Onderzoekscentrum Ruusbroecgenootschap

Research tools

Haal meer uit ons onderzoek

De Ruusbroecgenootschap Research Tools zijn een platform voor o.a.:

  • ​links naar databases ontwikkeld bij het Ruusbroecgenootschap​
  • ​aanvullingen bij publicaties van leden van het Ruusbroecgenootschap
  • ongepubliceerde wetenschappelijke output (tekstedities, bibliografieën, enz.) 

Databases

Edities

Editie 'Die Evangelische Peerle' (door Albert Ampe - ca. 1993)

Editie ‘Die Evangelische Peerle’ (door Albert Ampe – ca. 1993):

Albert Ampe sj (1912-2004), lid van het Ruusbroecgenootschap van 1946 tot 1997, heeft een aanzienlijk deel van zijn onderzoek gewijd aan het mystieke traktaat Die evangelische peerle (zie o.m. de artikelen in zijn bibliografie in Ons Geestelijk Erf, 63 (1989), p. 121-154). Het was zijn bedoeling deze jarenlange studie te bekronen met een kritische uitgave van dat traktaat. Hij heeft deze onderneming echter niet kunnen voltooien: ze is vastgelopen in de fase van de drukproeven.

Van deze proeven berust een kopie bij het Ruusbroecgenootschap (zonder signatuur). De kritische tekst doorstaat de huidige norm voor een kritische editie niet, omdat hij een collage is van verschillende tekstgetuigen die op hun beurt vanuit de andere tekstgetuigen gecorrigeerd zijn. Het grootste deel van de tekst is uitgegeven op basis van de eerste druk van Die grote evangelische peerle (1537/38, kenletter P1), het overige deel op basis van het handschrift Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 71 H 51 (kenletter H) en van de eerste druk van Margarita evangelica, de zogenaamde kleine Peerle (1535, kenletter p). Zo hoopte Ampe tot de oorspronkelijke tekst van de Peerle te komen. Zijn reconstructie heeft evenwel nooit als zodanig bestaan. De editie bevat echter wel een schat aan gegevens over de tekstgetuigen, over de structuur van de Peerle in zijn opeenvolgende uitgaven en vooral over het schier onmetelijke bronnengebied waaruit hij is voortgevloeid.

Het zou te betreuren zijn dat deze gegevens verloren gaan. Daarom worden ze in een scan elektronisch beschikbaar gesteld. Deze scan is niet perfect, doordat de kopie niet perfect is. Toch is hij behoorlijk leesbaar en zoekcommando’s worden meestal precies uitgevoerd. De reproductie is dus een goudmijn voor wie onderzoek naar de Peerle wil doen.

De scan wordt door een concordantie begeleid die aangeeft op welke bladzijde de hoofdstukken zoals die in de eerste druk van de Peerle (1537/38) voorkomen, in de drukproef van de editie van Ampe kunnen worden gevonden. Voor elk hoofdstuk wordt de tekstgetuige vermeld die als basis voor de editie van het betreffende hoofdstuk heeft gediend: H, p of P1.

Aanvullingen op publicaties

Bijlagen bij 'Ik heb mijn lief in eeuwigheid' (Lisanne Vroomen - 2016)

In het proefschrift van Lisanne Vroomen worden hulpmiddelen uit de Digital Humanities gebruikt om inzicht te krijgen in drie teksttypen die gebruikt werden door de moderne devoten uit de IJsselstreek, namelijk liederen, collaties en viten.  Het gaat om liederen uit het handschrift Berlijn, SBB-PK, mgo 185 uit het bezit van de zusters van het gemene leven te Zwolle en collaties en viten afkomstig van de zusters van het gemene leven van Deventer. Dit zijn de collaties van de biechtvaders Johannes Brinckerinck (diverse handschriften), Claus van Euskerken (Den Haag, MM, 10 E 48 & Leeuwarden, Tresoar, 686 Hs.) en Jasper van Marburg (Den Haag, MM, 10 E 48) en de viten uit de zusterboeken bekend als handschrift G (SAB, Deventer, Suppl. 208 (101 F 25 KL)) en D (Zwolle, HCO, Van Rhemen, inv. no. 1), aangevuld met de vite van zuster Andries uit handschrift L (privébezit). G en D komen uit het bezit van het Meester Geertshuis, L uit het bezit van het Lamme-van-Diesehuis.

In de onderstaande pdf-bestanden is van elk genre een frequentielijst te vinden, zowel met als zonder functiewoorden (zoals lidwoorden en voorzetsels).  Daarna volgen zogenaamde sleutelwoordlijsten. Een sleutelwoord is een woord dat in een tekst of tekstcorpus significant vaker voorkomt dan in een andere tekst of tekstcorpus (het zogenaamde referentiecorpus, hier aangeduid als RC). De sleutelwoorden geven de lexicale verschillen tussen de teksten aan. Ten slotte volgen lijsten met skipgrammen. Dit zijn, in dit geval, twee woorden die significant vaak in elkaars aanwezigheid voorkomen in een bepaalde tekst, zoals Jezus en Christus. Aan de hand van deze skipgrammen kunnen woordvelden duidelijk gemaakt worden.

Voor een volledige beschrijving van het corpus en meer informatie over de gebruikte statistiek, zie L. Vroomen, Ik heb mijn lief in eeuwigheid: Functies en thema’s van Middelnederlandse devote liederen, collaties en viten. [te verschijnen]

Alle bestanden zijn in pdf-formaat (0,1 Mb).

Frequentie

Sleutelwoorden

Skipgrammen

Complete Ruusbroec: sources and index (door Guido de Baere - 2014)

Ruusbroec: Sources, Parallel Passages, Index of Sources (2014) (pdf - 1 Mb)

Text by prof. dr. em. Guido de Baere s.j.

Prekenrepertorium: addenda en errata (door Daniël Ermens - 2010)

De voltooiing van het Repertorium van Middelnederlandse preken in handschriften tot en met 1550 (dl. 1-7) eind 2008 betekende het einde van bijna tien jaar intensief inventariseren. Maria Sherwood-Smith, Patricia Stoop, Willemien van Dijk en Daniël Ermens hebben onder begeleiding van Christoph Burger en Thom Mertens in totaal 12.000 preken in 550 handschriften verzameld. Aangezien er nu door het vinden van nieuwe informatie een groot aantal wijzigingen in de tekst kan worden aangebracht, is besloten hiervan een overzicht te publiceren. De meeste aanvullingen en correcties betreffen kleine fouten in het Repertorium, zoals type- en transcriptiefouten, of het ontbreken van informatie in de literatuurvermelding. Slechts enkele grotere ingrepen waren nodig, die ook bij parallelle preken en in de indexen gevolgen hadden.
 

Repertorium van Middelnederlandse preken in handschriften tot en met 1550. dl. 1-7. Leuven: Peeters, 2003 en2008.

  • dl. 1-3: Maria Sherwood-Smith & Patricia Stoop (2003)
  • dl. 4-7: Daniël Ermens & Willemien van Dijk (2008)

Addenda en errata - versie 2010B - door Daniël Ermens (pdf - 0,1 Mb).

Goedkeuringsregisters (door Theo Clemens - 2006)

Omwille van de informatieve waarde van de sporen van kerkelijke precensuur in allerlei soorten drukwerk is begonnen met het samenstellen van een register met goedkeuringsgegevens, afkomstig van drukken uit de Nederlanden. Dit online te raadplegen register opent met een inleiding en verantwoording en bestaat uit vijf verschillende sorteringen van de tot nu toe verwerkte gegevens. Deze komen grotendeels uit eigen onderzoek, maar bij de verdere opbouw van het register is aanvulling van anderen zeer welkom. Telkens als er aanvullingen van enige omvang beschikbaar zijn, zal het register geactualiseerd worden.

Beeldregisters 'Dat rijcke der ghelieven' (door Hilde Noë - 2001)

Deze registers vormen de documentatie bij het onderzoek van Hilde Noë, In een verwonderen van al deser rijcheit. Het beeldgebruik in Jan van Ruusbroecs Dat rijcke der ghelieven, Leuven: Peeters, 2001 (Antwerpse Studies over Nederlandse Literatuurgeschiedenis, 7), 326 blz.

  • Hilde Noë, Beeldregister, geordend op comparant
  • Hilde Noë, Beeldregister, geordend op tekstvolgorde
  • Hilde Noë, Beeldregister, geordend op comparé
  • Hilde Noë, Beeldregister, geordend op beeldveld

Diversen

Dankwoord bij aanbieding huldeboek (door Guido de Baere - 2010)

3 december 2010: Dankwoord van Guido de Baere ter gelegenheid van het aanbieden van het huldeboek De letter levend maken (onder redactie van Kees Schepers en Frans Hendrickx), Leuven: Peeters, 2010.