsbare groepen die geconfronteerd worden met een wanbetaling laag. Allerlei drempels, waaronder een lagere socio-economische status (met name een lagere capaciteit om te navigeren in complexe administratieve systemen), fysieke en mentale hindernissen (waaronder taalbarrières), stigma en intra-familiaal geweld, maken het bijkomend complex om beroep te doen op sociale dienstverlening. Dit wordt nog versterkt indien verschillende van deze drempels elkaar kruisen. In opdracht van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen gaat deze collaboratieve studie de haalbaarheid van een automatisch en universeel alimentatiefonds na vanuit sociaal (Departement Sociologie, Universiteit Antwerpen), financieel (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving, KU Leuven) en juridisch perspectief (Departement Rechten, Universiteit Antwerpen). Vanuit sociale hoek worden de drempels tot take-up onder de loep genomen vanuit een kwalitatieve onderzoeksbenadering, waarbij zowel medewerkers van DAVO als met wanbetaling geconfronteerde onderhoudsgerechtigden die wel en geen gebruik hebben gemaakt van DAVO aan het woord komen. Het financiële perspectief betreft een uitgebreide budgetraming met betrekking tot de implicaties van een automatische toekenning van alimentatieterugvorderingen en -voorschotten, vanuit verschillende niveaus van dekking. Hierbij wordt rekening gehouden met verscheidene scenario's waarbij, naargelang het profiel van de onderhoudsgerechtigde, de automatisering onmiddellijk, dan wel gefaseerd, in werking treedt. De juridische invalshoek tot slot vertrekt vanuit een internationale vergelijking van bestaande automatische alimentatiefondsen, waaronder Frankrijk, Québec, Nederland, Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Ook het Belgische wettelijke kader wordt hierbij grondig uitgespit om de mogelijkheden en vereisten in kaart te brengen in functie van een automatisering van de diensten van DAVO. Het samenbrengen van de sociale, financiële en juridische perspectieven dient ten slotte voor het opstellen van een geïntegreerd stappenplan, waarbij de invoering van een universeel en automatisch alimentatiefonds in België werkelijkheid zou kunnen worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Claessens Elke
• Co-promotor: Swennen Frederik

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De intellectuele uitdaging die het Singleton-project zal aangaan, is het identificeren van de relatievormingstrajecten van jongvolwassenen in geïndustrialiseerde landen. Dit project vertrekt van de huidige koppelgerichte onderzoeksbenadering van jongvolwassenheid waarin ontwikkelingspaden altijd lijken te leiden naar Het Huwelijk of De Samenwoonst. Daarentegen argumenteren we in dit project dat er een fundamenteel ander doch verborgen relatietraject is in jongvolwassenheid waar individuen moeilijkheden kunnen ondervinden bij het vinden van de juiste partner, het onderhouden van een relatie of waar ze een bewuste keuze maken om alleenstaand te blijven voor langere periodes. Dit zogenaamde Singleton-traject wordt gekenmerkt door een opeenvolging van relatief kortstondige toegewijde relaties. De centrale vraag in het Singleton-project is dan ook waarom, hoe, wanneer en voor wie dit relatietraject zich manifesteert. Het project heeft vier onderling samenhangende doelstellingen. Een eerste doel is de empirische beschrijving van het aandeel Singletons in drie geboortecohorten. Ten tweede zal het project kijken naar de interne dynamiek van het vormen, onderhouden en oplossen van relaties vanuit een multi-actorperspectief om verschillen tussen jongvolwassenen te identificeren. In de derde doelstelling zal het project onderzoeken hoe sociale netwerken, opleidingstrajecten en loopbaanperspectieven de ontwikkeling van relatietrajecten in de jongvolwassenheid beïnvloeden. Een laatste doel zal kijken naar het macroniveau en de opkomst van een "singlecultuur" opnemen als onderdeel van een nieuw verklarend kader voor het begrijpen van het Singleton-traject. Methodologisch passen we een Longitudinal Explanatory Mixed Methods-model toe (2 kwantitatieve en 2 kwalitatieve golven) dat zich concentreert op 3 cohorten in de jonge volwassenheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De intellectuele uitdaging die het Singleton-project zal aangaan, is het identificeren van de relatievormingstrajecten van jongvolwassenen in geïndustrialiseerde landen. Dit project vertrekt van de huidige koppelgerichte onderzoeksbenadering van jongvolwassenheid waarin ontwikkelingspaden altijd lijken te leiden naar Het Huwelijk of De Samenwoonst. Daarentegen argumenteren we in dit project dat er een fundamenteel ander doch verborgen relatietraject is in jongvolwassenheid waar individuen moeilijkheden kunnen ondervinden bij het vinden van de juiste partner, het onderhouden van een relatie of waar ze een bewuste keuze maken om alleenstaand te blijven voor langere periodes. Dit zogenaamde Singleton-traject wordt gekenmerkt door een opeenvolging van relatief kortstondige toegewijde relaties. De centrale vraag in het Singleton-project is dan ook waarom, hoe, wanneer en voor wie dit relatietraject zich manifesteert. Het project heeft vier onderling samenhangende doelstellingen. Een eerste doel is de empirische beschrijving van het aandeel Singletons in drie geboortecohorten. Ten tweede zal het project kijken naar de interne dynamiek van het vormen, onderhouden en oplossen van relaties vanuit een multi-actorperspectief om verschillen tussen jongvolwassenen te identificeren. In de derde doelstelling zal het project onderzoeken hoe sociale netwerken, opleidingstrajecten en loopbaanperspectieven de ontwikkeling van relatietrajecten in de jongvolwassenheid beïnvloeden. Een laatste doel zal kijken naar het macroniveau en de opkomst van een "singlecultuur" opnemen als onderdeel van een nieuw verklarend kader voor het begrijpen van het Singleton-traject. Methodologisch passen we een Longitudinal Explanatory Mixed Methods-model toe (2 kwantitatieve en 2 kwalitatieve golven) dat zich concentreert op 3 cohorten in de jonge volwassenheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Vergrijzing blijft een bijzonder grote uitdaging voor onze samenleving. Het ESFRI-project SHARE creëert en onderhoudt een dataset van hoge kwaliteit die onderzoekers en beleidsmakers toelaat om de vergrijzing op een gedetailleerde en multidisciplinaire wijze te bestuderen. De SHARE dataset is uniek omdat het crossnationaal vergelijkbare, longitudinale microgegevens verzamelt over de lichamelijke en cognitieve gezondheid, sociaaleconomische status en sociale en familiale netwerken van 140.000 vijftigplussers, verspreid over 28 landen. De SHARE database is cruciaal voor academisch onderzoek naar vergrijzing en wordt door onderzoekers in verschillende disciplines gebruikt, zoals economie, gezondheidsstudies, sociologie en demografie. SHARE is een unieke bron van informatie voor belangrijke beleidsvraagstukken zoals vervroegde uittreding uit de arbeidsmarkt, actief ouder worden en langdurige zorg.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Decancq Koen
• Co-promotor: Cantillon Bea
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Beeld je in dat je post-doc tijd krijgt van ons. Post-doc tijd met als enige verplichting om een post-doc voorstel voor te bereiden om je eigen onderzoek aan te vragen en hopelijk uit te voeren. Het Centrum voor Bevolking, Familie en gezondheid van de Universiteit Antwerpen houdt een wedstrijd om getalenteerde doctors in de sociale wetenschappen aan te trekken die bij ons hun loopbaan willen lanceren. Voor de wedstrijd schrijf je een wetenschappelijk essay waarin je een probleem beschrijft dat dringend onderzocht moet worden. Het probleem heeft academische aandacht nodig vanuit een Europees comparatief perspectief en raakt aan vraagstukken uit de sociale demografie, de familiesociologie en/of de sociologie van ziekte en gezondheid. Je documenteert het probleem met een empirische analyse, bij voorkeur in comparatief perspectief. Bij het uitwerken van het essay besteed je bijzondere aandacht aan vraagstukken van gender en/of sociale ongelijkheid. Het essay van de winnaar zal bij Population Europe aangeboden worden ter publicatie in hun reeks Pop Digest.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Neels Karel
• Co-promotor: Van de Velde Sarah
• Co-promotor: Wouters Edwin

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Growing Up in Digital Europe Preparatory Phase (GUIDEPREP) ontwikkelt de onderzoeksinfrastructuur (RI) die nodig is om de GUIDE geboortecohortstudie uit te voeren. Dit voorbereidende werk zal plaatsvinden van 2022 tot 2025 om de RI klaar te maken voor de pilootstudie van GUIDE in 2026 en de eerste volledige golf in 2027. Zodra deze operationeel is, zal GUIDE gegevens verzamelen over kinderen die in Europa opgroeien tot die kinderen rond 2053 24 jaar oud zijn. GUIDE wordt Europa's eerste vergelijkende geboortecohortstudie naar het welzijn van kinderen en jongeren. Het doel van het GUIDE-onderzoek is: het persoonlijk welzijn en de ontwikkeling van kinderen volgen, in combinatie met kernindicatoren van kindertehuizen, buurten, en scholen, in heel Europa. GUIDE zal een versnelde cohort-enquête zijn, inclusief een steekproef van zuigelingen en een steekproef van schoolgaande leeftijd kinderen. Elke lidstaat en geassocieerd land zal nationaal representatieve steekproeven aanleveren die zijn ontworpen om statistische power gedurende de hele levensduur van het onderzoek voldoende hoog te houden. Het geharmoniseerde ontwerp zal de eerste internationaal vergelijkbare, nationaal representatief, longitudinaal onderzoek van kinderen en jongeren in Europa. Momenteel bevindt de GUIDE RI zich in de voorbereidende fase wat inhoudt dat de nodige operationele procedures worden vastgesteld en het studieconcept en ontwerp wordt gekristalliseerd. Om de grootschalige pilootstudie van GUIDE in 2026 en de eerste golf veldwerk in 2027 te realiseren, moet het RI zich administratief, technologisch, financieel, wetenschappelijk en juridisch ontwikkelen. Dit GUIDEPREP-project heeft als doelstelling om deze ontwikkelingen in een cohorent geheel van activiteiten te gieten die worden gedeeld door consortiumpartners en beheerd door de GUIDE centrale coördinatie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Belgian Online Probability Panel (BOPP) is een online dataverzamelingsinfrastructuur ontwikkeld en beheerd door alle Belgische universiteiten. Ze werd ontworpen om longitudinaal en interdisciplinair survey-onderzoek in de sociale en gedragswetenschappen te promoten. Het panel bestaat uit ongeveer 4000 personen van 16 jaar en ouder die in particuliere huishoudens in België wonen. BOPP combineert een tweetraps toevalssteekproef uit het Rijksregister met een rigoureuze rekruteringsstrategie bestaande uit een push-to-web fase en twee face-to-face fases. Panelleden worden zes tot tien keer per jaar bevraagd. Voor elke ingevulde vragenlijst (online of op papier) ontvangen panelleden een beloning. BOPP organiseert jaarlijks twee kernvragenlijsten om basisinformatie van panelleden te verzamelen. Daarnaast kunnen onderzoekers, tegen betaling, een voorstel indienen om survey- of experimentele data te verzamelen bij het panel. BOPP werkt volgens de principes van Open Science: na een embargoperiode worden de zorgvuldig gepseudonimiseerde bestanden toegankelijk voor de voltallige onderzoeksgemeenschap. De onderzoeksresultaten verschaffen nieuwe inzichten in wat leeft en speelt in de Belgische samenleving, en komen zo academici, beleidsmakers en geïnteresseerde burgers ten goede. Het panel zal het mogelijk maken (veranderingen in) de leefomstandigheden, opvattingen en gedragingen van mensen in Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te meten en te bestuderen. Daarbij worden expliciet hoge standaarden van datakwaliteit nagestreefd. De onderzoeksinfrastructuur ondersteunt de bredere gedrags- en sociaalwetenschappelijke onderzoeksgemeenschap in België in haar missie om relevant en betrouwbaar onderzoek te doen, door: (1) het mogelijk maken om relevante sociaal- en gedragswetenschappelijke onderzoeksgegevens op een tijdige en kosteneffectieve manier te verzamelen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit, door schaalvoordelen te benutten bij het rekruteren en onderhouden van een representatieve steekproef van de bevolking; (2) het faciliteren van longitudinaal en interdisciplinair survey-onderzoek; (3) kansen te bieden voor innovatief en experimenteel vragenlijstontwerp (bijvoorbeeld vignetten, gebruik van video- en audiomateriaal), en voor verrijking van onderzoeksgegevens met administratieve data.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Decancq Koen
• Co-promotor: Van de Velde Sarah

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project zorgt voor het ontwerp van het Belgian Online Probability Panel, ACTS (Advanced Center for inTernet Studies – Belgian Online Probability Panel). Het project is een samenwerking tussen alle Vlaamse en Franstalige universiteiten in België.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Decancq Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het concept 'familie' is de afgelopen decennia ingrijpend veranderd. Er is een toenemend aantal constellaties van samenleven (partnerschappen) en opvoeding van kinderen (ouderschap), waardoor het moeilijk is om te bepalen wat een gezin nu een 'gezin' maakt. De vele mogelijke combinaties van partnerschap en ouderschap in onze pluriforme samenleving vereisen dat we het gezin beschouwen als een vloeiend concept dat verder gaat dan de enge juridische en biologische begrippen en definities. We noemen dit "Family 2.0". De complexiteit van Family 2.0 heeft de solidariteitsbeginselen binnen families en tussen generaties zodanig veranderd dat de huidige juridische en sociale kaders, beleidsmaatregelen en instellingen er niet langer mee overeenstemmen. Family 2.0 roept nieuwe vragen en problemen op, zoals wie voor wie moet zorgen, onder welke voorwaarden en hoe het beleid hierop moet reageren. Het Belgische familierecht is te verouderd om nieuwe problemen met solidariteit in Family 2.0 aan te pakken, met name wat betreft (financiële) onderhoudsverplichtingen. Juridische, morele en sociale vragen, zoals wie tot wanneer precies tot het gezin behoort, of wie welke verplichtingen of claims heeft, blijven grotendeels onbeantwoord voor complexe gezinnen in België. Daarom zijn rechten, plichten en verantwoordelijkheden tussen familieleden, vooral voor intergenerationele zorg, ambivalent en betwist door verschillende stakeholders. Het doel van dit project is bijgevolg de basis te leggen voor een nieuw wettelijk en sociaal kader voor intergenerationele familiesolidariteit, die wij FamSol 2.0 noemen. We onderzoeken hoe hedendaagse solidariteit in complexe gezinnen eruit ziet, wat de uitdagingen zijn en hoe intergenerationele familiesolidariteit bevorderd kan worden. Om deze vragen te beantwoorden, combineren we de academische expertise van familieonderzoekers van UAntwerpen, UGent, KU Leuven en Artevelde Hogeschool met de inzichten en knowhow van onze maatschappelijke stakeholders.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Digitalisering heeft een transformatie teweeg gebracht in hoe we onze sociale levens organiseren, nieuws en entertainment consumeren, romantische partners vinden en interageren met autoriteiten. Millenials vinden voortdurende connectie met de digitale wereld een essentieel element van hun dagelijkse leven, maar voor vele oudere mensen voelt dat eerder ongemakkelijk aan. Wanneer diensten naar het internet verschuiven, worden dagdagelijkse klusjes zoals bankieren, shoppen of papierwerk plots bijna onmogelijk voor ouderen die de technische gebruikersinterfaces niet beheersen. Concepten als "digitale kloof" en "digitale ongeletterdheid" verwijzen naar het feit dat er door digitalisering ouderen uitgesloten of achtergelaten zijn. Gezien de recente vooruitgang in artificiële intelligentie, internet of things en robotisering, zal de digitalisering nog intensiever worden. Onder zulke omstandigheden wordt verbeterde digitale inclusie van ouderen een primaire doelstelling. Het overkoepelende thema voor dit interdisciplinair SBO-project is de vraag hoe een goed leven voor ouderen in de digitaliserende samenleving mogelijk is. Oudere mensen worden vaak afgebeeld als hulpeloze slachtoffers die de voordelen van computers, internet en sociale media ontzegd worden. Maar de bevolkingsgroep van ouderen is heterogeen en hun digitale vaardigheden en sociale noden zijn dit evenzeer. In dit project willen we daarom bestuderen hoe de alomtegenwoordigheid van apps en digitale toestellen het leven van ouderen verandert maar ook kan verbeteren. In nauwe samenwerking met maatschappelijke stakeholders en deelnemende ouderen willen wij bijdragen aan de demystificatie van digitale technologie, ouderen helpen de huidige barrières en exclusiemechanismen te overwinnen en hen helpen mee te genieten van de voordelen van de digitale samenleving. Tegelijkertijd willen we een kritisch-reflexieve houding tegenover de valkuilen en risico's van digitale technologie helpen bevorderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Vercruyssen Anina

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het interuniversitair onderzoeksconsortium "Scheiding in Vlaanderen" bestudeert sinds 2006 levensloopgebeurtenissen inzake gezinsvorming en -ontbinding. Specifieke aandacht gaat uit naar nieuwsamengestelde en eenoudergezinnen. De meest recente populatiegebaseerde informatie in Vlaanderen betreft de cross-sectionele surveydata die het consortium in 2009- 2010 (golf 1) verzamelde. Om de tijdsorde in de mechanismen achter deze belangrijke levensloopgebeurtenissen te ontleden, zijn longitudinale data echter onmisbaar. In golf 2 zullen alle respondenten opnieuw gecontacteerd worden. Niet alleen (ex-)partners maar ook hun kinderen, hun ouders en eventuele nieuwe partners worden hierbij uitgenodigd deel te nemen aan deze grootschalige survey. (Echt)scheiding belangt immers niet alleen twee partners maar tegelijk ook het hele familienetwerk aan. Deze representatieve golf-2 data, die verzameld zullen worden volgens internationale kwaliteitsstandaarden, worden gratis ter beschikking gesteld voor de academische wereld. Onderzoeksactiviteiten inzake maatschappelijke dienstverlening zullen eveneens gesteund worden door het consortium.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De laatste decennia zagen we opmerkelijke demografische verschuivingen met betrekking tot de vorming van romantische relaties, de ontbinding ervan, en de opkomst van alternatieve leefvormen en samenwoonvormen (Mortelmans, Matthijs, Alofs, & Segaert, 2016). Het onderzoek toont eensgezind aan date r een verschuiving van het verlaten van het ouderlijke huis plaats vindt, alsook van het huwen en het krijgen van kinderen. Het aantal huwelijken krimpt verder in terwijl de echtscheidingscijfers blijven stijgen net als het aantal ongehuwden die formeel of informeel samenwonen. Tevens zien we een sterke stijging in het aantal alleenstaande huishoudens in nagenoeg alle landen, die slechts deels te wijten is aan de toenemende levensverwachting en verweduwing (e.g. Eurostat, 2017). In België bijvoorbeeld woont één derde in een huishouden als alleenstaande, voor Brussel is dat zelfs één op twee inwoners. Voorspellingen geven aan dat dit aandeel zal toenemen tot de helft van de populatie tegen 2060 (Federaal Planbureau, 2016). Deze trend is niet alleen zichtbaar in België maar in heel Europa (en daarbuiten). Nochtans is het onderzoek naar alleenstaande huishoudens zeer beperkt en cross-nationaal nagenoeg onbestaande. In dit project zullen we inzichten verwerven in de determinanten en trajecten van singles in Europa. Hiervoor zullen we longitudinale en vergelijkende methoden gebruiken om alleenstaanden in Europa in kaart te brengen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Belgian Online Probability Panel (BOPP) is een online dataverzamelingsinfrastructuur ontwikkeld en beheerd door alle Belgische universiteiten. Ze werd ontworpen om longitudinaal en interdisciplinair survey-onderzoek in de sociale en gedragswetenschappen te promoten. Het panel bestaat uit ongeveer 4000 personen van 16 jaar en ouder die in particuliere huishoudens in België wonen. BOPP combineert een tweetraps toevalssteekproef uit het Rijksregister met een rigoureuze rekruteringsstrategie bestaande uit een push-to-web fase en twee face-to-face fases. Panelleden worden zes tot tien keer per jaar bevraagd. Voor elke ingevulde vragenlijst (online of op papier) ontvangen panelleden een beloning. BOPP organiseert jaarlijks twee kernvragenlijsten om basisinformatie van panelleden te verzamelen. Daarnaast kunnen onderzoekers, tegen betaling, een voorstel indienen om survey- of experimentele data te verzamelen bij het panel. BOPP werkt volgens de principes van Open Science: na een embargoperiode worden de zorgvuldig gepseudonimiseerde bestanden toegankelijk voor de voltallige onderzoeksgemeenschap. De onderzoeksresultaten verschaffen nieuwe inzichten in wat leeft en speelt in de Belgische samenleving, en komen zo academici, beleidsmakers en geïnteresseerde burgers ten goede. Het panel zal het mogelijk maken (veranderingen in) de leefomstandigheden, opvattingen en gedragingen van mensen in Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te meten en te bestuderen. Daarbij worden expliciet hoge standaarden van datakwaliteit nagestreefd. De onderzoeksinfrastructuur ondersteunt de bredere gedrags- en sociaalwetenschappelijke onderzoeksgemeenschap in België in haar missie om relevant en betrouwbaar onderzoek te doen, door: (1) het mogelijk maken om relevante sociaal- en gedragswetenschappelijke onderzoeksgegevens op een tijdige en kosteneffectieve manier te verzamelen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit, door schaalvoordelen te benutten bij het rekruteren en onderhouden van een representatieve steekproef van de bevolking; (2) het faciliteren van longitudinaal en interdisciplinair survey-onderzoek; (3) kansen te bieden voor innovatief en experimenteel vragenlijstontwerp (bijvoorbeeld vignetten, gebruik van video- en audiomateriaal), en voor verrijking van onderzoeksgegevens met administratieve data.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tijdens de pandemie van 2020 hebben experts verwezen naar de "veranderende" of zelfs "schadelijke" impact van lockdowns op gezinsrelaties. De meeste claims waren gebaseerd op anekdotisch bewijs of, op zijn best, op kleinschalige, niet-representatieve onderzoeken. Deze studie zal daarentegen inzicht verwerven in intergenerationele relaties op basis van nationaal representatieve steekproeven in een Europees vergelijkend perspectief. Intergenerationele relaties verdienen bijzondere aandacht, gezien de behoefte aan (zelf)isolatie groter was onder ouderen tijdens de virusuitbraak. Tegelijkertijd zijn ouderen sterk afhankelijk van interpersoonlijke contacten, vermits familieleden cruciaal zijn voor hun sociaal netwerk, ondersteuningsaanbod en welzijn. Daarom kijkt de ouderenpopulatie tegen een dubbele uitdaging aan: de impact van besmetting en, indirect, de problemen van sociale isolatie door quarantaine. Deze studie heeft tot doel de gewijzigde kwetsbaarheden in familierelaties te onderzoeken. De belangrijke vraag rijst of intergenerationele relaties worden versterkt of verzwakt en hoe gezinskenmerken daarbij een rol spelen. Het project bestudeert 3 aspecten: intergenerationeel contact, informele steun en welzijn met een focus op gender, gezinssamenstelling en sociaaleconomische status. Aan de hand van de COVID-19 SHARE-enquête voor 50.000 Europeanen van 50+, uit 27 landen, gaan we ook in op de heterogeniteit in pandemie-gerelateerd beleid en sociale contexten in Europa.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Vergauwen Jorik

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit onderzoek is een terugkerend cijfermatig beeld te verwerven van verschillende informele zorgvormen bij Vlamingen van 18 jaar en ouder. Om veranderingen doorheen de tijd vast te stellen is het de bedoeling om dit surveyonderzoek 4 tot 5-jaarlijks te herhalen. We richten ons hierbij op informele zorg als proces, wat betekent dat we zowel de determinanten van het verlenen en ontvangen van (potentiële) informele hulp, de actuele praktijken en gevolgen in kaart brengen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Lang werd aangenomen, door zowel sociologen als economen, dat de spectaculaire stijging in (vooral Westerse) echtscheidingen sinds de jaren 60 van de vorige eeuw, een direct gevolg waren van een evenzeer dramatische stijging in de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen. Te verwachten valt dat de negatieve financiële gevolgen van echtscheidingen daardoor gedaald zijn doorheen de tijd, aangezien vrouwen meer zelfvoorzienend zijn geworden. Het is echter onduidelijk of deze evolutie enkel toegeschreven kan worden aan de economische onafhankelijkheid van vrouwen en of deze evolutie gelijklopend is voor alle vrouwen. Dit onderzoek heeft wee doelstellingen. Eerst, aangezien de verwachtingen over de 'rol' van mannen en vrouwen in het huishouden is veranderd, onderzoeken we hoe de verdeling van zowel betaalde – als huishoudelijke arbeid het echtscheidingsrisico beïnvloedt. Een tweede doel is het zoeken naar factoren die de financiële ongelijkheden tussen vrouwen na een relatiebreuk veroorzaken of bestendigen. Extra aandacht wordt hierbij gegeven aan het onontgonnen terrein van "anticipatie". Vrouwen die een relatiebreuk verwachten zouden bewust voorzorgen kunnen nemen om beter om te gaan met de negatieve gevolgen van de breuk. Onderzoek dat nalaat om te controleren voor anticipatie leidt tot positief vertekende conclusies over de sterkte van de causale relatie tussen vrouwelijke arbeidsmarktparticipatie en echtscheidingsrisico's. Anderzijds leidt het groeperen van vrouwen die al dan niet anticipeerden tot een onderschatting van de negatieve financiële gevolgen van echtscheidingen aangezien de timing van hun verwerkingsproces verschilt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Thielemans Gert

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Alleenstaand ouderschap wordt in toenemende mate als sociaal probleem erkend. Dat is niet alleen omdat de incidentie toeneemt maar ook omdat het leidt naar heel diverse profielen van gescheiden vrouwen wiens burgerschap aangetast kan worden. Er is weinig geweten over de sociale relaties en praktijken die al dan niet bijdragen tot de bescherming en sociale inclusie van alleenstaande moeders. Dit alles start bij de cruciale transitie naar alleenstaand ouderschap: de juridische uitspraak.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Tartari Morena

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project omvat het veldwerk voor het Belgische Etnische Minderheden Verkiezingsonderzoek . Het project maakt gebruik van het interviewernetwerk van het Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid. Het veldwerk zal uitgevoerd worden in de stad Antwerpen in de periode okt 2019 - feb 2020.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project omvat het veldwerk voor het Belgisch nationaal verkiezingsonderzoek. Het project maakt gebruik van het interviewernetwerk van het Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid. Het veldwerk zal uitgevoerd worden in Vlaanderen in de periode okt 2019 - feb 2020.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Of en hoe het gezin van herkomst iemands latere levensloop beïnvloedt, is een fundamentele vraag in de sociale wetenschappen. Intergenerationele invloeden zijn al eerder bestudeerd in levensloopgebeurtenissen zoals het verlaten van het ouderlijk huis, gezinsvorming en gezinsontbinding. Maar eerder onderzoek heeft zich alleen gericht op hoe kinderen de familiedynamiek van hun ouders imiteren (dat wil zeggen intergenerationele overerving). In dit project verleggen we de focus van intergenerationele naar intragenerationele invloeden in gezinnen. Het voorgestelde project bestudeert of en hoe broers en zussen elkaars levelsoopgebeurtenissen beïnvloeden. We beschouwen broers en zussen als belangrijke sociale banden en putten uit het levensloopperspectief en sociale netwerktheorie om te veronderstellen hoe broers en zussen elkaars kansen beïnvloeden om het ouderlijk huis te verlaten, een gezin te vormen of hun relatie te ontbinden. Het project maakt gebruik van een sequentiële QUAN-qual mixed methods-benadering. Voor het QUAN-deel gebruiken we gegevens van Belgische administratieve data, afkomstig van de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid. Dit stelt ons in staat om broers en zussen doorheen de tijd te volgen en hun gezinsdynamiek te modelleren met event history methoden. Voor het kwalitatief gedeelte worden gegevens uit diepte-interviews verzameld om meer inzicht te krijgen in de objectieve en subjectieve factoren die de effecten van broers en zussen op deze drie levenslooptransities beïnvloeden. Het project draagt bij aan de literatuur door zich te richten nieuwe manieren waarin de familie van oorsprong levenslooppaden beïnvloedt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De vergrijzing blijft een bijzonder grote uitdaging voor onze maatschappij. Het ESFRI-project SHARE creëert en onderhoudt een dataset van hoge kwaliteit die onderzoekers en beleidsmakers de mogelijkheid biedt om de vergrijzing op een gedetailleerde en multidisciplinaire wijze te bestuderen. SHARE is uniek doordat het crossnationaal vergelijkbare, longitudinale microgegevens verzamelt over de gezondheid, sociaaleconomische status en sociale en familiale netwerken van meer dan 123.000 vijftigplussers, verspreid over 28 landen. De SHARE database is cruciaal voor empirisch academisch onderzoek naar vergrijzing en wordt door vele disciplines gebruikt, zoals economie, gezondheidsstudies, sociologie, en demografie. Ook voor belangrijke beleidsvraagstukken biedt SHARE een unieke bron van informatie, bijvoorbeeld met betrekking tot vervroegde uittreding uit de arbeidsmarkt, actief ouder worden, en langdurige zorg.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Decancq Koen
• Co-promotor: Cantillon Bea
• Co-promotor: Goedemé Tim
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De sociologische studie van intergenerationele solidariteit concentreert zich voornamelijk op het type zorg en de intensiteit ervan bij volwassen kinderen en hun ouders. Voor opwaartse solidariteit (kinderen die voor hun ouders zorgen) werd reeds vastgesteld dat zorgarrangementen tot stand komen binnen de familie. Hoewel het individuele kinderen zijn die om hun ouders geven, is de hoeveelheid zorg die een kind biedt meestal het resultaat van een collectieve (gezins)beslissing. Gender valt op als een bepalende factor voor de zorg die een kind biedt. Vrouwen (dochters) krijgen, ten onrechte, hierbij vaker de zorg op zich, vooral in door mannen gedomineerde gezinnen. Een belangrijk kenmerk van mantelzorg is de veranderlijkheid ervan. Zorgverlening in families kan op elk moment worden heronderhandeld, vaak vanwege veranderingen in het leven van zorgverleners of veranderende behoeften van de zorgontvanger. Dit project onderzoekt de mate waarin zorgverlening onderhevig is aan verandering en hoe dit zich verhoudt tot de gendersamenstelling van kinderen en andere aspecten van de gezinscontext. Met behulp van een sterk uitgebouwd longitudinaal panel, streven we 4 doelen na: (1) onderzoeken in hoeverre de genderverhouding van broers en zussen van invloed zijn op het zorggebruik van ouders, (2) bekijken hoe de associatie loopt tussen deze genderverhouding en de stabiliteit van het zorgnetwerk voor volwassen-kindzorg (3) bestuderen hoe de stabiliteit en herverdeling van de mantelzorg zich verhoudt tot de genderverhouding van broers en zussen, en 4) onderzoeken hoe het zorgnetwerk en de zorgverdeling onder zussen wijzigt wanneer de zorgbehoeften van ouders veranderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Vergauwen Jorik

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tevredenheidsenquëte onder leden van het COV. De enquête wordt via Qualtrics afgenomen onder de leden en nadien geanalyseerd en verwerkt tot een onderzoeksrapport. Nadien wordt in overleg met het COV bekeken welke maatregelen er genomen kunnen worden om de dienstverlening te verbeteren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Brandweervereniging Vlaanderen (BVV) organiseert een bevraging naar de werkbeleving van brandweerpersoneel in Vlaanderen. Dit gebeurt naar aanleiding van de vraag van de FOD Binnenlandse Zaken waarbij informatie gevraagd werd aan de federaties over de motivatie van vrijwillige brandweerlieden. Op basis van de reeds afgenomen belevingsenquête in Nederland (onder leiding van het Instituut Fysieke Veiligheid) wordt nu vanuit de BVV een gelijkaardige enquête afgenomen, dat niet alleen binnen de Vlaamse context een realistisch beeld kan scheppen over de werkbeleving van brandweerpersoneel, maar tevens tot vergelijkend onderzoek kan leiden tussen de Nederlandse en Vlaamse context. De UAntwerpen werd aangesproken voor de methodologische zijde van deze enquête en om wetenschappelijkheid van de (interpretatie van) resultaten te garanderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Lang werd aangenomen, door zowel sociologen als economen, dat de spectaculaire stijging in (vooral Westerse) echtscheidingen sinds de jaren 60 van de vorige eeuw, een direct gevolg waren van een evenzeer dramatische stijging in de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen. Te verwachten valt dat de negatieve financiële gevolgen van echtscheidingen daardoor gedaald zijn doorheen de tijd, aangezien vrouwen meer zelfvoorzienend zijn geworden. Het is echter onduidelijk of deze evolutie enkel toegeschreven kan worden aan de economische onafhankelijkheid van vrouwen en of deze evolutie gelijklopend is voor alle vrouwen. Dit onderzoek heeft wee doelstellingen. Eerst, aangezien de verwachtingen over de 'rol' van mannen en vrouwen in het huishouden is veranderd, onderzoeken we hoe de verdeling van zowel betaalde – als huishoudelijke arbeid het echtscheidingsrisico beïnvloedt. Een tweede doel is het zoeken naar factoren die de financiële ongelijkheden tussen vrouwen na een relatiebreuk veroorzaken of bestendigen. Extra aandacht wordt hierbij gegeven aan het onontgonnen terrein van "anticipatie". Vrouwen die een relatiebreuk verwachten zouden bewust voorzorgen kunnen nemen om beter om te gaan met de negatieve gevolgen van de breuk. Onderzoek dat nalaat om te controleren voor anticipatie leidt tot positief vertekende conclusies over de sterkte van de causale relatie tussen vrouwelijke arbeidsmarktparticipatie en echtscheidingsrisico's. Anderzijds leidt het groeperen van vrouwen die al dan niet anticipeerden tot een onderschatting van de negatieve financiële gevolgen van echtscheidingen aangezien de timing van hun verwerkingsproces verschilt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Thielemans Gert

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De generatie die stilaan op pensioen gaat ziet een dubbele verandering in hun families: hun eigen veranderende familie trajecten en de zo mogelijk nog complexere trajecten van hun volwassen kinderen. Dit project bekijkt de impact van die complexiteit op intergenerationele solidariteit en bestudeert de opwaartse (mantelzorg) en neerwaartse (kinderopvang) solidariteit en de intermediërende rol van gezondheid hierbij.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Neels Karel
• Co-promotor: Wouters Edwin

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een ESFRI-onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds ESFRI. UA levert aan ESFRI de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Decancq Koen
• Co-promotor: Goedemé Tim
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Van den Bosch Karel

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het TAKE-project onderzoekt de non-take up (NTU) van Belgische overheidsvoorzieningen. Dit onderzoeksproject wil empirische evidentie aanleveren aangaande drie dimensies van NTU: hoe groot is het probleem van NTU, welke factoren liggen aan de grondslag ervan, en hoe kunnen we het beleid aanpassen om NTU tegen te gaan? Daarnaast zullen we de gevolgen van NTU in termen van publieke uitgaven, armoede en sociale ongelijkheid in kaart brengen, en gaan we op zoek naar voorbeeldpraktijken inzake het monitoren en opvolgen van NTU door overheidsadministraties. Een breed spectrum van overheidsvoorzieningen wordt onderzocht. Centraal in het TAKE project staan gezinnen met een laag inkomen. We onderzoeken de NTU van diverse publieke voorzieningen en diensten die tot doel hebben de levensstandaard van deze gezinnen te verbeteren: bijstandsuitkeringen (het leefloon en de inkomensgarantie voor ouderen), kostencompenserende maatregelen (bv. de verhoogde tegemoetkoming voor gezondheidskosten, de sociale tarieven voor gas en elektriciteit), sociale dienstverlening (bv. schuldbemiddeling of arbeidsmarktbegeleiding), en loonsubsidies voor werkgevers van laaggeschoolde arbeidskrachten. Op methodologisch vlak zal het TAKE project gebruik maken van verschillende databronnen en innovatieve onderzoeksmethoden. Ten eerste zal een specifieke bevraging georganiseerd worden bij een steekproef van lage inkomensgezinnen in België. Deze bevraging heeft tot doel de omvang, kenmerken, oorzaken én gevolgen van NTU van overheidsvoorzieningen in kaart te brengen, met name van voorzieningen die levenstandaard van lage inkomensgroepen willen verbeteren. De steekproef zal getrokken worden op basis van administratieve gegevens van de Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid. Ten tweede, om de omvang NTU te meten is een microsimulatiemodel nodig dat op basis van surveygegevens nagaat wie recht heeft op welke voorzieningen. Daartoe zal het bestaande statische simulatiemodel MEFISTO uitgebreid en verfijnd worden. MEFISTO werd ontwikkeld in het kader van het IWT-SBO project 'FLEMOSI: a tool for ex ante evaluation of socio-economic policies in Flanders' (2010-2013) (http://www.flemosi.be/easycms/MEFISTO). De aangepaste versie van MEFISTO zal ons toelaten om NTU te identificeren en kwantificeren, om zo de kenmerken, determinanten en gevolgen van NTU in kaart te kunnen brengen. Vervolgens zal MEFISTO ingezet worden om de impact van beleidswijzigingen op NTU na te gaan (bv veranderingen in de toegankelijkheidsvoorwaarden). Ten derde, in het kader van het TAKE project zal een experiment opgezet worden om het effect van diverse impulsen en aanmoedigingen op NTU te meten, met name van de verhoogde tegemoetkoming in de ziektekostenverzekering (VT). Ten vierde, in het kader van het TAKE-project wordt een databestand ontwikkeld met gedetailleerde beschrijving van de toegankelijkheidsvoorwaarden van de onderzochte maatregelen en de wijze waarop ze geïmplementeerd (werktitel: TAKE-ISSOC). Het doel is een gebruiksvriendelijk bestand op te stellen waarin externe gebruikers gemakkelijk en op gestructureerde wijze informatie kunnen opzoeken. Ten vijfde, TAKE zal bestaande administratieve data gebruiken om de NTU van loonsubsidies voor werkgevers van laagopgeleide werknemers en andere kwetsbare groepen te onderzoeken gedurende de periode 2004-2013. Dit onderzoeksluik zal gebaseerd zijn op longitudinale administratieve gegevens van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). Ten zesde, de bestaande tweejaarlijkse enquête naar de administratieve lasten bij ondernemingen en zelfstandigen zal ingezet worden om de oorzaken van de NTU van loonsubsidies beter te begrijpen. In het kader van TAKE zal waardevolle informatie verzameld worden over de NTU van loonsubsidies door een specifiek luik met vragen over het gebruik van loonsubsidies op te nemen in deze enquête.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Goedemé Tim
• Promotor: Van Mechelen Natascha
• Co-promotor: Goedemé Tim
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Verbist Gerlinde
• Co-promotor: Vergauwen Jorik

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De processen die leiden tot de vorming en ontbinding van gezinnen zijn uitgebreid bestudeerd in de familiesociologie. Tijdsgerelateerde componenten zoals ouderlijke factoren of cohorte en persoonlijke kenmerken zoals opleidingsniveau of waarden zijn veelvuldig geïdentificeerd als belangrijke componenten die aan familiedynamieken ten grondslag liggen. Binnen dit familie-sociologische en sociaal-demografische denkkader kwamen psychologische kenmerken zelden aan bod hoewel ook daarvan duidelijk was uit psychologisch onderzoek dat zij een eigen rol spelen. Deze studie introduceert persoonlijkheid als een component in de verklaring van processen van gezinsvorming en –ontbinding. Het project beoogt daarbij verschillende bakens te verzetten. Niet alleen wordt persoonlijkheid, in de vorm van de Big Five, als verklarende factor meegenomen in longitudinale modellen, ook en vooral wordt het multi-actor karakter van de Scheiding in Vlaanderen databank gebruikt om te kijken naar de persoonlijkheid van beide partners en de mate waarin hun match als koppel mee een invloed heeft op gezinsprocessen. Bovenop de multi-actor benadering besteedt het project ook aandacht aan eerste en hogere orde relaties. Door de hoge scheidingsprevalentie is de opkomst van nieuw samengestelde gezinnen een dimensie die aparte aandacht verdient. De processen in hogere orde relaties zijn immers niet dezelfde en de verwachting is dan ook dat de persoonlijkheid van partners een eigen rol speelt in die nieuwe realiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Spikic Sascha

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project behandelen we niet alleen de huishoudenstructuur van België maar ook en vooral geven we een inzicht in de financiële gevolgen wanneer een relatie stuk loopt. We doen dat vanuit een genderperspectief omdat duidelijk is dat voornamelijk vrouwen de financiële rekening betalen van een stukgelopen huwelijk of samenwoonst. We beperken ons hierbij niet alleen tot de statistische analyses maar geven ook inzicht in de wijze waarop mensen zelf kijken naar de achteruitgang die ze na een breuk ervaren hebben. Deze dubbele zienswijze, gecombineerd met de inzichten uit het eerste deel zal ons dan in staat stellen enkele adviezen te formuleren ter voorbereiding van de hervorming van het huwelijksvermogensrecht en het erfrecht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Swennen Frederik
• Co-promotor: Van Royen Paul

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De algemene wetenschappelijke doelstelling is om te onderzoeken hoe de samenleving de kwetsbaarheden van personen in familietransities kan verminderen door middel sociaal innovatieve acties binnen drie sociale instituties (justitie, economie en onderwijs). De hieruit afgeleide wetenschappelijke doelstelling is om een experimentele methodologie uit te bouwen (vb. pre en post metingen, simulatie onderzoek, evaluatieonderzoek, etc.) om na te gaan of de voorgestelde sociaal innovatieve acties ook daadwerkelijk de voorgenoemde kwetsbaarheden 'verminderen en om deze methodologie toe te passen in het domein van de gezinswetenschappen, en dit vanuit een multidisciplinair perspectief (psychologen, demografen, sociologen en juristen).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds KULeuven. UA levert aan KULeuven de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De doelstelling van dit onderzoek, in opdracht van het Vlaams departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media, is drieledig. Ten eerste wordt de representatie van jong ouderschap op de Vlaamse televisie geanalyseerd. Ten tweede zal gekeken worden naar de receptie van televisie-inhouden omtrent het onderwerp bij kwetsbare jongeren. Een derde, onderliggende, doelstelling bestaat erin om via participatieve onderzoekstechnieken na te gaan hoe kwetsbare jongeren betekenis geven aan de mediarepresentatie van jong ouderschap en welke rol sociale media kunnen spelen in dit proces van receptie en betekenisgeving.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Paulussen Steve
• Co-promotor: Dhoest Alexander
• Co-promotor: Maeseele Pieter
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Neels Karel
• Co-promotor: Ponnet Koen
• Co-promotor: Vandebosch Heidi
• Co-promotor: Van den Bulck Hilde
• Co-promotor: Walrave Michel

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerps Centrum voor Media in de Samenleving (AMSoC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Met dit onderzoek willen we inzicht krijgen op de mate waarin en de wijze waarop zowel de ouderen zelf als zijn omgeving nadenken over die oude dag en hier zich al dan niet op voorbereiden. Dit onderzoek richt specifiek op drie kwetsbare populaties onder ouderen: mensen van buitenlandse afkomst, personen met een handicap en mensen in armoede.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project betreft het opstellen van een websurvey voor de lagere scholen van de arrondissementen Turnhout en Mechelen. Het programmeren en het opstellen van een vragenlijst zal begeleid worden en databestanden zullen geanalyseerd worden. Het eindresultaat zal een beleidsdocument vormen waarin relevante beleidsaanbevelingen zullen geformuleerd worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project bekijken we in eerste instantie de inkomenspositie van eenoudergezinnen op een beschrijvende wijze. We gaan na wat de inkomenspositie s en op welke wijze deze relatief wijzigt na levensloopgebeurtenissen zoals echtscheiding of verweduwing. Een tweede deel van het hoofdstuk heeft aandacht voor het armoederisico van eenoudergezinnen. Daarbij wordt zowel een Vlaams (descriptief) perspectief gehanteerd als een internationaal comparatief. Tot slot belichten we de rol van het beleid in het aanpakken van de moeilijke situatie van eenoudergezinnen. We focussen daarbij op twee domeinen: kinderopvang en kinderbijslag.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Cantillon Bea

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds KdG. UA levert aan KdG de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Orde van Advocaten te Antwerpen. UA levert aan de Orde van Advocaten te Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. De bedoeling is de doorlooptijden van de behandeling van aanvragen voor juridische tweedelijnsbijstand te analyseren, te onderzoeken welke de determinerende factoren zijn en beleidsvoorstellen te formuleren om de doorlooptijden te optimaliseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Hubeau Bernard
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Overheid en Recht

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De verschillen in pensioenbescherming tussen immigranten en niet-immigranten en tussen verschillende groepen van immigranten beschrijven en verklaren. Aangezien het project de nadruk legt op de mechanismen die deze verschillen verklaren, komen ook thema's als arbeidsmarktparticipatie en gezinsdynamieken (gezinsvorming en huishouddynamieken) aan bod.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het steunpunt wil de Vlaamse overheid wetenschappeiijk ondersteunen op het vlak van gelijke kansen. Dit gebeurt door op een geïntegreerde manier multidisciplinaire expertise en onderzoekspotentieel te ontwikkelen en ter beschikking stellen. Tevens wii het steunpunt de gegevens, de analyses en onderzoeksresultaten gestructureerd en gericht ontsluiten naar de doelgroepen, andere actoren en het brede publiek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Meier Petra
• Co-promotor: Cuypers Daniël
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Politics & Public Governance
• Burgerschap, gelijkheid en diversiteit (CED)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Steunpunt Werk en Sociale Economie (2012-2015) is een uitgebreid consortium van diverse onderzoeksgroepen die samenwerken teneinde de Vlaamse Overheid te informeren over arbeidsmarkt gebonden vraagstukken. Het Antwerpse team is betrokken bij de onderzoekslijn Loopbanen die kijkt naar arbeidsloopbanen op een dynamische manier.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: De Vos Ans

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Herculesstichting. UA levert aan de Herculesstichting de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Cantillon Bea
• Co-promotor: Decancq Koen
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Van den Bosch Karel

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Jongerenwelzijn. UA levert aan Jongerenwelzijn de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bij het begin van de 21ste eeuw was er een groeiende aandacht voor de impact van HIV/AIDS op kinderen in Sub-Saharisch Afrika. De laatste jaren is de aandacht van de beleids- en de academische wereld verschoven van wezen naar een bredere groep 'wezen en kwetsbare kinderen'. In dit kader heeft dit project tot doel een multidimensioneel concept kinderkwetsbaarheid in Zuid-Afrika te ontwikkelen. Na een conceptuele fase met kwalitatieve validering, zal het concept empirisch gemeten worden door middel van structurele vergelijkingsmodellen en longitudinale analyse.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Wouters Edwin
• Mandaathouder: Masquillier Caroline

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Vlaamse overheid. UA levert aan de Vlaamse overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt en longitudinale benadering van gezinsvorming en -ontbinding, vruchtbaarheid en pensionering waarbij gepeild wordt naar de intenties die deze ontwikkelingen sturen. Ook de thema's inzake gezinszorg, personenzorg en emancipatie komen in het project aan bod. Het GGP-project heeft als specifiek doel verklaringen te bieden voor de waargenomen verschuivingen inzake partnerrelaties tussen generaties (kind-ouder en ouder-kind relaties, vruchtbaarheid, zorg voor vorige en volgende generaties) anderzijds.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Neels Karel
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In de gerontologische literatuur werd traditioneel de nadruk gelegd op de beperkingen van ouderen. Vanuit die optiek werd de levensloop geordend in drie opeenvolgende fasen: leren, werken, rusten (Kohli, 1986). De problematiek van de mondiale vergrijzing leidde in de loop van de jaren '90 tot de deconstructie van deze drieledige levensloop. Het concept 'active ageing' moest de blijvende deelname van ouderen aan de samenleving stimuleren (Jacobs, 2004). Een overzicht van de wetenschappelijke literatuur leert dat 'active ageing' de voortdurende integratie van verschillende levensdomeinen beslaat zoals werk, zorg, actieve vrijetijdsbesteding en contact met familie en vrienden (Avramov and Maskova, 2003; Houben, Audenaert and Mortelmans, 2004; Rowe, Kahn, 1997). Het doctoraal proefschrift heeft als doel de wisselwerking tussen deze verscheidene vormen van activiteit nader te bestuderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Boudiny Kim

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het huidige project behelst de uitbreiding van de SHARE database, i.e. de creatie van de SHARE golf 4 database. Binnen dit project wordt de longitudinale steekproef opnieuw bevraagd om de veranderingen sinds de laatste golf te registreren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project vertrekt van een OMA-loopbaantypologie van Duitse werknemers. Het doel van het project is inzicht te verwerven in de determinanten van deze loopbanen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoewel een lage activiteitsgraad bij 45- en 55-plussers een algemeen gegeven is in Europa, bestaat er een grote divergentie tussen de lidstaten (Hoge Raad Werkgelegenheid, 2004). België is hekkensluiter. De Europese doelstelling is tegen 2010 een werkzaamheid van 50% bij 55-plussers te bereiken. Met de huidige 30% is België hier ver van verwijderd. Op basis van internationale comparatieve analyses willen we in dit project onderzoeken welke factoren het arbeidsmarktgedrag van oudere werknemers en werkzoekenden beïnvloeden, namelijk (a) de vervroegde uittrede afremmen, (b) de herintrede aanmoedigen, (c) succesvolle mobiliteit van oudere werknemers bevorderen en (d) hun deelname aan employability-verruiming stimuleren. We onderscheiden hierbij drie niveaus van beïnvloedende factoren: (1) individuele kenmerken van oudere werknemers en werkzoekenden (bv. afgelegd loopbaantraject); (2) huishoudkenmerken (bv. arbeidsmarktpositie en inkomen van de partner, gezamenlijke financiële middelen) en (3) prikkels die institutionele actoren creëren om uittrede af te remmen, herintrede te stimuleren en employability te verruimen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project betreft een kwantitatieve studie naar de validiteit en betrouwbaarheid van een instrument voor de evaluatie van stages door studenten in het hoger onderwijs, meer bepaald de KHM. Er zal worden nagegaan of het door KHM ontwikkelde testinstrument voldoet aan een aantal wetenschappelijke criteria. Daarvoor zullen verschillende validerings- en betrouwbaarheidstoetsen worden uitgevoerd op data die in een testfase met dit instrument werden verzameld. Op deze wijze kan het testinstrument verder worden verfijnd en afgewerkt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Zowel voor therapeutische als onderzoeksdoeleinden is afgestaan menselijk lichaamsmateriaal zeer waardevol, bv. bloed, sperma, eicellen, organen en weefsels. Doel van het project is na te gaan wat het juridisch - ethisch statuut is van afgestaan lichaamsmateriaal, wat de argumenten pro en contra zijn tegen commercialisering van afgestaan lichaamsmateriaal en wat de rol is van de overheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Vansweevelt Thierry
• Co-promotor: Cras Patrick
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Persoon en vermogen

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bestaand onderzoek naar de psychologische basis van politieke voorkeuren is veelal gebaseerd op kleine studentensteekproeven en afgenomen in Westerse landen. Dit doctoraatsproject heeft tot doel deze link te onderzoeken op basis van representatieve steekproeven en in een breed scala van landen. Tevens zullen de crossnationale verschillen in de psychologische basis van politieke oriëntatie verklaard worden ahv een interdisciplinair perspectief.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Smits Tim

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Met dit project wensen we de vrijetijdsbehoeften van Antwerpse tieners in kaart te brengen. Aangezien het een beleidsgericht onderzoek betreft zullen de finale doelen van de studie zich op het vlak van informatieverstrekking en beleidssuggesties bevinden. De centrale onderzoeksvraag van het project luidt: Welke behoeften hebben Antwerpse tieners inzake vrijetijdsbesteding en op welke manier kan de stedelijke jeugddienst aansluiten bij de behoeften?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project staat de vraag centraal of en in welke mate een aanvullend of dwingend juridisch kader voor informele relaties tussen volwassenen kan worden gerechtvaardigd. Om deze vraag adequaat te beantwoorden, is voorafgaandelijk inzicht nodig in de subjectieve betekenis en sociale functie van verschillende relatievormen tussen volwassenen. De onderzoeksvragen worden bestudeerd vanuit zowel sociologische als juridische paradigma's, in een multidisciplinair theoretisch kader en aan de hand van kwalitatieve onderzoeksmethoden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Swennen Frederik
• Co-promotor: Van Den Troost Ann

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Universiteit van Tilburg. UA levert aan de Universiteit van Tilburg de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project is in opdracht van de Artesis Hogeschool Antwerpen en kadert in een onderzoeksvoorstel betreffende intergenerationele solidariteit in opdracht van het Agentschap Sociaal-cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Om een beeld te krijgen van verblijfsco-ouderschap in de praktijk met zijn financiële en organisatorische consequenties, is het van belang dat we allereerst cijfers hebben over het percentage (echt)gescheiden koppels dat bij aanvang van hun (echt)scheiding 'kiest' voor het stelsel van verblijfsco-ouderschap (los van het percentage co-ouders in de praktijk). Een kwantitatief beeld van verblijfsco-ouderschap in de praktijk zou bijgevolg gebaseerd moeten zijn op de (echt)scheidingsdossiers die behandeld zijn bij de rechtbank. Deze geven ons bovendien ook een overzicht van de daaraan gerelateerde financiële regeling die getroffen werd met betrekking tot de kinderen. Een tweede stap bestaat er vervolgens uit te onderzoeken hoe het de (echt)gescheiden koppels, die zich (in 2002) geëngageerd hebben voor verblijfsco-ouderschap, verder vergaan is in de praktijk. Dit laatste willen we doen door een steekproef van deze ex-partners te bevragen aan de hand van een kwantitatieve survey die peilt naar de actuele verblijfsregeling, de financiële regeling en de respectievelijke uitgaven voor de kinderen door beide ouders en de evolutie van beroepssituatie van de ouders. De steekproef van 2002 wordt aangevuld met een tweede steekproef uit 2006 om het effect van de nieuwe wet op het verblijfs-co-ouderschap in te kunnen schatten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project omvat de data-verzameling van Share-life (Golf 3). Zie http://www.share-project.org/ voor meer informatie

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In de gerontologische literatuur werd traditioneel de nadruk gelegd op de beperkingen van ouderen. Vanuit die optiek werd de levensloop geordend in drie opeenvolgende fasen: leren, werken, rusten (Kohli, 1986). De problematiek van de mondiale vergrijzing leidde in de loop van de jaren '90 tot de deconstructie van deze drieledige levensloop. Het concept 'active ageing' moest de blijvende deelname van ouderen aan de samenleving stimuleren (Jacobs, 2004). Een overzicht van de wetenschappelijke literatuur leert dat 'active ageing' de voortdurende integratie van verschillende levensdomeinen beslaat zoals werk, zorg, actieve vrijetijdsbesteding en contact met familie en vrienden (Avramov and Maskova, 2003; Houben, Audenaert and Mortelmans, 2004; Rowe, Kahn, 1997). Het doctoraal proefschrift heeft als doel de wisselwerking tussen deze verscheidene vormen van activiteit nader te bestuderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Boudiny Kim

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit doctoraatsproject heeft tot doel om de relatie tussen psychologische kenmerken en politieke voorkeuren te onderzoeken aan de hand van grote representatieve steekproeven op comparatieve wijze tussen meerdere landen en met een bredere definitie van politieke voorkeuren dan "politiek conservatisme". Om dit doel te bereiken wordt het doctoraatsproject opgedeeld in drie successieve fasen. De eerste fase is een meetfase en heeft tot doel de meetinstrumenten uit de World Value Studies te valideren. De tweede fase bekijkt het verband tussen persoonlijkheidskenmerken en politieke voorkeuren op een substeekproef van enkele strategisch uitgekozen case studies. De derde en centrale fase zal de centrale onderzoeksvraag modelleren in comparatief perspectief, gebruik makend van de World Values Study (WVS).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: De Regt Sabrina

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit onderzoek is met behulp van een websurvey na te gaan hoe de carrièreopbouw bij academisch personeel verloopt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project omvat de data-verzameling van Share-life (Golf 3). Zie http://www.share-project.org/ voor meer informatie

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Van den Bosch Karel

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van deze studie is te onderzoeken hoe veranderende sociale contexten, van macro-sociale tot micro-interpersoonlijke contexten, sociale integratie, welzijn en intergenerationele solidariteit beïnvloeden binnen diverse Europese landen. Debatten over vergrijzing focussen hoofdzakelijk op de leefomstandigheden van de ouderen. Onze benadering bouwt voort op drie premises. Ten eerste, vergrijzing beïnvloedt alle leeftijdsgroepen: de jongeren, de middelbare leeftijd en de ouderen. Ten tweede, er zijn cruciale interdependenties tussen familiegeneraties en tussen mannen en vrouwen. Ten derde, we moeten alle analytische niveaus erkennen en onderscheiden: het individu, de dyade (ouder-kind, partners), familie, regio en land. Op basis van deze drie premissen, onderzoeken we (a) multiple banden binnen families (bv. transfers omhoog en omlaag in de familiebanden), interdependenties tussen oudere en jongere familieleden; (b) multiple banden over de tijd heen (meting op verschillende tijdspunten, op verschillende plaatsen, op verschillende punten in de individuele en de familiale levensloop); (c) multiple banden tussen aan de ene kant nationale en regionale contexten (bv. beleidsregimes, economische omstandigheden, normatief klimaat, religiositeit) en aan de andere kant individueel gedrag, welzijn en waarden. Doorheen het project zullen we methodologische strategieên testen, ontwikkelen en gebruiken die een gezond beleid mogelijk maken. Door het identificeren van intergenerationele zorgsystemen (dwz. combinaties van kinderopvang en zorg voor de kwetsbare ouderen) en hun tekortkomingen, willen we een bijdrage leveren aan het begrijpen van risico's op sociale isolatie en/of het ontbreken van de noodzakelijke steun en zorg.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek wil een inventaris opmaken van de goederen en diensten die zowel aan mannen als vrouwen worden aangeboden, maar waarbij de financiële vergoeding of de toegang afhankelijk wordt gemaakt van het geslacht van de koper. Het onderzoek zal bestaan uit drie delen. Het eerste deel betracht een zo grondig mogelijke inventarisatie op te stellen van goederen en diensten waarvoor dit prijs- en/of toegangsverschil bestaat. Het tweede deel zoekt naar de bestaande en gegeven verantwoordingen voor de vastgestelde prijsverschillen. In een derde deel worden beleidsadviezen geformuleerd. Het derde en laatste deel zal een expertgroep van jursten samenstellen die zich zal buigen over de verantwoordingen die in het tweede deel verzameld werden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Cuypers Daniël

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoewel een lage activiteitsgraad bij 45- en 55-plussers een algemeen gegeven is in Europa, bestaat er een grote divergentie tussen de lidstaten (Hoge Raad Werkgelegenheid, 2004). België is hekkensluiter. De Europese doelstelling is tegen 2010 een werkzaamheid van 50% bij 55-plussers te bereiken. Met de huidige 30% is België hier ver van verwijderd. Op basis van internationale comparatieve analyses willen we in dit project onderzoeken welke factoren het arbeidsmarktgedrag van oudere werknemers en werkzoekenden beïnvloeden, namelijk (a) de vervroegde uittrede afremmen, (b) de herintrede aanmoedigen, (c) succesvolle mobiliteit van oudere werknemers bevorderen en (d) hun deelname aan employability-verruiming stimuleren. We onderscheiden hierbij drie niveaus van beïnvloedende factoren: (1) individuele kenmerken van oudere werknemers en werkzoekenden (bv. afgelegd loopbaantraject); (2) huishoudkenmerken (bv. arbeidsmarktpositie en inkomen van de partner, gezamenlijke financiële middelen) en (3) prikkels die institutionele actoren creëren om uittrede af te remmen, herintrede te stimuleren en employability te verruimen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoewel een lage activiteitsgraad bij 45- en 55-plussers een algemeen gegeven is in Europa, bestaat er een grote divergentie tussen de lidstaten (Hoge Raad Werkgelegenheid, 2004). België is hekkensluiter. De Europese doelstelling is tegen 2010 een werkzaamheid van 50% bij 55-plussers te bereiken. Met de huidige 30% is België hier ver van verwijderd. Op basis van internationale comparatieve analyses willen we in dit project onderzoeken welke factoren het arbeidsmarktgedrag van oudere werknemers en werkzoekenden beïnvloeden, namelijk (a) de vervroegde uittrede afremmen, (b) de herintrede aanmoedigen, (c) succesvolle mobiliteit van oudere werknemers bevorderen en (d) hun deelname aan employability-verruiming stimuleren. We onderscheiden hierbij drie niveaus van beïnvloedende factoren: (1) individuele kenmerken van oudere werknemers en werkzoekenden (bv. afgelegd loopbaantraject); (2) huishoudkenmerken (bv. arbeidsmarktpositie en inkomen van de partner, gezamenlijke financiële middelen) en (3) prikkels die institutionele actoren creëren om uittrede af te remmen, herintrede te stimuleren en employability te verruimen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Doelstellingen van het project: - Gedetailleerde vergelijking van de methodes en designs van algemene prevalentieonderzoeken in andere Europese landen - Evalueren van de sterktes, beperkingen, noodzakelijke voorwaarden en kostprijs van de verschillende opties met het oog op het uitvoeren van een dergelijke studie in België - Het uitvoeren van een beperkte cognitieve test van de op te nemen items in het prevalentieonderzoek in België

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is het testen en valideren van het Mortelmans-Spooren instrument voor de evaluatie van opleidingsonderdelen in de Hogeschool Mechelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Scheiding-In-Vlaanderen-project (SIV) heeft als doel: het verhogen van de levenskwaliteit van diegenen die direct of indirect betroken zijn bij een echtscheiding het verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening voor diegenen die direct of indirect betroken zijn bij een echtscheiding het ondersteunen van het beleid ten aanzien van echtscheiding en de personen die direct of indirect betroken zijn bij een echtscheiding Om onze doelstellingen te realiseren zal het SiV-project: 1. Een longitudinaal gegevensbestand opbouwen met betrekking tot relatievorming en relatieontbinding gebaseerd op een Vlaamse steekproef (vanaf 1971) die representatief is voor de populatie van getrouwde en ooit-gescheiden personen dat vertrekt vanuit een multi-actorperspectief waarbij niet alleen de (ex-)partners worden bevraagd, maar ook hun kinderen en ouders waarbij informatie wordt verzameld over de oorzaken, het verloop en de gevolgen van relatieontbinding waarin gebruik wordt gemaakt van een multidisciplinair denkkader van sociologische, demografische, sociaal-psychologische, sociaal-epidemiologische, economische en juridische paradigma's 2. Kennis van de echtscheidingsproblematiek verhogen onder de verschillende maatschappelijke actoren in functie van beleidsvoorbereidend en ¿toetsend onderzoek door het gratis ter beschikking te stellen van de data aan universitaire onderzoekscentra en andere wetenschappelijke instituten door middel van een doorgedreven pro-actieve verspreiding van de informatie 3. Bijdragen tot een effectgericht preventief en curatief welzijnsbeleid ter mediëring van de diverse problemen waarmee betrokken partijen geconfronteerd worden door middel van aandacht voor maatschappelijk relevante thema's gebruik makend van een doorgedreven proactieve data-utilisatie strategie

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bouwt voort op een survey-onderzoek uit 2006 in opdracht van de Minister van Pensioenen en de Federale Overheidsdienst Sociale Zaken. In dat project werden de noden en behoeften van weduwen in kaart gebracht. Tevens werd nagegaan welke van de overlevende partners ervoor kiezen een overlevingspensioen op te nemen -al dan niet gecumuleerd met een beroepsactiviteit- en welke van de overlevende partners ervoor kiezen te verzaken aan het overlevingspensioen. In dit project kijken we, aan de hand van de surveygegevens uit bovenstaande studie enerzijds en de koppeling van deze surveygegevens met administratieve data uit het Datawarehouse Arbeidsmarkt en Sociale Bescherming anderzijds, meer in detail naar de situatie van de meest armoederisicovolle weduwen en weduwnaars. Vooreerst willen we nagaan welke de verschillen zijn tussen de meer en de minder armoederisicovolle weduwen en weduwnaars. Enerzijds gaan we hiervoor dieper in op enkele socio-demografische, huishoudelijke, relationele, en inkomens- en uitgavenverschillen; anderzijds gaan we ook na in welke mate meer en minder armoederisicovolle weduwen hun situatie verschillend percipiëren en/of beleven. Ten tweede gaan we op zoek naar enkele verklarende factoren waardoor weduwen en weduwnaars meer kans hebben om in een meer armoederisicovolle situatie terecht te komen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Steunpunt Werk en Sociale Economie is door de Vlaamse Regering erkend als beleidsvoorbereidend en beleidsondersteunend steunpunt. Het Steunpunt WSE is een kenniscentrum dat expertise opbouwt en ter beschikking stelt over de thema's werk, arbeidsmarkt en sociale economie. Het stelt zich tot doel de kennis over deze thema's te bundelen en uit te breiden door middel van eigen onderzoek. Het Steunpunt WSE probeert om zoveel mogelijk onderzoek te baseren op reeds beschikbare databanken en speelt een belangrijke rol bij de ontsluiting van momenteel in het arbeidsmarktonderzoek onderbenutte databanken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het steunpunt wil de Vlaamse overheid wetenschappeiijk ondersteunen op het vlak van gelijke kansen. Dit gebeurt door op een geïntegreerde manier multidisciplinaire expertise en onderzoekspotentieel te ontwikkelen en ter beschikking stellen. Tevens wii het steunpunt de gegevens, de analyses en onderzoeksresultaten gestructureerd en gericht ontsluiten naar de doelgroepen, andere actoren en het brede publiek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Meier Petra
• Promotor: Van Steenberge Josse
• Co-promotor: Breda Jef
• Co-promotor: Cantillon Bea
• Co-promotor: Cuypers Daniël
• Co-promotor: Jacobs Therese
• Co-promotor: Meier Petra
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Nonneman Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Burgerschap, gelijkheid en diversiteit (CED)
• Politics & Public Governance

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit onderzoek staat de vertegenwoordiging van vrouwen in de culturele sector en de sportsector centraal. In deze twee sectoren is de aandacht voor verschillen in de vertegenwoordiging van mannen en vrouwen - zeker wanneer het gaat om de vertegenwoordiging op leidinggevend niveau -eerder jong. Voor het registreren, bijhouden en analyseren van gegevens naar geslacht en andere relevante variabelen moet in deze sectoren nog een basis gelegd worden. Het leggen van deze basis inzake cijfergegevens over gender in de sectoren sport en cultuur is dan ook een eerste belangrijke taak in dit onderzoek. Op basis van de resultaten van dit "dataluik" kunnen dan verklarende factoren gezocht worden en beleidsaanbevelingen geformuleerd worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Steenberge Josse
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De centrale doelstelling van dit onderzoek is om (1) de voornaamste veronderstellingen over loopbanen in de wetenschappelijke literatuur en het arbeidsmarktbeleid te identificeren, (2) de juistheid van deze veronderstellingen te toetsen a.h.v. bestaand empirisch onderzoek en bijkomende analyses op bestaande data en (3) vanuit de opgemerkte lacunes in bestaande data een voorstel tot survey design voor loopbaanonderzoek te formuleren. Bovendien zal het onderzoek helpen om adviezen te formuleren over de mate waarin bestaande en toekomstige beleidsmaatregelen de beoogde impact bereiken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project schuift drie doelstellingen naar voor: 1) In een eerste fase wordt een inventaris opgemaakt van beschikbaar materiaal dat de Vlaamse loopbaanpatronen zo duidelijk mogelijk in kaart brengen, met oog voor het genderverschil. 2) Er wordt een werkgroep samengesteld en begeleid met vertegenwoordigers uit o.a. beleid, bedrijfswereld en sociale partners. Gevoed door de opmerkingen en conclusies van de werkgroep, worden (beleids)aanbevelingen geformuleerd om het gesignaleerde loopbaanpatroon te doorbreken. 3) Voorstellen worden geformuleerd m.b.t. verbeterde statistische registratie ter vergaring van loopbaangegevens (administratieve databanken en surveys).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit onderzoeksproject is het verkrijgen van inzicht in het evaluatiegedrag van studenten in onderwijsevaluaties en het nagaan welke gevolgen dit heeft voor de validiteit en de geldigheid van studentenevaluaties. Hiertoe worden cross-sectionele en longitudinale analyses uitgevoerd op studentenenquêtes enerzijds en wordt een discoursanalyse uitgevoerd op basis van beleidsdocumenten, focusgroepgesprekken en face-to-face interviews.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het overlijden van een huwelijkspartner kan naast een emotionele ook een financiële weerslag hebben op de overlevende partner en zijn gezin. Daarom heeft de langstlevende echtgenoot/echtgenote recht op een overlevingspensioen. In het kader van de actieve welvaartsstaat is het echter noodzakelijk om ook de weerslag van het verlies van een partner op de arbeidsparticipatie van de weduwnaar/weduwe te analyseren. In dit project wordt het effect van de cumulatie van een overlevingspensioen met een arbeidsinkomen in kaart gebracht door middel van een postenquête. Aan de hand van deze enquête wil het project twee onderzoeksvragen beantwoorden: 1. Welke van de overlevende partners kiezen ervoor een overlevingspensioen op te nemen en welke kiezen ervoor te verzaken aan het overlevingspensioen en wat zijn de redenen om één van beide opties te verkiezen ? 2. Welke van de overlevende partners die een overlevingspensioen opnemen, cumuleren dit met een beroepsactiviteit en wat zijn de moeilijkheden die hierbij ondervonden worden ?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Staten Generaal voor het Gezin boog zich in twee cycli over de actuele problemen van het gezin en het gezinsbeleid. Dit onderzoek heeft tot doel om bij het afsluiten van de tweede clyclus een boek samen te stellen dat een overzicht geeft van het maatschappelijk debat over gezinnen en gezinsbeleid. Hiertoe worden de conclusies van de twee Staten Generaal afgetoetst aan de stem van het middenveld en de inzichten uit de academische wereld.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Bosch Karel
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In deze studie staat de rol van de geschreven pers in het communiceren over wetenschap centraal. Meer concreet gaat dit onderzoek na wat de plaats is van wetenschap in de Vlaamse dag- en weekbladen en hoe het wetenschappelijk bedrijf (Vlaams maar ook internationaal) hier in beeld komt. Deze analyse wordt aangevuld met een beschrijving van het redactioneel beleid inzake wetenschapsberichtgeving en de rol van de (wetenschaps)journalist hierin.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project omvat de wetenschappelijke begeleiding van de dataverzameling van de Belgische GGS. De Generations and Gender Survey beoogt een longitudinale benadering van gezinsvorming en -ontbinding, vruchtbaarheid en pensionering waarbij gepeild wordt naar de intenties die deze onwikkelingen sturen. Ook thema's inzake gezinszorg, personenzorg en emancipatie komen in de vragenlijst aan bod. Het GGP-project heeft als specifiek doel verklaringen te bieden voor de waargenomen verschuivingen inzake partnerrelaties enerzijds en de relaties tussen generaties (kind-ouder en ouder-kindrelaties, vruchtbaarheid, zorg voor vorige en volgende generaties) anderzijds.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek focust zich op de financiële gevolgen na een relatiebreuk. Gebruik makend van een ruime steekproef uit de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid wordt de omvang nagegaan van de financiële gevolgen van echtscheidingen en samenwoonbreuken in België. Daarbij wordt ingegaan op het geslacht van de ex-partners, de aanwezigheid van kinderen, de woonplaats van de ex-partners, de relatieduur en de aard van de relatie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De centrale onderzoeksvraag in dit doctoraatsproject is hoe jongeren consumptie hanteren als een instrument voor de constructie en communicatie van hun identiteit. In de huidige postmoderne maatschappij is de identiteit van individuen immers niet langer op voorhand bepaald, maar moet deze zelf geconstrueerd worden. Bovendien moet men deze identiteit ook op een doeltreffende wijze naar anderen communiceren. Consumptie speelt in beide processen een centrale rol. Objecten worden namelijk vaak aanzien als extenties van het zelf. Constructie van de eigen identiteit vindt echter niet plaats in het luchtledige. Consumptie wordt eveneens gehanteerd als communicatiemiddel van identiteit (cfr. Veblen: demonstratieve consumptie). Bij deze twee domeinen zullen niet alleen de keuzes van jongeren centraal staan, maar ook waarom zij welke keuzes maken. De invloed van de peergroup wordt verondersteld hierin van cruciaal belang te zijn. Men koopt namelijk vaak objecten om zich te identificeren met bepaalde groepen of juist om zich te distantiëren van andere. De socio-demografische en economische achtergrond, het gedragen waardenpatroon, de ruimere vrijetijdsbestedingen en het mediagebruik worden eveneens als mogelijk belangrijke invloedsfactoren naar voor geschoven. De benadering van het onderzoek is hoofdzakelijk kwantitatief van aard. Het doel is om door middel van een grootschalige survey bij de 12- tot 18-jarigen in Vlaanderen, een antwoord te formuleren op de verschillende onderzoeksvragen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Van Gorp Jeremi

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt de mogelijkheden om een Gezins Impact Analyse in te voeren voor Vlaamse beleidsmaatregelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In opdracht van het Vlaams Instituut voor Wetenschappelijk en Technologisch Aspectenonderzoek (viWTA), en op vraag van de Commissie Cultuur, Jeugd, Sport en Media van het Vlaams Parlement, werd een verkennend onderzoek gedaan naar cyberpesten bij jongeren in Vlaanderen. Het onderzoek bestond uit twee delen. In een eerste fase werd de literatuur omtrent (klassiek) pesten, en omtrent jongeren en ICT bestudeerd. Ook de (tot nog toe schaarse) wetenschappelijke onderzoeken omtrent deviante internetpraktijken en cyberpesten werden onder de loep genomen. Op basis van deze literatuurstudie werden hypothesen en onderzoeksvragen geformuleerd. Die werden vervolgens getest en beantwoord door middel van een grootschalige schriftelijke enquête bij 2052 Vlaamse jongeren van het vijfde leerjaar tot en met het zesde middelbaar. Het volledige onderzoeksrapport is terug te vinden op de website van de opdrachtgever: www.viwta.be

Onderzoeker(s)

• Promotor: Vandebosch Heidi
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Walrave Michel

Onderzoeksgroep(en)

• Media, ICT en interpersoonlijke relaties in Organisaties en Samenleving (MIOS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project wordt voozien in een wetenschappelijk ondersteuning van de tweede Staten Generaal voor het Gezin. Dit houdt in (1) deelname aan het wetenschappelijk comité van de Staten-Generaal en (2) voorbereiding, methodologische follow-up en verwerking van een gezinsenquête.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Een van de belangrijkste sociale uitdagingen voor Vlaanderen en Europa is aankomende veroudering van de bevolking. In dit kader stellen zich drie grote beleidsproblemen: I) de manier waarop de lasten van de vergrijzing verdeeld worden tussen generaties en binnen generaties onderling; ii) de uitbouw van een betaalbare en hoogstaande zorgvoorziening die voor iedereen toegankelijk is; iii) het optimaliseren van de deelname van ouderen aan het economische, sociale, politieke en culturele leven zodat de kennis, ervaring en vaardigheden van de ouderen nuttig ingezet kunnen worden. Bij al deze uitdagingen is het Vlaamse beleidsniveau betrokken. Vlaanderen kan met een planmatige aanpak op het gebied van ouderzorg, arbeidsbeleid, belastingen, huisvesting, onderwijs en socio-cultureelbeleid een belangrijke en noodzakelijke bijdrage leveren aan de uitdagingen waarvoor de vergrijzingsproblematiek ons stelt. Voor het ontwikkelen van een dergelijke strategie zijn goede beleidsinstrumenten onontbeerlijk. Dit project staat in voor de ontwikkeling van dit beleidsinstrument dat uit de volgende delen bestaat: -Het ontwikkelen van een longitudinaal databestand voor Vlaanderen met gegevens over inkomen, levensomstandigheden, gezondheid en zorgbehoeften van de ganse bevolking in het algemeen en de ouderen in het bijzonder. -Het ontwikkelen van een dynamisch micro-simulatiemodel voor Vlaanderen dat meting van beleidshervormingen toestaat. -Het meten van trends in intra- en intergenerationele verdeling van inkomen en rijkdom in Vlaanderen. -Het maken van een projectie van de gezonde levensverwachting. -Het meten van economische gevolgen van de vergrijzing in Vlaanderen. -In kaart brengen van trends in formele en informele zorgnetwerken. -Parameters van Vlaams zorgbeleid in Europees vergelijkend perspectief plaatsen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Net als de rest van de samenleving is de sector van vrijwilligerswerk onderworpen aan de processen van culturele diversificatie. Steeds meer vervaagt het traditionele beeld van de jeugdwerkvrijwilliger onder de druk van de recente maatschappelijke transformaties. Zowel in de wetenschappelijke literatuur als in de vaktaal komt men de term "nieuwe vrijwilliger" tegen, hetgeen naar de vrijwilliger verwijst met een compleet nieuwe set van motivaties, waarden en verwachtingen. De bedoeling van dit onderzoek, dat in samenwerking met de Stedelijke Jeugddienst Antwerpen wordt georganiseerd, ligt in de exploratie en in zowel theoretische als empirische onderbouw van het fenomeen van de nieuwe vrijwilliger. Wat beweegt deze mensen, wat hopen ze te vinden en welke obstakels komen ze tegen op de weg naar de realisatie van deze hopen ?

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tegenwoordig worden jongeren, door de groeiende kennis ¿ en informatiemaatschappij, overspoeld door informatie over tal van onderwerpen. Er is een overaanbod aan informatie waardoor zij het bos door de bomen niet meer zien. Dit bemoeilijkt het nemen van de juiste beslissingen. Immers, niet alle informatie is even objectief en duidelijk, noch gerelateerd aan hun informatiebehoeften. Bovendien is de informatie niet altijd bereikbaar of toegankelijk. Jongeren hebben nood aan meer op hen toegespitste informatie om duidelijkheid te krijgen over wat hun mogelijkheden zijn om er vervolgens zelf iets mee te kunnen doen. Adequate informatie is daarom een eerste vereiste opdat jongeren hun weg in de huidige samenleving vinden. Dit onderzoek, inventariserend en verkennend van aard, beoogt de ontwikkeling van een samenhangend informatiebeleid voor de jeugd. Meer bepaald wordt er op basis van een veldbeschrijving nagegaan welke actoren een expliciete functie vervullen met betrekking tot jeugdinformatie en binnen welke beleidsdomeinen expliciete informatie-initiatieven worden opgezet. Daarnaast wordt met behulp van diepte-interviews onderzocht in welke mate de informatie terecht komt bij de beoogde doelgroep en op welke wijze de doelgroep wordt betrokken bij de totstandkoming van informatie. Op basis van de onderzoeksresultaten zullen beleidsaanbevelingen worden geformuleerd aan de Vlaamse overheid over het huidige aanbod. Bovendien zullen er suggesties worden geleverd om de participatie van jongeren in het informatieaanbod te verhogen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Vandebosch Heidi
• Co-promotor: Walrave Michel

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het onderzoek heeft als doel de ijkende vignettes methode te testen die in de WHO-studie "Wereldwijde vergrijzing en gezondheid van ouderen" gebruikt wordt. De vignettes methode wordt gebruikt om de cross-nationale vergelijkbaarheid van adata en/of resultaten uit de Share-enquête te verbeteren. Het eerste doel van het onderzoek bestaat er in om onderzoekers en veldwerkers bijkomedn te trainen in het gebruik van de vignettes methodologie. Een tweede objectief is het interviewen van minimaal 500 random geselecteerde volwassenen, ouder dan 50, met behulp van de drop-off gezondheidsvragenlijst waarin de WHO vignettesmethodologie opgenomen zijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Ouderen vormen één van de snelst groeiende bevolkingsgroepen in Europa. Ook zijn er de laatste decennia grote veranderingen opgetreden in de levensstijl en behoeften van ouderen. Doel van dit project is te onderzoeken hoe factoren als gezondheid, economische welvaart, en sociale contacten met familieleden en anderen van invloed zijn op het welzijn van ouderen. SHARE is uniek, daar het het eerste internationale enquête-onderzoek is, waarin informatie verzameld wordt op al deze terreinen: gezondheid en gezondheidszorg, economische positie en sociale contacten en sociaal netwerk. Dit project behelst de dataverzameling en 'validering voor Belgie en Vlaanderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Cantillon Bea
• Co-promotor: Breda Jef
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tijd- en plaatsonafhankelijk werken door middel van ICT, telewerken of e-werken genoemd, wordt in dit project theoretisch en empirisch onderzocht. De verschillende mogelijkheden en beperkingen van e-werken, valkuilen en succesfactoren die ondervonden worden door telewerkers en hun werkgevers worden nagegaan, omtrent onder meer interne communicatie, management en coaching van telewerkers en de combinatie werk/privé-leven.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walrave Michel
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Media, ICT en interpersoonlijke relaties in Organisaties en Samenleving (MIOS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Scouting is een vrijetijdsbesteding voor heel wat kinderen en jongeren en is vandaag meer dan het stereotype kampvuur. Achter de dagelijkse werking van de groepen zit een uitgebreid pedagogisch plan. Naast het aanbieden van ontspanning heeft VVKSM namelijk ook een opvoedende rol. De vereniging verspreidt de ideeën en principes via verschillende kanalen. Een van hun sterkste punten is namelijk dat ze een gevarieerd aanbod aan ondersteunende publicaties heeft. Het doel van dit onderzoek is om na te gaan in welke mate de achterliggende ideeën doordringen tot de leiding en hoe ze gebruikt worden in de wekelijkse spelactiviteiten. VVKSM wil het nut van bepaalde communicatie-instrumenten, zoals handboeken en de website, laten beoordelen. In hoeverre worden deze geraadpleegd? Worden de handboeken en brochures gelezen? Hoe verloopt de informatieverspreiding? Bereikt deze de basis of niet? Een van de voornaamste knelpunten blijkt namelijk een gebrekkige informatiedoorstroming te zijn naar de basis. Alle scouts- en gidsenleiding wordt aangesproken om deel te nemen aan het kwantitatieve onderzoek door een webenquête in te vullen. De resultaten zijn in de eerste plaats beleidsgericht, maar kunnen tevens een breder publiek aanspreken dat interesse heeft voor de jeugdbewegingssector.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek brengt de kans op economische achteruitgang na een (echt)scheiding in kaart, omdat het in sé een invloedrijke factor is voor iemands persoonlijk welzijn, maar tevens omdat het van groot maatschappelijk belang is de beschermings- en risicofactoren in kaart te brengen. Hierbij denken we aan het gestegen armoederisico bij ex-partners en aan de specifieke vorm van armoede die langer aanhoudt bij éénoudergezinnen dan bij eenverdienergezinnen. Een bijkomende reden om het onderzoek toe te spitsen op economische gevolgen, zijn de potentiële psychologische en sociale implicaties hiervan. In deze context werd door verscheidene auteurs gewezen op de samenhang van economische achteruitgang met andere factoren zoals een hogere depressiegraad, slechtere huisvesting en een stijging van het aantal arbeidsuren. Om een beeld te krijgen van iemands economische situatie kan bijgevolg niet voorbijgegaan worden aan de arbeids-, huisvestings- en inkomenssituatie, gezondheidstoestand en socio-economische status. Het doel van de studie is om een brede socio-demografische kijk te krijgen op welvaart en welzijn, eerder dan enkel op de financieel-geldelijke interpretatie van de economische positie. Het project zal bijzondere aandacht hebben voor de welvaartsevolutie van vrouwen na een scheiding. Uit de literatuur blijkt immers dat vrouwen zowel op sociaal, psychologisch, als op economisch vlak kwetsbaarder zijn dan mannen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De centrale onderzoeksvraag in dit doctoraatsproject is hoe jongeren consumptie hanteren als een instrument voor de constructie en communicatie van hun identiteit. In de huidige postmoderne maatschappij is de identiteit van individuen immers niet langer op voorhand bepaald, maar moet deze zelf geconstrueerd worden. Bovendien moet men deze identiteit ook op een doeltreffende wijze naar anderen communiceren. Consumptie speelt in beide processen een centrale rol. Objecten worden namelijk vaak aanzien als extenties van het zelf. Constructie van de eigen identiteit vindt echter niet plaats in het luchtledige. Consumptie wordt eveneens gehanteerd als communicatiemiddel van identiteit (cfr. Veblen: demonstratieve consumptie). Bij deze twee domeinen zullen niet alleen de keuzes van jongeren centraal staan, maar ook waarom zij welke keuzes maken. De invloed van de peergroup wordt verondersteld hierin van cruciaal belang te zijn. Men koopt namelijk vaak objecten om zich te identificeren met bepaalde groepen of juist om zich te distantiëren van andere. De socio-demografische en economische achtergrond, het gedragen waardenpatroon, de ruimere vrijetijdsbestedingen en het mediagebruik worden eveneens als mogelijk belangrijke invloedsfactoren naar voor geschoven. De benadering van het onderzoek is hoofdzakelijk kwantitatief van aard. Het doel is om door middel van een grootschalige survey bij de 12- tot 18-jarigen in Vlaanderen, een antwoord te formuleren op de verschillende onderzoeksvragen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Van Gorp Jeremi

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft het uitvoeren van een diepgaande analyse van de resultaten tevens behelst het project ook het rapporteren van secundaire analyses van de CBGS postenquête over zorg en mantelzorg in Vlaanderen ter voorbereiding van het "Zorgcongres" in december 2003.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De inhoud van dit project beslaat een beschrijvend, kwantitatief onderzoek naar de leefsituatie van het kind in Vlaanderen anno 2002 en is een logische voortzetting van voorafgaande gelijkaardige studies van het Panel on Belgian Households (PSBH) voor Kind en Gezin. Een volledig en veelzijdig beeld impliceert dat het kind niet los kan gezien worden van het gezin waarin het vertoeft. Het project is daarom opgevat als een reeks analyses die zowel informatie aandragen over het kind als over gezinssituationele factoren. Algemene demografische kenmerken van de kinderen en de ouders, de arbeidssituatie van de ouders, de financiële situatie van het huishouden, de woonsituatie van de kinderen en hun dagelijkse leefwereld, alsook die van de ouders worden in kaart gebracht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In het kader van de SHARE-enquête (Survey on Health, Ageing and Retirement in Europe) wordt de pilootstudie uitgevoerd. Deze pilootstudie omvat 30 face-to-face enquêtes met behulp van de CAPI-methodologie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De inhoud van dit project beslaat een beschrijvend, kwantitatief onderzoek naar de leefsituatie van het kind in Vlaanderen anno 2001 en is een logische voortzetting van voorafgaande gelijkaardige studies van het Panel on Belgian Households (PSBH) voor Kind en Gezin. Een volledig en veelzijdig beeld impliceert dat het kind niet los kan gezien worden van het gezin waarin het vertoeft. Het project is daarom opgevat als een reeks analyses die zowel informatie aandragen over het kind als over gezinssituationele factoren. Algemene demografische kenmerken van de kinderen en de ouders, de arbeidssituatie van de ouders, de financiële situatie van het huishouden, de woonsituatie van de kinderen en hun dagelijkse leefwereld, alsook die van de ouders worden in kaart gebracht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De doelstelling van dit project behelst het identificeren van de hedendaagse loopbaantransities en de bijhorende determinerende factoren. In tegenstelling tot de traditionele rechtlijnige loopbaan, kenmerkt de nieuwe loopbaan zich door een sequentie van jobopportuniteiten in meerdere organisaties en de samenhang met andere levenssferen. Zowel de wetenschap als het beleid heeft belang bij een gedegen kennis van de inhiberende en faciliterende factoren van een beroepsloopbaan. Twee fasen zullen doorlopen worden. In de eerste fase worden negen golven van de PSBH-data (1992-2000) vanuit arbeidssociologisch perspectief geanalyseerd om een globaal beeld te schetsen van de loopbaanmobiliteit van de respondenten. De tweede fase bestaat uit twee luiken. De determinanten van de beroepsloopbaan worden zowel op het bedrijfs- als het sociaalrechtelijke niveau onder de loep genomen. Dit proces resulteert in een herdenken van het maatschappelijke en juridische loopbaanconcept.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Rigaux Marc
• Co-promotor: Van Regenmortel Anne

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In 2002 werd de pilootstudie van de SILC-enquête uitgevoerd. Deze piloot testte niet alleen de vragenlijst uit. Het opzet was eveneens het vergelijken van een jaarinkomensbevraging met een maandinkomensbevraging. Dit project vergelijkt beide bevragingen en formuleert een methodologisch advies naar het NIS betreffende de geprefereerde inkomensbevraging voor de SILC-enquête.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van den Bosch Karel
• Co-promotor: Goossens Luc
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Pelleriaux Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Federale regering besliste dat de Sociaal Economische enquête van 2001 de laatste census zou zijn die in België uitgevoerd werd. Dit project gaat na in welke mate de onderwijsgegevens uit de census van 2001 geactualiseerd kunnen worden met behulp van de onderwijsgegevens van de Vlaamse overheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Pelleriaux Koen
• Promotor: Van den Bosch Karel
• Co-promotor: Goossens Luc
• Co-promotor: Mortelmans Dimitri
• Co-promotor: Van den Bosch Karel

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project heeft tot doel de enquête voor het 'Population Policy Acceptance Survey' voor te bereiden en uit te voeren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek vertrekt van een combinatie van sociologische en communicatiewetenschappelijke invalshoeken. De centrale onderzoeksvraag is hoe jongeren hun identiteit vorm geven door hun omgang met media en consumptie. In de huidige postmoderne maatschappij is de identiteit van individuen immers niet langer op voorhand bepaald, maar moet die zelf geconstrueerd worden. Bij deze twee grote domeinen zullen niet alleen de keuzes van jongeren centraal staan, maar ook waarom zij welke keuzes maken. De dieperliggende waarden veruitwendigen zich immers in de beslissingen die mensen nemen in hun dagelijkse leven. In het tot stand komen van identiteit is betekenisgeving een centraal proces. Men koopt objecten en gebruikt bepaalde media om zich te identificeren met bepaalde groepen of juist om zich te distantiëren van andere, en om zich op deze manier een identiteit toe te meten. Er wordt bijzondere aandacht besteed aan de samenhang tussen mediagebruik en consumptie enerzijds en factoren als de peergroup en het gedragen waardepatroon anderzijds.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri
• Mandaathouder: Van Gorp Jeremi

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Naar aanleiding van de themacampagne `Cultuur en Samenleving' van het project Kleurrijk Vlaanderen wordt in dit onderzoek een kwalitatieve analyse gedaan naar de mening van de Vlaming over hoe cultuur er in 2020 zal uitzien. De analyse gebeurt op basis van verschillend materiaal. In de eerste plaats zijn er enquêtes met verschillende thema's die iedereen kan invullen, vervolgens is er een discussieforum op het internet en tenslotte zal er een debat georganiseerd worden op de `Knack Zomerwandeldagen'. Al deze informatie zal samengebracht worden en hier zal de mening van de Vlaamse burger, cultuurmaker, .. uit afgeleid worden. Dit alles wordt samengebracht in een paper die in de eerste plaats beleidsgericht moet zijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project ontwikkelt de vragenlijst van de pilootstudie van het SILC-project.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De tweede fase van het onderzoek naar de leefsituatie van Vlaamse ouderen van het Centrum voor Bevolkings 'en Gezinsstudie houdt de voorbereiding in van een enquête bij ouderen in collectieve voorzieningen. De voorbereiding van het veldwerk omvat de volgende elementen: contacten leggen met de koepel ouderenorganisaties in verband met het stimuleren van de ouderenverenigingen om mee te werken aan het onderzoek, het rekruteren van de kandidaat-interviewers en het coördineren van deze rekrutering in de steekproefgemeenten, de selectie van de kandidaten, vervolgens een kwaliteitsbewaking, wat het opzetten van trainingen voor de interviewers inhoudt en tenslotte de administratie en de opvolging van het veldwerk. Dit alles moet uitmonden in een technisch rapport waarin een beschrijving staat van het verloop van het veldwerk.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De inhoud van dit project beslaat een beschrijvend, kwantitatief onderzoek naar de leefsituatie van het kind in Vlaanderen anno 2000 en is een logische voortzetting van voorafgaande gelijkaardige studies van het Panel on Belgian Households (PSBH) voor Kind en Gezin. Een volledig en veelzijdig beeld impliceert dat het kind niet los kan gezien worden van het gezin waarin het vertoeft. Het project is daarom opgevat als een reeks analyses die zowel informatie aandragen over het kind als over gezinssituationele factoren. Algemene demografische kenmerken van de kinderen en de ouders, de arbeidssituatie van de ouders, de financiële situatie van het huishouden, de woonsituatie van de kinderen en hun dagelijkse leefwereld, alsook die van de ouders worden in kaart gebracht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In de stad Antwerpen neemt de stedelijke jeugddienst een centrale plaats in het jeugdwerk. Wil deze dienst echter zijn doelpubliek, de Antwerpse jongeren, bereiken, moet men werken vanuit een eenduidige visie op het communicatiebeleid. Enkel zo kan men effectiever (bereik) en efficiënter (kosten,baten) communiceren. Na een interne doorlichting van de stedelijks jeugddienst blijkt dat zulke visie onvoldoende gedefinieerd is. Dit onderzoek wil aan de hand van een uitgebreide literatuurstudie en een grootschalige enquête bij Antwerpse jongeren, deze visie aanvullen en vervolledigen. Dit is noodzakelijk wil men komen tot een inclusief en integraal jeugdbeleid. De literatuurstudie is voornamelijk bedoeld om inzicht te verwerven in het communicatiegedrag van jongeren. Hoe communiceren ze met elkaar? Op welke manier informeren ze zich? Daarnaast zal het vrijetijdsaanbod van de Jeugddienst grondig worden doorgelicht. Welke diensten bieden zij aan? Welke mediakanalen worden er gebruikt om hun diensten te `verkopen'? In de enquête zullen een vijfduizendtal jongeren uit het district Groot-Antwerpen ondervraagd worden naar hun communicatiegedrag, mediagebruik en hun behoefte aan informatie/participatie vanuit de stedelijke overheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Constructie en valorisatie van een onderzoeksinstrument, namelijk een demografisch en sociaal-economisch panel van 4.300 huishoudens representatief voor de Belgische bevolking. Opstellen van demografische en sociaal-economische databanken rond de onderwerpen die aan bod komen in het panel. Het uitvoeren van twee bijkomende jaarlijkse bevragingen (1999 en 2001) zijn voorzien.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Demografie, Familie en Gezondheid

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De hoofdopdracht van het consortium zal bestaan uit het creëren van de vergelijkende gegevensbank op micro niveau. Die zal vergelijkbare variabelen bevatten, getransformeerd in een gemeenschappelijke procedure en zal indien mogelijk gebruik maken van gestandaardiseerde internationale classificaties. De gegevens zullen beschikbaar zijn (a) voor huishoudens en individuen op micro niveau, (b) op jaarbasis en (c) als longitudinale informatie. Alle informatie zal gekoppeld zijn aan macro en institutionele gegevens. De vergelijkende databank zal geharmoniseerde, consistente variabelen en identieke gegevensstructuren aanhouden voor elk land.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project heeft tot doel de Vlaamse data te verzamelen van het European Household Panel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het onderzoek bestaat uit twee onderdelen. Een eerste deel zal een literatuurstudie zijn om een globaal beeld te krijgen van de tijdsbesteding van de 55-plussers. Ook zullen hier resultaten van andere onderzoeken aan bod komen. Het tweede deel is een analyse, gebaseerd op de resultaten van tijdsbestedingboekjes, ingevuld door een steekproef van Vlaamse 55-plussers. Eerst wordt er een algemeen beeld geschetst van de activiteiten van de respondenten gedurende een hele week. Vervolgens wordt er op zoek gegaan naar patronen van activiteiten. Deze patronen worden dan in verband gebracht met demografische, socio-economische en andere variabelen, om te komen tot een overzicht van verschillende typen van Vlaamse ouderen en tot voorstellen om opvallende elementen aan verder onderzoek te onderwerpen. Tenslotte zal de vergelijking gemaakt worden met onderzoeken die eerder plaats gevonden hebben om eventuele evoluties vast te stellen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De inhoud van dit project beslaat een beschrijvend, kwantitatief onderzoek naar de leefsituatie van het kind in Vlaanderen anno 1999 en is een logische voortzetting van voorafgaande gelijkaardige studies van het Panel on Belgian Households (PSBH) voor Kind en Gezin. Een volledig en veelzijdig beeld impliceert dat het kind niet los kan gezien worden van het gezin waarin het vertoeft. Het project is daarom opgevat als een reeks analyses die zowel informatie aandragen over het kind als over gezinssituationele factoren. Algemene demografische kenmerken van de kinderen en de ouders, de arbeidssituatie van de ouders, de financiële situatie van het huishouden, de woonsituatie van de kinderen en hun dagelijkse leefwereld, alsook die van de ouders worden in kaart gebracht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Met dit onderzoek werd getracht een beter inzicht te leveren in het vrijetijdspatroon van Antwerpse jongeren en hun gebruik van het bestaande vrijetijdsaanbod. 4550 Antwerpse middelbare scholieren werden aan een uitgebreide bevraging onderworpen. Centraal in het onderzoek staat de vraag naar hoe Antwerpse schoolgaande jongeren anno 2001 hun vrije tijd door brengen en in welke mate maken zij gebruik van het bestaande vrijetijdsaanbod. Daarnaast wordt gekeken naar de factoren die hun vrijetijdsgedrag beïnvloeden en in welke mate ongelijkheden in het jeugdaanbod terug te vinden zijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Aan de hand van dit project wordt een communicatieplan opgesteld dat de dienst Communicatie van NIRAS in staat moet stellen om doeltreffender en doelmatiger te communiceren naar (clusters binnen) de Belgische bevolking. Het hoofddoel van het onderzoek is het afbakenen van de doelgroepen van de corporate communicatie van NIRAS en het leren kennen van hun kenmerken, alvorens het extern communicatieplan te implementeren. Het onderzoek wordt in drie fasen gevoerd. In de eerste plaats wordt nagegaan welk beeld in de media (door verschillende actoren) gegeven wordt van `het nucleaire' in het algemeen. Naast dit algemene beeld willen we aan de hand van de media-analyse ook onderzoeken wat het imago van kernafval evenals wat het interne en het externe imago (bij verschillende actoren) van NIRAS is, zoals dit in berichten uit de verschillende media naar voor komt. In de tweede plaats worden clusters geïdentificeerd binnen de totale bevolking. Door middel van diepte-interviews wordt nagegaan welke clusters tot de doelgroep voor het externe communicatiebeleid behoren en welke niet. Om de doelgroep-clusters op te stellen wordt gebruik gemaakt van het bestaande onderzoeksmateriaal en de resultaten van de media-analyse in fase 1. Deze gegevens worden aangevuld met een literatuurstudie om op die manier te komen tot een gefundeerde afbakening van clusters. Het derde en laatste onderdeel van het onderzoek omvat een kwantitatief onderzoek waar de bevindingen uit de vorige fasen van het onderzoek een representatieve basis krijgen. Aan de hand van deze resultaten zullen we uiteindelijk aanbevelingen doen met betrekking tot het corporate communicatiebeleid (het Public Interaction Programme) van NIRAS evenals een implementatieplan (met concrete voorstellen) opstellen voor de corporate communicatie op korte en middellange termijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek omvat het uitvoeren van een enquête bij respondenten die in het kader van de Jodiumcampagne' in maart 1999 werden aangeschreven. De respondenten zijn allen inwoners van één van de vijf nucleaire zones die in België werden afgebakend. Zij werden in 1999 aangespoord om een pakket jodiumtabletten op te halen bij hun apotheker. Wat dit onderzoek wil achterhalen, is hoe de betrokkenen deze campagne hebben onthaald en hoe zij zich, meer in het algemeen, opstellen met betrekking tot het thema 'nucleaire veiligheid'.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het onderzoek heeft als doel te peilen naar de noden en behoeften die ouders ervaren inzake buitenschoolse kinderopvang in Antwerpen, meerbepaald de behoeften aan opvang voor kinderen tussen 3 en 12 jaar. Hiervoor voeren we een grootschalig behoefteonderzoek uit, bij een representatief deel van de Antwerpse gezinnen. Via een schriftelijke enquête, die verdeeld werd via de scholen, trachten we te achterhalen in welke mate de Antwerpse gezinnen gebruik maken van bestaande voorzieningen van buitenschoolse opvang en de mate van tevredenheid hierover. Tevens wordt via de vragenlijst gepeild naar de kwantitatieve en kwalitatieve behoeften inzake opvang.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Gedurende deze voorstudie werd voorbereidend werk geleverd voor een studie die een communicatieplan zal opstellen waardoor NIRAS doeltreffender en doelmatiger kan communiceren naar (groepen binnen) de Belgische bevolking. Het hoofddoel van dit onderzoek bestaat er in een duidelijk overzicht te geven van de verschillende doelgroepen van NIRAS en van hun voornaamste kenmerken en verlangens en verwachtingen t.o.v. NIRAS, alvorens het extern communicatieplan te implementeren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Sinds de jaren tachtig is de aandacht voor consumptie en consumptiecultuur in de sociologie toegenomen. De materiële consumptiecultuur wordt door vele auteurs aanzien als de kern van de hedendaagse samenleving. Het individu in deze samenleving verschijnt in de gedaante van een actieve consument die zich op verschillende markten beweegt en daar de consumptieve tekens bekijkt, keurt, uittest, imiteert, combineert, verandert. Hij bricoleert met consumptieactiviteiten zijn identiteit. Het koopgedrag van individuen is in het empirisch onderzoek tot nu toe onderbelicht gebleven. Dit onderzoek problematiseert dit koopgedrag: hoe verloopt het shoppen, welke plaats heeft het koopgedrag in het sociale proces van de consumptie en hoe relateert het kopen zich aan de constructie van een eigen levensstijl ? Anders gezegd: wie koopt wat, waar, wanneer, met wie en voor welk doel ? Het doel van het onderzoek is nieuwe inzichten te verwerven en theoretische perspectieven te ontwikkelen op het consumptieproces.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Hove Erik
• Mandaathouder: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De opzet van dit onderzoek is drieledig. Vooreerst wordt het veld der luxegoederen uitgetekend in een historisch perspectief. Op de tweede plaats wordt de functie van het symboolsysteem onder de loep genomen in het licht van de sociale stratificatie. Tot slot wordt ook het politieke en economische aspect van luxe behandeld.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Hove Erik
• Mandaathouder: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De opzet van dit onderzoek is drieledig. Vooreerst wordt het veld der luxegoederen uitgetekend in een historisch perspectief. Op de tweede plaats wordt de functie van het symboolsysteem onder de loep genomen in het licht van de sociale stratificatie. Tot slot wordt ook het politieke en economische aspect van luxe behandeld.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Hove Erik
• Mandaathouder: Mortelmans Dimitri

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject