Sociaal werk onderzoek

Expertisecentrum Krachtgericht Sociaal Werk (KdG)

Het Expertisecentrum Krachtgericht Sociaal Werk van de Karel de Grote Hogeschool verricht empowerend, praktijkgericht onderzoek in sociaal-agogisch werk. Dat genereert kennis, relevant voor het werkveld en het onderwijs. Vanuit de internationale visie van 'Krachtgericht Sociaal Werk' zoeken we wat werkt en kan versterkt worden bij individuen, gezinnen, professionals en vrijwilligers, in organisaties, in de omgeving en de samenleving. De onderzoekers willen krachtgerichte praktijken taal geven en zichtbaar maken en focussen daarbij op het werk met maatschappelijk kwetsbare groepen.

Meer info: website

Kronos (Artesis Plantijn Hogeschool)

Kronos voert praktijkgericht onderzoek en projecten uit voor mensen in kwetsbare posities, voor organisaties en instellingen in de brede sociale sector en voor de overheid. In 2007 beslisten lectoren van de opleiding sociaal werk om hun projecten en onderzoeken te bundelen onder de vleugels van Kronos, het nieuwe kennis- en expertisecentrum van de opleiding sociaal werk. Het centrum maakt integraal deel uit van de bacheloropleiding sociaal werk en streeft naar een sterke integratie van onderwijs, onderzoek en projectwerking. Daarom zetten het centrum in op het aangaan van samenwerkingsverbanden en het combineren van verschillende activiteiten en inzichten (onderzoek, praktijkacties, vorming, …) om de sociaal werkpraktijk te ondersteunen. Activiteiten staan in het teken van de bevordering van sociale rechtvaardigheid en het tegengaan van sociale uitsluiting. Studenten worden met regelmaat betrokken, de uitkomsten van de werking zijn divers van aard (websites, reflectie-instrumenten, beeldmateriaal, rapport, artikel, etc.). Medewerkers van het centrum werken aan zowel praktijkgericht onderzoek en de methodologie van praktijkgericht onderzoek als aan praktijkprojecten en coaching en vorming. De focus ligt op jeugdwerk en jeugdwelzijn; onderwijsongelijkheid; detentie; ouderen; woonbehoeften; bemiddeling; personeelsbeleid; outreachend werken; methoden van activering; ethiek in het sociaal werk en onderzoekscompetenties voor sociaal werkers.

Meer info: website

OASES (UAntwerpen)

OASeS is een onderzoekscentrum binnen het Departement Sociologie aan de Universiteit Antwerpen. Haar leden werken aan theoretisch geïnformeerd sociologisch onderzoek gericht op armoede en sociale uitsluiting, de stad en leefomgeving, kennis en organisaties. OASeS werd in 1989 gesticht als een sociologisch onderzoekscentrum gericht op armoede, sociale ongelijkheid en uitsluiting, maar heeft haar domein geleidelijk uitgebreid naar de stad en stedelijk beleid, (sociale) huisvesting en woonbeleid, migratie en integratie. Nieuwe stafleden hebben het centrum versterkt waarmee het onderzoek een grotere nadruk heeft gekregen op urban studies, interacties van maatschappij en leefomgeving, en cultuur, kennis en organisaties.

De leden van het onderzoekscentrum zijn in het bijzonder geïnteresseerd in sociale verandering. Dynamieken van inclusie en exclusie, betrokken op stedelijke en natuurlijke omgeving en de rol van kennis en organisaties in sociale verandering behoren tot de kern van het onderzoek. Voorbeelden zijn duurzaamheidstransities, armoede onder migranten, netwerken van sociale organisaties en solidariteit in diversiteit. De benadering van OASeS als onderzoeksgroep wordt gekarakteriseerd door een continue ambitie tot conceptuele vernieuwing, een kritische interesse in beleidsvorming, sociale verandering van onderaf, aandacht voor de ruimtelijke organisatie van het sociale leven en een gevoeligheid voor knooppunten van kennis, macht en organisaties in de samenleving.

De leden van OASeS hebben een diepgaande kennis van een breed scala aan onderzoeksmethoden. In de loop der jaren is methodologische expertise ontwikkeld in sociale netwerkanalyse en kwalitatieve onderzoekstechnieken zoals focusgroepen en interviews. OASeS richt zich op onderzoek dat relevant is voor de makers van sociaal- en omgevingsbeleid evenals voor sociaal werkers en sociale en milieuorganisaties. Sociologisch onderzoek is de belangrijkste disciplinaire benadering, maar OASeS is overtuigd van de waarde van interdisciplinair onderzoek voor een innovatieve wetenschappelijke praktijk.

Het onderzoek van OASeS bevindt zich op het kruispunt van het lokale en het globale. We werken samen met lokale organisaties en overheden maar ook met Europese organisaties en actoren op alle tussenliggende bestuursniveaus. De onderzoeksgroep heeft in de loop der jaren contact gelegd en is samenwerkingen aangegaan met buitenlandse onderzoeksgroepen naar aanleiding van verschillende European Framework Programs (UGIS, FACIT, Improve en Divercities). Ook is OASeS actief op Belgisch niveau, zoals in de projecten  voor het Vlaams Armoede Steunpunt en DieGem. Academisch onderzoek is de bestaansreden van OASeS maar de onderzoeksgroep vindt inspiratie in een sterke toewijding aan een meer rechtvaardige, gelijke en leefbare maatschappij.

Meer info: website

CSB (UAntwerpen)

Het Centrum Sociaal Beleid Herman Deleeck bestudeert sociale ongelijkheid en verdelingskwesties sinds het begin van zijn bestaan. Vandaag focust het centrum zich op de praktijk en adequaatheid van sociaal beleid in de brede zin van het woord. Bijzondere aandacht gaat naar (1) de manier waarop sociaal beleid reageert op een (veranderende) socio-economische en demografische context en (2) de impact van sociaal beleid op de sociaaleconomische levensomstandigheden van verschillende groepen (kinderen, ouderen, laaggeschoolden,…). Het onderzoek maakt sterk gebruik van een vergelijkende (internationaal, regionaal) benadering. De aanwezige onderzoeksdomeinen zijn arbeid, gezin en zorg, sociale zekerheid en belastingen, migratie, onderwijs, gezondheid, armoede en inkomensongelijkheid en Europees sociaal beleid.

Het onderzoek binnen het CSB kenmerkt zich als fundamenteel wetenschappelijk, empirisch, multidisciplinair, kennis vergarend en gebaseerd op kennis van het sociaal beleid. Het centrum verricht onderzoek naar armoede en ongelijkheid over drie belangrijk dimensies. Ten eerste tracht het centrum inzicht te krijgen in de onderliggende oorzaken en mechanismen van armoede en inkomensongelijkheid. Ten tweede bestudeert het de ontwikkeling van sociaal beleid en de impact van dit beleid op de architectuur van de welvaartsstaat. Ten derde tracht het onderzoek de impact van sociaal beleid op armoede en ongelijkheid te begrijpen en te verklaren.

Het centrum heeft tot doel om het verrichte onderzoek te verspreiden naar de onderzoeksgemeenschap, beleidsmakers en de gehele samenleving. De kennis gegenereerd uit  onderzoek naar sociale bijstand, minimum inkomensbescherming, sociaaleconomische verschillen in onderwijs- en gezondheidsgedrag, arbeidsmarktpositie en –mobiliteit van migranten, kinderarmoede,… is uitermate relevant voor het sociaal werk.

Meer info: website

CELLO (UAntwerpen)

Het Centrum voor Longitudinaal en Levensloop Onderzoek (CELLO) omvat verschillende onderzoekslijnen. Binnen elk van deze lijnen wordt zowel fundamenteel als beleidsondersteunend onderzoek uitgevoerd. De aansluiting bij het Sociaal Werk is vooral te situeren bij deze laatste.

De eerste onderzoekslijn betreft het Familiesociologisch onderzoek. Hier ligt de nadruk op transities in de levensloop en in het bijzonder relatieontbinding. Zowel horizontale als verticale steunuitwisseling in de levensloop wordt onder de loep genomen. Hierbij komen zowel processen van informele als formele zorg onder de aandacht. Informele zorg wordt zeer ruim bestudeerd en gaat van ouderschapsrelaties na echtscheiding tot mantelzorg binnen families. Formele zorgrelaties worden bestudeerd in relatie tot en als aanvulling op de informele. Bijzondere aandacht gaat hierbij naar de eenzaamheid in de levensloop, interventies van bemiddelaars na echtscheiding en de rol van juridische actoren in (informele) relaties.

Het onderzoek binnen het domein Sociale Demografie is gefocused op trends die zich de voorbije decennia in België en Europa hebben voltrokken op vlak van huishoudenstransities en vruchtbaarheid. Daarbij spitst de aandacht zich toe op heterogeniteit binnen populaties (bv. verschillen naar opleidingsniveau, socio-economische positie, migratie-achtergrond,...), en op de invloed van de veranderende economische context en gezinsbeleid (bv. beschikbaarheid en gebruik van gezinstoelagen, ouderschapsverlof, kinderopvang, ...) op gezinsvorming en arbeidsparticipatie. 

De onderzoekslijn Medische en Welwijnssociologie binnen CELLO onderzoekt de gezondheid en het welzijn van individuen, families en communities vanuit verschillende perspectieven. Allereerst spitst de aandacht zich toe op de vraagzijde: het gaat hierbij om de determinanten van de lichamelijke en geestelijke levenskwaliteit van de patiënt of cliënt en zijn/haar omgeving. Een tweede spoor concentreert zich op de aanbodzijde, met bijzondere aandacht voor zowel de zorgverlener als de organisatie van deze zorg (zorgssystemen). Tenslotte besteden we ook aandacht aan het beleidsniveau door middel van de analyse van beleidsdocumenten en de beoordeling van hun resultaten op samenlevingsniveau. Deze onderzoeksperspectieven worden toegepast op zowel lokale (Vlaamse/Belgische) als internationale (onwikkelingslanden) onderzoekssettings.

Meer info: website