Onderzoek Walter Daelemans

Abstract

Ondanks indrukwekkende vooruitgang in Natural Language Processing (NLP), blijft Natural Language Understanding (NLU), i.e., het extraheren van semantische en discours representaties uit tekst, een moeilijke taak. Een van de problemen die de huidige NLP-methoden nog niet kunnen oplossen betreft impliciet taalgebruik. Bij het omgaan met implicietheid, i.e., het overbrengen van betekenis zonder expliciete uitdrukking waarbij de sprekers intentie wordt afgeleid uit indirecte aanwijzingen, kunnen Machine Learning (ML) modellen zich niet baseren op oppervlakkige tekstpatronen, maar moeten ze een diepere wereldkennis en redeneervermogen hanteren. Om dergelijke complexe taken aan te pakken, investeren onderzoekers in de integratie van common sense (CS) in ML-modellen. Hoewel de integratie van CS een uitdagende taak is, is het essentieel om impliciete taal te interpreteren. In de literatuur is er echter geen consensus over de mate waarin deze kennis aanwezig is in grote taalmodellen. Daarom gaan we de integratie van CS in deze modellen evalueren en verbeteren. Als praktische toepassing van dit kader focussen we op sarcasmedetectie, wat momenteel lijdt onder een gebrek aan CS. Aangezien sarcasme ook implicaties heeft voor haatspraakdetectie, willen we het gebruik van CS voor sarcasme in haatspraak onderzoeken, wat nog niet gebeurd is. Ten slotte zullen we onze methode extrapoleren naar het Nederlands, om na te gaan of onze methode kan worden gegeneraliseerd over meerdere talen heen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Gevers Ine

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Juridisch zoeken superchargen met ChatGPT-like technologieën. Juridische professionals besteden tijd aan het zoeken naar juridische informatie: hoe sneller ze een antwoord kunnen krijgen, hoe beter. Wij ontwikkelen een toepassing zoals ChatGPT, maar dan gericht op Belgische juridische professionals. Terwijl de huidige technologieën een lijst van mogelijk relevante documenten bieden, voorzien wij de gebruiker rechtstreeks van een geautomatiseerde juridische assistent die vragen direct beantwoordt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Invaliderende slechthorendheid (DHL) is een van de meest voorkomende volksgezondheidsproblemen. De WHO schat dat in 2050 DHL één op de tien mensen (700 miljoen) zal treffen, wat een enorme druk zal uitoefenen op de wereldwijde gezondheidszorgstelsels. Spraakaudiometrie is de belangrijkste klinische test om DHL te diagnosticeren en te behandelen. Momenteel kan spraakaudiometrie alleen worden uitgevoerd in een geluidscabine in aanwezigheid van een gekwalificeerde clinicus, een audioloog, om de score te bepalen. Voorwaarde voor een correcte score is dat de audioloog de taal van het spraaktestmateriaal beheerst. Dit project heeft tot doel spraakaudiometrie naar de wachtkamer en de thuisomgeving te brengen, weg van de cabine. Dit kan voor mensen die een modern hoortoestel gebruiken met draadloze audiostreamingmogelijkheden. Een oplossing voor meertalige testen is een andere belangrijke doelstelling. Een eerste projectdoelstelling is om een mogelijkheid te onderzoeken voor "spraaktesten op afstand" en de haalbaarheid ervan op TRL6-niveau aan te tonen. De demonstrator zal bestaand materiaal voor spraaktesten in meerdere talen bevatten. Sommige technologieblokken rond zelftesten moeten nog een technologieontwikkeling startend vanaf TRL3 ondergaan. Ook zullen de effecten van de beperkingen van de draadloze verbindingstechnologie volledig worden gekarakteriseerd in termen van hun impact op de resultaten van spraaktesten. Oorzaken en impact van cognitieve afleiding en achtergrondgeluiden zullen worden bestudeerd, vooral voor de thuisomgeving. Criteria voor de TRL6 milestone zijn een goede test-hertestbetrouwbaarheid en overeenstemming met testen in de cabine (r > 0,9). Een tweede doel is om meer informatie uit spraakaudiometrietests te halen. Huidige tests geven alleen een gemiddelde herkenningsscore. We willen meer precisie introduceren door te meten welke foneemfouten een individuele patiënt maakt. Dit vereist een wijziging van de spraaktestmaterialen. Momenteel zijn testlijsten te kort en dekken ze onvoldoende de fonemen van de taal. Om het concept te ontwikkelen, zal het project uitgaan van basisprincipes, theoretische fonetische studies en bestaande klinische gegevens. Als onderdeel van de doelstelling zal het project onderzoeken hoe clinici deze informatie kunnen gebruiken voor het optimaliseren van de aanpassing van het apparaat of gehoorrevalidatie. We zullen deze aanpak eerst in het Nederlands testen. Het doel is om een proof-of-concept (TRL3) volwassenheid te bereiken. Het derde doel is om de haalbaarheid te onderzoeken van het uitrollen van het concept van precisie-audiometrie in vele talen. De huidige spraaktests zijn niet vergelijkbaar tussen talen, wat de consolidatie van hoorresultaten in meerdere taalgebieden belemmert. De huidige testaanpak voor spraakaudiometrie vereist dat de clinici de taal beheersen, aangezien ze de antwoorden van de patiënt op het afgespeelde audiomateriaal handmatig moeten scoren. Het gebrek aan vergelijkbaarheid en de vereiste voor de clinicus om de taal van de spraaktest onder de knie te krijgen, belemmeren het testen van individuele patiënten in hun moedertaal.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Gillis Steven

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project is gericht op het ontdekken en ontwikkelen van nieuwe toepassingen van state-of-the-art psychofysiologische sensortechnologieën (gebruik makend van computationele en AI-technieken) om mensen uit verschillende doelgroepen te helpen werken, leren en ontspannen in onze moderne samenleving. Daarbij zorgen we voor een zinvolle en verantwoorde wijze van tracking. Om dit te bereiken is ons consortium voldoende interdisciplinair samengesteld. Dit vereist goed uitgeruste labo-infrastructuur voor het uitvoeren van gedrags- en psychofysiologische experimenten en (bijna) continue psychofysiologische tracking in levensechte contexten. De gevraagde onderzoeksinfrastructuur maakt een flexibele wisselwerking mogelijk tussen exploraties van beloftevolle indicatoren in een labo-setting en het nagaan van de robuustheid in realistische, ecologische contexten, en weer terug.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Gijbels David
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: DeSmet Ann
• Co-promotor: Jankowska Anna
• Co-promotor: Latré Steven
• Co-promotor: Poels Karolien
• Co-promotor: Vaes Kristof
• Co-promotor: Van de Cruys Sander
• Co-promotor: Van den Bossche Piet
• Co-promotor: Van Waes Luuk

Onderzoeksgroep(en)

• EduBROn

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Kennis zit meestal opgeslagen in ongestructureerde data zoals tekst, die gestructureerd moet worden vooraleer de kennis toegankelijk gemaakt kan worden. De behoefte aan en mogelijkheden voor deze automatische tekstanalyse zijn de laatste tijd aanzienlijk toegenomen door ontwikkelingen in de kunstmatige intelligentie, niet alleen in de humane en sociale wetenschappen, maar ook in de exacte en medische wetenschappen. Het is de missie van ATMC om schaalbare oplossingen aan te bieden aan onderzoekers uit elke wetenschappelijke discipline die grote hoeveelheden tekstdata willen analyseren en gebruiken. Tekstdata moet hier in brede zin worden gezien, en omvat ook automatisch getranscribeerde spraak, geschreven tekst in afbeeldingen en afbeeldingen die automatisch in tekst worden beschreven. ATMC bundelt de unieke bestaande expertise in digitale tekstanalyse aan de Universiteit Antwerpen met speciale nadruk op "explainable AI", en zal de capaciteit bieden om het groeiende aantal interdisciplinaire vragen dat ons vandaag bereikt te ondersteunen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Kestemont Mike
• Co-promotor: Martens David
• Co-promotor: Oramas Mogrovejo José Antonio

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Vertegenwoordigingsclaims—i.e. uitspraken waarin politici beweren iemand te representeren, of te weten wat in het belang van de vertegenwoordigde is—zijn een belangrijk element van politieke communicatie. Toch is empirisch onderzoek naar deze claims schaars. Veel vragen over het gebruik en de effecten van vertegenwoordigingsclaims zijn daardoor nog niet beantwoord. Momenteel weten we bijvoorbeeld niet welke types claims politici maken, hoe partijen hierin van elkaar verschillen en hoe verschillende communicatiekanalen gebruikt worden om verschillende soorten claims te maken. Bovendien tasten we in het duister wanneer het gaat over de effecten van deze claims op burgers. We weten niet of ze een invloed hebben op hoe goed burgers zich vertegenwoordigd voelen (of niet) door hun vertegenwoordigers. Dit project behandelt bovenstaande vragen en steunt daarbij op twee verschillende, maar complementaire benaderingen: politieke wetenschappen en computationele taalkunde. Vanuit het standpunt van politieke wetenschappen, is het doel van het project om (1) het gebruik (frequentie en type) van vertegenwoordigingsclaims door politici te onderzoeken, op drie communicatiekanalen (in het parlement, in de massamedia en op Facebook), op longitudinale wijze (1999-2020), en (2) om te testen welke effecten deze claims hebben op hoe goed (of slecht) burgers zich vertegenwoordigd voelen. Daartoe zal een grootschalige inhoudsanalyse uitgevoerd worden van politiek taalgebruik door politici (die vertegenwoordigingsclaims maken) en burgers (die daarop reageren), aangevuld met survey-experimenten bij burgers. Het gebruik van geavanceerde technieken uit computationele taalkunde zal zulk een grote dataverzameling mogelijk maken. Computationele taalkunde zal echter niet enkel een assisterende of methodologische rol hebben in het project (i.e. de dataverzameling mogelijk maken); er is ook in dit veld een inhoudelijke bijdrage te leveren. Meer specifiek is het tot op de dag van vandaag een uitdaging om concepten die impliciete taal bevatten, zoals memes, ironie of andere niet-letterlijke taal, op automatische wijze te extraheren uit tekst. Om vooruitgang te maken, hebben taalkundigen relevante voorbeelden van impliciet taalgebruik nodig uit verschillende wetenschappelijke domeinen. Vertegenwoordigingsclaims zijn een ideale casus omdat delen van deze claims vaak impliciet zijn. Het tweede doel van het project is dan ook om de opsporing en classificatie van vertegenwoordigingsclaims te gebruiken als casus om computermodellen voor de automatische extractie van impliciete concepten te verbeteren. Inhoudelijke inzichten uit de politieke wetenschappen zullen helpen om de vereisten te bepalen waaraan deze modellen moeten voldoen. De samenwerking tussen de twee domeinen is essentieel om vooruitgang te boeken in elk onderzoeksveld apart. Uiteindelijk zal dit project het mogelijk maken om representatieve claims te onderzoeken op ongekende schaal, wat zal resulteren in nieuwe inzichten over een fenomeen dat belangrijk is om de (crisis van de) representatieve democratie te begrijpen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project zullen we technologie ontwikkelen voor de automatische extractie van onderwerpen uit documenten (topic modeling) om Textgains softwareproduct voor intelligent documentbeheer (Ocelot) te verbeteren. Voor het bedrijf zal dit toelaten nieuwe klanten aan te trekken en inkomstenstromen te diversifiëren. Voor het onderzoek zal dit project innovatieve technieken en methoden voor topic modeling onderzoeken en ontwikkelen met behulp van zero-shot learning en contextuele embeddings.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Kosar Andriy

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

CLARIAH-VL vormt de Vlaamse bijdrage aan de Europese onderzoeksinfrastructuren DARIAH (Digital Humanities) en CLARIN (Computerlinguïstiek). Voortbouwend op deze infrastructuren zal CLARIAH-VL de krachten van de betrokken Vlaamse consortia bundelen voor de ontwikkeling en valorisatie van kwaliteitsvolle, modulaire, en gebruiksvriendelijke tools, bronnen en diensten door en voor onderzoekers in de humane wetenschappen. CLARIAH-VL, dat 22 interdisciplinaire onderzoeksteams van de universiteiten van Gent, Antwerpen, Leuven en Brussel en het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) samenbrengt, zal zich blijven meten aan de de heterogene en meertalige samenstelling van digitale onderzoeksdata in de humane wetenschappen – zo eigen aan de Europese geschiedenis, cultuur, milieu en samenleving op de lange termijn. Om zoveel mogelijk aspecten van de werkprocessen van onderzoekers te ondersteunen en (semi-)automatiseren, zal elk van deze hulpmiddelen ten volle moeten bouwen op de meest recente ontwikkelingen op het gebied van machine learning, linked data, en semantische technologie, vooral ook met betrekking tot digitale tekst- en beeldanalyse.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Kestemont Mike
• Co-promotor: Soens Tim
• Co-promotor: Van Hulle Dirk

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerp Centre for Digital humanities and literary Criticism (ACDC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In een context van stijgende ontevredenheid bij burgers met politieke representatie, onderzoekt PREPINTACT de overtuigingen, attitudes en gedragingen van drie types individuele intermediaire actoren—politici, leiders van belangengroepen en journalisten—in combinatie met de parallelle overtuigingen, attitudes en gedragingen van gewone burgers. Het project vertrekt van het idee dat we moeten inzoomen op individuele actoren om beter te begrijpen hoe representatie werkt. We onderzoeken de op- en neerwaartse stromen van informatie die de kern vormen van representatie en die de samenleving en het politiek systeem aan elkaar koppelen. Het consortium heeft een bijzondere interesse in politieke ongelijkheid. Een basishypothese is dat bepaalde, zwakkere maatschappelijke groepen minder adequaat worden gerepresenteerd. Binnen dat algemene kader lanceert PREPINTACT een aantal specifieke, comparatieve onderzoeksprojecten die gebruik maken van een hele reeks methoden uit de sociale wetenschappen (experimenten, surveys, observaties…) en de computerlinguïstiek. De concrete projecten onderzoeken de accuraatheid van de publieke- opiniepercepties van intermediairen, de sociale vertekening in hun persoonlijke netwerken, hun selectieve communicatie naar hun kiezers/leden/publiek toe, de rol van de sociale media in het versterken van hun attitudes, de manier waarop ze representeren binnen hun organisatie (partijen, media…), etc. Tezamen vormen deze projecten een nooit geziene, diepgaande studie van hoe intermediairen de representatieve democratie doen werken (of niet).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Paulussen Steve
• Co-promotor: Van Aelst Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het wetenschappelijke onderzoeksnetwerk Re-Examining Dialect Syntax (REEDS-netwerk) brengt taalwetenschappers uit Vlaanderen, Europa en de VS samen met verschillende empirische en theoretische achtergronden en met complementaire expertise, in een poging om te komen tot een diepere, meer afgeronde en beter gegrond begrip van dialectsyntaxis in het bijzonder en taalvariatie in het algemeen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Vlaams AI-onderzoeksprogramma concentreert zich op generieke AI-methodologieën die algemeen inzetbaar zijn voor talloze toepassingen in de gezondheidszorg, de industrie en door de overheid. De noden zijn aangegeven door gebruikers uit deze toepassingsdomeinen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Mannens Erik
• Co-promotor: Calders Toon
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Goethals Bart
• Co-promotor: Latré Steven
• Co-promotor: Laukens Kris
• Co-promotor: Martens David
• Co-promotor: Sijbers Jan
• Co-promotor: Steckel Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Internet Data Lab (IDLab)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In een tijdperk van snel veranderende trends, worstelen mensen om een garderobe samen te stellen die past bij hun levensstijl en behoeften. Door de vele keuzemogelijkheden kost het tijd en moeite om uit te zoeken welke kleding te dragen en dus ook welke kleding te kopen of weg te gooien. Professionele stylisten kunnen ondersteuning bieden bij het aanpakken van deze uitdaging, maar hun diensten zijn voor de meeste klanten niet betaalbaar. Bovendien zijn veel bestaande mobiele toepassingen, die wel betaalbaar zijn, afhankelijk van menselijke inspanningen om zo'n garderobe samen te stellen. Aanbevelingssystemen kunnen dit marktsegment perfect opvullen; dergelijke systemen zijn echter meestal niet in staat om hun aanbevelingen toe te lichten. Gebruikers willen weten waarom de verstrekte aanbeveling is gegeven. Uitlegbare aanbevelingen zijn dan ook zeer gegeerd door gebruikers, omdat uitlegbaarheid de transparantie, overtuigingskracht, effectiviteit, betrouwbaarheid en tevredenheid van aanbevelingen voor gebruikers verbetert. In dit project willen we een context-bewust, meertalig en multimodaal aanbevelingssysteem ontwikkelen voor de modecompatibiliteit van kleding, versterkt met uitlegfunctionaliteit. Dit aanbevelingssysteem zal de kern vormen van een mobiele applicatie, aangevuld met een live chat interactie met klanten via een ingebouwde chatbot, die dagelijks modeadvies zal geven op basis van de huidige garderobe, het weer en de agenda van de klant. In het vervolgproject willen we de voorgestelde mobiele applicatie ontwikkelen om de technologie aan de b2c markt te leveren. Vervolgens zullen we een spin-off bedrijf opstarten om ons aanbevelingssysteem constant te verbeteren en nieuwe functies in onze applicatie te implementeren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Kestemont Mike

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Vlaams AI-onderzoeksprogramma heeft als doel om het strategisch basis onderzoek omtrent AI aan de Vlaamse universiteiten en kenniscentrums te stimuleren. Dit onderzoek moet toepasbaar en relevant zijn voor de Vlaamse industrie. Concreet werden er 4 grote uitdagingen, met toenemende complexiteit, gedefinieerd: 1. Het ondersteunen van complexe beslissingen: focus op het nemen van complexe beslissingen door AI-systemen gebaseerd op datasets die mogelijks onvolledige of foutieve informatie kunnen bevatten. 2. Het verzamelen en verwerken van informatie in de edge: focus op het gebruik van AI-systemen in de egde i.p.v. de cloud door de integratie van software en hardware en de ontwikkeling van algoritmen die minder energie en andere hulpbronnen nodig hebben. 3. De autonome interactie met andere beslissingsentiteiten: focus op samenwerking tussen verschillende AI-systemen die onafhankelijk van elkaar opereren. 4. Het naadloos communiceren en samenwerken met mensen: focus op de natuurlijke interactie tussen mensen en AI-systemen en de ontwikkeling van AI-systemen die complexe omgevingen kunnen begrijpen en menselijke redeneringen kunnen toepassen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Hellinckx Peter
• Promotor: Latré Steven
• Co-promotor: Calders Toon
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Goethals Bart
• Co-promotor: Laukens Kris
• Co-promotor: Martens David
• Co-promotor: Sijbers Jan
• Co-promotor: Steckel Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Internet Data Lab (IDLab)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Aangezien zwangere vrouwen, foetussen en pasgeboren kinderen meer vatbaar zijn voor morbiditeit en mortaliteit gerelateerd aan infectieziekten, is het enorm belangrijk om de barrières geassocieerd met toedienen van vaccinaties tijdens de zwangerschap in kaart te brengen. Op die manier kan terughoudendheid ten opzichte van vaccine verlaagt worden en kan de vaccinatiegraad in zwangere vrouwen, vrouwen van vruchtbare leeftijd en vrouwen die borstvoeding geven verhoogd worden. Om de verschillende aspecten van communicatie via sociale media en de impact hiervan op vertrouwen ten opzichte van vaccins en de vaccinatiegraad in zwangere vrouwen, vrouwen van vruchtbare leeftijd en vrouwen die borstvoeding te bestuderen werd een multidisciplinaire groep van experten van de Universiteit Antwerpen samengesteld. Er werden 5 onderzoeksdoelstellingen geformuleerd: - Het bestuderen van de impact van de COVID-19 pandemie en de verhoogde sociale media communicatie en zoekgedrag via sociale media op attitude en vertrouwen ten aanzien van maternale vaccins - Ontwikkelen van een luister- en monitoringtool voor sociale media, specifiek voor maternale vaccinaties, die kan bijdragen tot het creëren van een systeemmap met sociale media data die beïnvloedende factoren identificeert die "vaccine hesitancy" over de tijd kunnen monitoren. - Het identificeren van de connectie tussen beïnvloedende factoren via "systemic thinking" om de dynamiek tussen factoren te detecteren die kunnen leiden tot een verhoging van het vertrouwen in vaccins. - Experimentele evaluatie van de impact van mogelijk sociale media communicatiestrategieën op gedrag tov maternale vaccinatie. - Vergelijking van beïnvloedende factoren tussen verschillende landen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Maertens Kirsten
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Jacoby Alexis
• Co-promotor: Poels Karolien

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Evaluatie van Vaccinaties (CEV)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit werkpakket in het EOSC project werken we aan de ontwikkeling en empirische validatie van een ontologie van COVOD-gerelateerde onderwerpen uit parlementaire en sociale media data. Het onderzoek bevat topic modeling, ontologie-extractie en domein-adaptatie voor de analyse van parlementaire data (zoals verzameld in CLARIN) en sociale media data van Twitter en hun onderlinge verbanden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Heel concreet blijkt uit onze huidige bevindingen dat er een urgente nood is aan: - Mapping van de vaccinatiebereidheid en -twijfel in Franstalig België. Hiervoor kan heel snel dezelfde vragenlijst als die reeds in Vlaanderen werd afgenomen uitgerold worden. - Mapping van de noden van 'intermediairen' (eerstelijnszorg: dokters, apothekers, maar ook gezondheidswerkers in de ruime zin van het woord) en gepaste training en communicatie. Uit al onze bevragingen blijkt dat zij een sleutelrol spelen. Ze worden gezien als de bronnen die mensen vertrouwen inzake vaccinatie-advies. We moeten in kaart brengen wat hun vragen en bezorgdheden zijn en strategische advies geven omtrent communicatie- en trainingsmaterialen. Hoe zorgen we ervoor dat deze intermediairen zelf voldoende en correct geïnformeerd zijn, en op welke manier kunnen we hen ondersteuning bieden in interacties met (twijfelende) patiënten? - Verdere verfijning en uitbouw van een automatische early detection tool voor vaccinatieberichten op sociale media. We moeten vroegtijdig berichten kunnen opsporen om op die manier ook snel informatieleemtes te kunnen vullen. Des te sneller vragen en bezorgdheden worden aangepakt, des te kleiner de kans op (een ruime verspreiding van) desinformatie en onbetrouwbare bronnen. - Uitwerking van een communicatieplan en -strategie bij een vaccinatiecrisis. De kans is zeer reëel dat er tijdens de vaccinatiecampagne crisissen ontstaan. Om deze te vermijden of om daarop te anticiperen kan de early detection tool al helpen, maar het is ook nodig om een crisisplan klaar te hebben. Vanuit de wetenschappelijke evidentie rond effectieve crisisplanning en -communicatie moet gekeken worden naar wat voor type crisissen we kunnen verwachten en wat de meest effectieve responsstrategieën zijn afhankelijk van het type crisis. - Gezien de pandemie is het nuttig om in kaart te brengen op welke manier bovenvermelde zaken reeds onderzocht en gedocumenteerd worden in onze buurlanden en in andere landen die een grote culturele invloed kunnen hebben op België.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Poels Karolien
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Van Damme Pierre
• Co-promotor: Vandebosch Heidi

Onderzoeksgroep(en)

• Media, ICT en interpersoonlijke relaties in Organisaties en Samenleving (MIOS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Vierentwintig officiële talen en meer dan 60 regionale en minderheidstalen vormen het taallandschap van de EU. Taalbarrières belemmeren echter nog steeds de communicatie en de vrije informatiestroom in de EU. Meertaligheid is een belangrijke culturele hoeksteen van Europa en geeft aan wat het betekent om Europeaan te zijn en te voelen. Veel studies en resoluties, zoals opgemerkt in de recente EP-resolutie "Taalgelijkheid in het digitale tijdperk", hebben een opvallende onevenwicht gevonden in de ondersteuning via taaltechnologie en roepen op tot actie. Dit project beantwoordt deze oproep en legt de basis voor een strategische agenda en roadmap om digitale taalgelijkheid in Europa tegen 2030 realiteit te maken. Het primaire doel van ELE is het opstellen van het European Language Equality Programme, in de vorm van een strategisch onderzoeksprogramma een implementatieplan en een roadmap voor het bereiken van volledige digitale taalgelijkheid in Europa tegen 2030. Dit programma zal worden opgesteld in samenwerking met de hele Europese taaltechnologiegemeenschap, en ook met vertegenwoordigers van relevante initiatieven en verenigingen. Het consortium omvat alle relevante wetenschappelijke en industriële belanghebbenden uit alle lidstaten en geassocieerde landen en betrekt hen bij het proces. Via externe overlegsessies wordt de hele gemeenschap bij het project betrokken. Het projectplan is volledig geoptimaliseerd voor dit hoofddoel, namelijk het opstellen van de strategische agenda en roadmap en het betrekken van de hele Europese taaltechnologie-gemeenschap. Zorgen voor passende technologische ondersteuning voor alle Europese talen zal jobs, groei en kansen creëren op de digitale eengemaakte markt. Even cruciaal is dat het overwinnen van taalbarrières in de digitale omgeving essentieel is voor een inclusieve samenleving en voor eenheid in verscheidenheid voor de komende jaren. Het ELE-project biedt een kader om dit te bereiken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Veel studies beschrijven de afkeer van burgers t.o.v. politiek. Mensen lijken het gevoel te hebben dat ze niet naar behoren worden vertegenwoordigd door de politici die men verkiest. Waar komt dit gevoel vandaan? Een gedeeltelijke verklaring, zo stel ik in dit project, kunnen we vinden in de communicatie van politici, meer bepaald in hun vertegenwoordigende claims. Elke dag beweren politici mensen te vertegenwoordigen (bv. Ik vertegenwoordig vrouwen) en stellen ze dat hun tegenstanders dit niet doen (bv. Hij vertegenwoordigt het volk niet). Doordat men genoemd wordt als 'de vertegenwoordigde' zullen sommigen zich misschien goed vertegenwoordigd voelen, terwijl anderen zich net vergeten en niet vertegenwoordigd voelen. Echter, weinig tot geen studies hebben tot dusver gedefinieerd wat 'zich vertegenwoordigd voelen' precies wil zeggen, laat staan dit gemeten. Ook is er amper empirisch onderzoek naar de vertegenwoordigende claims van politici. Hierdoor weten we zo goed als niets over de mogelijke effecten van deze claims op het gevoel van burgers dat ze (niet) vertegenwoordigd worden door politici en partijen. Dit project buigt zich over deze hiaten in de literatuur door eerst 'zich (niet) vertegenwoordigd voelen' te operationaliseren en te meten en vervolgens, de vertegenwoordigende claims door politici in Vlaanderen te meten en analyseren. Tenslotte zal ik experimenteel nagaan hoe deze claims de mate beïnvloeden waarin burgers zich vertegenwoordigd voelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Walgrave Stefaan
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: De Mulder August

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

ELG zal het commerciële landschap van de Europese taaltechnologie versterken door een pan-Europese markt te creëren. CLiPS is het National Competence Centres (NCC) voor België. ELG heeft 32 NCC's opgezet om een sterk Europees netwerk op te zetten. Ze zullen fungeren als regionale bruggen naar het project. De NCC's zullen ELG ondersteunen bij het verzamelen van regionale informatie over bedrijven, onderzoekscentra, middelen, diensten en projecten. Ze zullen regionale ELG-workshops organiseren en ELG in hun gebied promoten en bruggen slaan naar financieringsinstellingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Recente vooruitgang in Natural Language Processing (NLP) heeft geresulteerd in betrouwbare patroonvergelijkingstechnieken (meestal gebaseerd op diepe neurale netwerken) voor verschillende NLP-taken (tekst naar spraak, spraak naar tekst, tekstgeneratie, tekstvertaling, multimodaliteit, tekstanalyse, ...) . Het creatieve gebruik van taal (bijvoorbeeld in reclameslogans, liedjesteksten, humor, ironie, metafoor, ...) is buiten het bereik van de huidige benaderingen gebleven. We zullen onderzoeken hoe de verbeterde stand van zaken in de technieken voor 'letterlijke' taalverwerking het ontwerp van creatieve taalverwerkingssystemen kan beïnvloeden. Valorisatieplan: Het onderzoek richt zich op twee soorten gebruikers en toepassingen: (i) professionele schrijvers die hulpmiddelen zullen kunnen gebruiken om ideeën en concepten te genereren (woordspelingen, grappen, titels, korte teksten met metaforen) en (ii) taalliefhebbers die zullen worden voorzien van tools die hun schrijfproductie kunnen stimuleren door voorbeelden en ideeën te produceren. Benadering: 1. Ontwikkeling van proofs of concept van domeinafhankelijk creatief schrijven 2. Ontwerp van applicaties en hulpmiddelen voor copywriting 3. Ontwerp van applicaties voor ondersteuning bij het schrijven als entertainment

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project focust op de wederzijdse relatie tussen de reputatie van overheidsorganisaties en de structurele hervormingen die ze ervaren. Overheidsorganisaties voeren belangrijke taken uit. Wanneer de prestatie van overheidsorganisaties in vraag wordt gesteld, staan politici en ambtenaren vaak onder druk om structurele hervormingen door te voeren (bv. door taken weg te nemen van deze organisaties of hun diensten te reorganiseren). Hervormingen hebben dan ook symbolische waarde, als signaal dat percepties rond problemen met overheidsorganisaties erkend en aangepakt worden. Nochtans is de relatie tussen percepties over prestaties van overheidsorganisaties (of: hun reputatie) en de structurele hervormingen van deze organisaties nog niet onderzocht op een groot aantal cases. Evenmin kennen we het effect van hervormingen op de toekomstige reputaties van deze organisaties. Dit project gaat in op deze lacunes. De dynamische relaties tussen de reputatie van organisaties en hun hervormingen worden onderzocht op een diverse set van 60 Vlaamse overheidsorganisaties. Bijzondere aandacht gaat naar de modererende rol van diverse vormen van reputatiemanagement, alsook van organisatie- en contextfactoren. Recente ontwikkelingen in geautomatiseerde tekstanalyse worden toegepast om data te verzamelen over verschillende facetten van de reputaties en het reputatiemanagement van organisaties. Geavanceerde statistische modellen laten toe om bovengenoemde relaties te analyseren doorheen de tijd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verhoest Koen
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Boon Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Politics & Public Governance

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Deze studie wil onderzoeken hoe tieners hun informele online taalgebruik aanpassen aan hun gesprekspartner, en welke sociale en contextuele factoren dit proces van accommodatie beïnvloeden. Aangezien de analyse van linguïstische accommodatie in sociale-mediacontexten nog grotendeels onontgonnen terrein is, vult het project een lacune. Het wil de impact onderzoeken van meerdere aspecten van het socio-demografische profiel van tieners en hun interactie op een brede waaier aan talige en pragmatische kenmerken. We willen nagaan of uiteenlopende patronen van talige aanpassing kunnen worden waargenomen voor jongeren met een verschillend socio-demografisch profiel, en welke talige kenmerken het meest of minst vatbaar blijken voor aanpassing. Binnen het onderzoeksdesign wordt een onderscheid gemaakt tussen robuuste analyses van intergroepaccommodatie en gedetailleerde diachrone analyses van accommodatie tussen bepaalde individuen. Deze unieke opzet kan tot vernieuwende sociolinguïstische bevindingen leiden m.b.t. het profiel van (non-)accommodators, en een grondig inzicht verschaffen in de sociale, linguïstische en pragmatische parameters die accommoderend taalgedrag beïnvloeden (en bij uitbreiding ook processen van taalverandering). Op een algemener theoretisch vlak beogen we een eenduidige afbakening van het concept accommodatie om een antwoord te bieden op de fundamentele vraag of echte accommodatie ondubbelzinnig onderscheiden kan worden van andere oorzaken van talige adaptatie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Vandekerckhove Reinhild
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Hilte Lisa

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Vlaams AI-onderzoeksprogramma heeft als doel om het strategisch basis onderzoek omtrent AI aan de Vlaamse universiteiten en kenniscentrums te stimuleren. Dit onderzoek moet toepasbaar en relevant zijn voor de Vlaamse industrie. Concreet werden er 4 grote uitdagingen, met toenemende complexiteit, gedefinieerd: 1. Het ondersteunen van complexe beslissingen: focus op het nemen van complexe beslissingen door AI-systemen gebaseerd op datasets die mogelijks onvolledige of foutieve informatie kunnen bevatten. 2. Het verzamelen en verwerken van informatie in de edge: focus op het gebruik van AI-systemen in de egde i.p.v. de cloud door de integratie van software en hardware en de ontwikkeling van algoritmen die minder energie en andere hulpbronnen nodig hebben. 3. De autonome interactie met andere beslissingsentiteiten: focus op samenwerking tussen verschillende AI-systemen die onafhankelijk van elkaar opereren. 4. Het naadloos communiceren en samenwerken met mensen: focus op de natuurlijke interactie tussen mensen en AI-systemen en de ontwikkeling van AI-systemen die complexe omgevingen kunnen begrijpen en menselijke redeneringen kunnen toepassen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Latré Steven
• Co-promotor: Calders Toon
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Goethals Bart
• Co-promotor: Hellinckx Peter
• Co-promotor: Laukens Kris
• Co-promotor: Martens David
• Co-promotor: Sijbers Jan
• Co-promotor: Steckel Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Internet Data Lab (IDLab)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Europe moet dringend zijn engagement met zijn verleden herstellen en intensiveren. Time Machine zal Europa de technologie geven om zijn identiteit te versterken tegen de achtergrond van globalisering, populisme en toenemende sociale uitsluiting, door zijn geschiedenis en cultureel erfgoed om te vormen tot een levende hulpbron voor de co-creatie van zijn toekomst. Het Large Scale Research Initiative (LSRI) zal een grootschalige digitalisering en computerinfrastructuur ontwikkelen die de millennia van de Europese historische en geografische evolutie in kaart brengt, waarbij kilometers aan archieven, grote collecties van musea en bibliotheken en geohistorische datasets in een gedistribueerd digitaal informatiesysteem worden omgezet. Om te slagen wordt een reeks fundamentele doorbraken op het gebied van kunstmatige intelligentie en ICT nagestreefd, waardoor Europa de leider wordt op het gebied van de extractie en analyse van Big Data uit het verleden. Time Machine zal sociale en geesteswetenschappen naar grotere problemen leiden, waardoor nieuwe interpretatieve modellen op superieure schaal kunnen worden gebouwd. Het zal een nieuw tijdperk van open toegang tot bronnen inluiden, waar vroeger en nu onderzoek open wetenschap is. Deze voortdurende stroom van kennis zal een diepgaand effect hebben op het onderwijs, de reflectie over lange trends stimuleren en het kritisch denken aanscherpen, en zal fungeren als een economische motor voor nieuwe beroepen, diensten en producten, met gevolgen voor belangrijke sectoren van de Europese economie, waaronder ICT, de creatieve industrie en het toerisme, de ontwikkeling van slimme steden en landgebruik. De CSA zal een volledig LSRI-voorstel ontwikkelen rond de tijdmachine visie. Er zullen gedetailleerde routekaarten worden opgesteld, georganiseerd rond wetenschap en technologie, operationele beginselen en infrastructuur, exploitatiemogelijkheden en kadervoorwaarden. Een verspreidingsprogramma is gericht op verdere versterking van het snel groeiende ecosysteem, dat momenteel 95 onderzoeksinstellingen, de meest prestigieuze Europese verenigingen voor cultureel erfgoed, grote ondernemingen en innovatieve KMO's, invloedrijke bedrijfs- en maatschappelijke organisaties en internationale en nationale institutionele organen telt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Damme Ilja
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Kestemont Mike
• Co-promotor: Soens Tim
• Co-promotor: Vanhoutte Kurt
• Co-promotor: Van Hulle Dirk

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Open Humanities Service Infrastructure is the Flemish contribution to the European DARIAH and CLARIN infrastructures. It brings together and extends the portfolio of services enabling digital scholarship in the Arts and Humanities offered by the DARIAH-VL Virtual Research Environment Service Infrastructure (VRE-SI; Hercules & FWO 2015-2018) with the digital tools and language data that are offered through CLARIN-DLU/Flanders. The consortium which includes the network of Digital Humanities Research Centres at the universities of Antwerp, Brussels, Ghent and Leuven has been extended with the Dutch Language Institute (INT) – the CLARIN-ERIC certified B-Centre for Flanders. CLARIAH-VL will implement a modular research infrastructure embedding high-quality, user-friendly tools and resources into the workflows of humanities researchers in the five focus areas of linguistics; literature; socio-economic history; media studies; ancient history and archaeology. CLARIAH-VL aims to provide sustainable services, while fostering experimental development and innovation. Offering an open infrastructure which facilitates public humanities is a guiding principle for CLARIAH-VL. It will ensure the accessibility and relevance of the humanities to the general public, specific (heritage) community groups and policy makers. It will make it technically possible to share knowledge, including sharing and co-creating knowledge with non-specialist users, such as facilitating citizen science and crowdsourcing projects. Furthermore, by implementing international best practices in FAIR (Findability, Accessibility, Interoperability and Reusability) Research Data Management (RDM), CLARIAH-VL will pave the way to Flemish participation in the European Open Science Cloud.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Hulle Dirk
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Kestemont Mike
• Co-promotor: Soens Tim

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerp Centre for Digital humanities and literary Criticism (ACDC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Haatspraak in sociale media is een breed verspreid fenomeen dat vaak de aandacht krijgt in de media. In dit project onderzoeken we de eigenschappen van de taal die wordt gebruikt om haat uit te drukken in de sociale media, vooral tegenover migranten en LGBT. Eerst verzamelen we voorbeelden uit sociale media en ontwikkelen we methodes voor de automatische taalkundige analyse ervan. De analyse zal zowel op oppervlakkig taalkundig niveau (spelling en grammaticale patronen) als op een dieper taalkundig niveau (bijvoorbeeld figuurlijk taalgebruik, rol van context en impliciete uitdrukkingen) gebeuren. Naast de taalkundige beschrijving van het fenomeen zullen we ook systemen ontwikkelen voor de automatische detectie ervan in sociale media tekst. Het project gebeurt in samenwerking met onderzoeksgroepen in Slovenië en richt zich op Nederlands, Sloveens en Engels.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bilingualen, mensen die tegelijk twee of meer talen kennen en gebruiken, zijn een interessante bron van informatie voor het ontdekken van de interne structuur van het taalsysteem. De huidige modellen voor bilinguaal lezen van woorden verklaren de meeste empirische gegevens, maar tonen weinig aandacht voor de rol van betekenis. Ze modelleren woorden bovendien in isolatie. In dit project ontwikkelen we computermodellen van zinsverwerking waardoor betekenis een centrale rol speelt die het verdient en nieuwe verklaringen gegeven kunnen worden voor verschillende fenomenen in de bilinguale verwerking van woorden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Sandra Dominiek
• Mandaathouder: Tulkens Stéphan

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De focus ligt op twee deelprojecten: in stilometrie wordt gekeken naar methodologische aspecten, vooral in verband met persoonlijkheidsdetectie uit tekst: optimalisatie van features, acquisitie en kwaliteit van data, modelselectie, en vooral verklaring van de werking van getrainde machine learning modellen. In het deelproject over machine learning van taal worden methodes onderzocht voor de integratie van kennis en redeneren met de op dit moment populaire deep learning "zwarte dozen".

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

CATCH 2020 beoogt een werkende infrastructuur aan te bieden om automatisch transcripties van complexe handgeschreven documenten te genereren. Om dit te verwezenlijken vertrekt het project van het bestaande Transkribus platform voor Handwritten Text Recognition (HTR) of 'automatische handgeschreven tekstherkenning'. Deze technologie stelt ons in staat om handgeschreven tekstuele documenten te behandelen en te verwerken op een manier die vergelijkbaar is met de manier waarop OCR (Optical Character Recognition) digitale kopieën van gedrukte teksten verwerkt. In plaats van platte transcripties, zal CATCH 2020 echter gestructureerde tekst produceren, alsook de nodige tools om tekstuele en linguïstische dimensies aan de transcripties toe te voegen. Om dit te bereiken combineert het project moderne inzichten uit de editiewetenschap met geavanceerde technologie uit de computerlinguïstiek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Hulle Dirk
• Co-promotor: Absillis Kevin
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Kestemont Mike
• Co-promotor: Petré Peter
• Co-promotor: Soens Tim

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerp Centre for Digital humanities and literary Criticism (ACDC)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project wordt een volautomatische aanpak ontwikkeld die toelaat oefeningen op te lossen over combinatoriek en waarschijnlijkheidsleer, zoals die in inleidende tekstboeken in discrete wiskunde kunnen gevonden worden. De mogelijkheid dergelijke problemen op te lossen is een belangrijke cognitieve en intellectuele vaardigheid en wordt geëvalueerd als onderdeel van academische toelatingsproeven zoals de SAT, GMAT en GRE. De vraagstukken zullen geformuleerd worden in natuurlijke taal en de taak voor het systeem is om automatisch de vragen te beantwoorden. We zullen een twee-stappen aanpak ontwikkelen hiervoor. In de eerste stap analyseren en transformeren we de natuurlijke taal vraag naar een hoog-niveau model geformuleerd in een declaratieve taal. In de tweede stap wordt dit hoog-niveau model opgelost door de inferentiemechanismen van de declaratieve modelleringstaal te gebruiken. De taal en de inferentiemechanismen zijn gebaseerd op de principes van probabilistisch programmeren, een steeds populairder programmeerparadigma. Hoewel het onmiddellijke doel van het project het oplossen van de vraagstukken is, is het lange termijn doel om bij te dragen tot de automatisering van het oplossen van probabilistische en combinatorische problemen en toe te laten dit soort problemen in natuurlijke taal te modelleren en programmeren, twee doelstellingen die uiterst relevant zijn voor cognitive computing en artificiële intelligentie

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Wat als we door de tijd zouden kunnen reizen met hetzelfde gemak als we ons door de ruimte verplaatsen? Met het Time Machine consortium werken we toe naar een grootschalig FET Flagship-project om een grootschalige simulator te bouwen die in staat is om meer dan 2000 jaar aan Europese geschiedenis in kaart te brengen. Deze "Big Data" uit het verleden, die een gedeelde motor voor de toekomst kan worden, kan ongeziene verschuivingen teweegbrengen op cultureel, economisch en maatschappelijk gebied. Een beter begrip van het verleden is een belangrijke voorwaarde voor een beter begrip van de hedendaagse maatschappelijke uitdagingen waar Europa voor staat en draagt bij tot een meer inclusieve samenleving. Onderzoekers van over de hele wereld slaan de handen in elkaar voor het opzetten van een Time Machine (teletijdsmachine) Flagship project om het verleden opnieuw tot leven te wekken met een van de meest ambitieuze projecten in de menswetenschappen tot op heden, en zeker op het vlak van de culturele cultuur en identiteit. Het fundamentele idee achter dit project is gebaseerd op Europa's unieke culturele erfgoed: de lange Europese geschiedenis, de uitzonderlijke Europese meertaligheid en de inter- en multiculturaliteit die zo eigen is aan Europa.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Kestemont Mike
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Soens Tim
• Co-promotor: Van Damme Ilja
• Co-promotor: Van Hulle Dirk

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerp Centre for Digital humanities and literary Criticism (ACDC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tegenwoordig zijn grote hoeveelheden niet-gestructureerde tekstuele medische gegevens beschikbaar (bijvoorbeeld klinische rapporten), wat mogelijkheden open voor optimalisatie van de kwaliteit van de gezondheidszorg en voor de veiligheid van de patiënten. Hoewel de taaltechnologie al goede instrumenten en systemen beschikbaar heeft voor de automatisering van de verwerking van deze medische documenten, schiet de accuraatheid ervan dikwijls tekort wanneer de context van de informatie-extractie wijzigt (andere medische specialiteit, ander ziekenhuis, andere specialist). Dit project bestudeert de mogelijkheid van een schaalbare aanpak die zich aanpast aan dergelijke nieuwe contexten. Om dit doel te bereiken zullen we aanpakken gebaseerd op diepe neurale netwerken, het "human-in-the-loop" paradigma en persistent leren onderzoeken. Dit project gebeurt in samenwerking met Lynxcare Clinical Informatics, een medische IT bedrijf dat zich concentreert op het verbeteren van toegang tot medische informatie en reductie van administratieve kosten in ziekenhuizen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In een democratie hebben burgers nood aan politieke kennis. De massa media worden traditioneel aanzien als een belangrijke bron om burgers van politieke informatie te voorzien. Studies over agenda-setting en framing hebben veelvuldig aangetoond dat de nieuwsmedia een duidelijke invloed hebben op wat mensen weten, en hoe ze over politiek denken. De vraag is in welke mate deze klassieke inzichten overeind blijven in het digitale tijdperk. Het stijgend belang van het internet en de sociale media in het bijzonder als kanalen van informatie en communicatie hebben de manier waarop mensen leren over de wereld, en de politiek in het bijzonder, drastisch veranderd. Zo staat bijvoorbeeld de rol van de media als agenda-setter en 'framer' onder druk, omdat sociale media het causale verband, van massa media naar publiek, ter discussie stellen. Journalisten worden meer en meer beïnvloed door discussies op blogs, Facebook, Twitter en andere platformen. Bovendien, hebben politici meer mogelijkheden om de traditionele media te omzeilen en het publiek direct te beïnvloeden. Kortom, we bestuderen hoe mensen nieuws consumeren en hoe ze daardoor beïnvloed worden, maar ook hoe journalisten en politici op hun beurt beïnvloed worden door de reacties van mensen op het nieuws. Digitale media stellen niet enkel de klassieke theoretische inzichten in vraag, ze bieden tegelijk nieuwe mogelijkheden om informatiestromen en hoe mensen ermee omgaan te bestuderen. Vandaag is het mogelijk om agenda-setting en framing meer accuraat te bestuderen, gebaseerd op grotere databestanden van mediaboodschappen en de publieke reacties daarop (commentaren, likes, tweets). Bovendien laat het analyseren van digitale teksten toe om demografische profielen en opinies van burgers in kaart te brengen en onze kennis van de modererende factoren van agenda-setting en framing effecten te bestuderen. Om deze ongeziene bron van geschreven taal en digitaal gedrag te interpreteren, kiezen we voor een multi-disciplinaire samenwerking tussen computer linguïstiek, data mining en sociale wetenschappen. De agenda-setting en framing theorie worden in een digitale context getoetst aan de hand van 'big data' analyses. Computer linguïstische technieken zullen worden gebruikt om automatisch de onderwerpen en opinies in sociale media berichten te analyseren. De mogelijkheden van digitale tekst analyse gaan echter nog verder dan het louter testen van bestaande theorieën. Onze ambitie bestaat erin om de nieuwe data mogelijkheden ook te gebruiken om aan theorie ontwikkeling te doen door op een inductieve manier naar onderliggende patronen te zoeken. Door gebruik te maken van data mining technieken op de digitale gebruiker gegevens kunnen we tot inzichten komen over welke gebeurtenissen, personen en onderwerpen burgers 'liken' en willen 'delen'. Concreet, zullen we één belangrijk gepland event bestuderen, de Belgische verkiezingscampagne van 2019, en één niet gepland of onverwacht event in de loop van de volgende jaren. We verwachten dat de informatiestroom voor beide types van events structureel verschillen. Voor elk event plannen we een survey en een grote kwantitatieve data verzameling gedurende vier weken van alle politieke nieuwsberichten van de belangrijkste nieuwswebsites, en sociale mediaplatformen Twitter en Facebook.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Aelst Peter
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Martens David
• Co-promotor: Paulussen Steve
• Co-promotor: Walgrave Stefaan

Onderzoeksgroep(en)

• Media, middenveld en politiek (M2P)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het INSIGHT-project zet in op de toepassing van geautomatiseerde algoritmes uit het domein van de artificiële intelligentie om culturele erfgoedinstellingen te ondersteunen bij hun lopende digitalisatie-initiatieven en het beheer van hun snel groeiende digitale collecties. We focussen op de recente vooruitgang in machine-gebaseerd leren, waar de toepassing van diepe neurale netwerken tot belangrijke doorbraken heeft geleid in natuurlijke taalverwerking en computationele perceptie-studies. We gaan na hoe geavanceerde algoritmes kunnen gebruikt worden om op (semi-automatische wijze) digitale objecten te beschrijven en te catalogeren, in het bijzonder deze waarvoor geen of slechts nauwelijks metadata beschikbaar zijn. Dit project plaatst de collecties van twee federale museumclusters te Brussel centraal (Koninklijke Musea voor Schone Kunsten en Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis) en neemt zich voor hun digitale collecties klaar te maken om opgenomen te worden in Europeana.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Kestemont Mike
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Van Hulle Dirk

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerp Centre for Digital humanities and literary Criticism (ACDC)
• Instituut voor de studie van de letterkunde in de Nederlanden (ISLN)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project trachten we nieuwe, meer linguïstische tekstkenmerken te ontdekken die kunnen helpen in het stylometrisch onderzoek naar auteursprofilering. Meer specifiek gaan we op zoek naar tekstkenmerken gerelateerd aan semantiek en discourse, zoals bijvoorbeeld semantische densiteit. Onze hypothese stelt dat deze nieuwe tekstkenmerken informatie bevatten over de auteur, aanvullend aan oppervlakkige features, zoals bag-of-words, die momenteel vaak gebruikt worden in machine learning experimenten. Deze kenmerken worden getest in voornamelijk 3 use cases: herkenning van leeftijd, geslacht en persoonlijkheid van de auteur.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Verhoeven Ben

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bilingualen, mensen die tegelijk twee of meer talen kennen en gebruiken, zijn een interessante bron van informatie voor het ontdekken van de interne structuur van het taalsysteem. De huidige modellen voor bilinguaal lezen van woorden verklaren de meeste empirische gegevens, maar tonen weinig aandacht voor de rol van betekenis. Ze modelleren woorden bovendien in isolatie. In dit project ontwikkelen we computermodellen van zinsverwerking waardoor betekenis een centrale rol speelt die het verdient en nieuwe verklaringen gegeven kunnen worden voor verschillende fenomenen in de bilinguale verwerking van woorden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Sandra Dominiek
• Mandaathouder: Tulkens Stéphan

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het ACCUMULATE project zal automatisch cruciale kennis en informatie detecteren in de vrije tekst van klinische rapporten geschreven in het Engels of het Nederlands. Hiertoe zal gewerkt worden aan het ontwerp, de ontwikkeling en de evaluatie van geavanceerde taaltechnologiecomponenten voor diepe semantische analyse van teksten die vaak morfo-syntactisch niet welgevormd zijn. Een bijkomende focus ligt op de gemakkelijke herbruikbaarheid van de ontwikkelde technologie in andere domeinen en talen en op het gebruik van visualisatietechnieken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In literaire geschiedschrijving is het gebruikelijk dat onderzoekers historische gebeurtenissen opdelen in periodes (bv. de romantiek). Dit proces heet periodisering en wordt beschouwd als een belangrijke taak in het historisch literair onderzoek. Niettegenstaande de grote relevantie hiervan, is periodisering een controversiële aangelegenheid: sommige bijzonder invloedrijke modellen worden beschouwd als een erfenis uit de negentiende eeuw, en hun hedendaagse relevantie wordt niet zelden in vraag gesteld. Het doel van dit project bestaat eruit een computationeel model te ontwikkelen van de evolutie van de Nederlandstalige literatuur in de Lage Landen (13e tot 20e eeuw). Dit diachroon model zal technieken gebruiken uit de computationele tekstanalyse ('Distant Reading') om veranderingen op te sporen inzake de stilistische en thematische eigenschappen van teksten. Het is belangrijk dat dit een data-gedreven model is, dat niet zal vertrekken vanuit bestaande, mogelijk vooringenomen hypotheses. Dit model zal zorgvuldig geïnterpreteerd worden tegen het achterdoek van de bestaande, traditionele vakbeoefening in literaire studies. Op deze wijze kunnen we tot een beter begrip komen van de validiteit van bestaande periodiseringsvoorstellen inzake de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Dit project draagt zo bij aan het intensieve, internationale debat over de integratie van van traditionele 'close reading'-methodes, en moderne computationele methodes voor Distant reading.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Willaert Frank
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Kestemont Mike

Onderzoeksgroep(en)

• Instituut voor de studie van de letterkunde in de Nederlanden (ISLN)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Vandekerckhove Reinhild
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project trachten we nieuwe, meer linguïstische tekstkenmerken te ontdekken die kunnen helpen in het stylometrisch onderzoek naar auteursprofilering. Meer specifiek gaan we op zoek naar tekstkenmerken gerelateerd aan semantiek en discourse, zoals bijvoorbeeld semantische densiteit. Onze hypothese stelt dat deze nieuwe tekstkenmerken informatie bevatten over de auteur, aanvullend aan oppervlakkige features, zoals bag-of-words, die momenteel vaak gebruikt worden in machine learning experimenten. Deze kenmerken worden getest in voornamelijk 3 use cases: herkenning van leeftijd, geslacht en persoonlijkheid van de auteur.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Verhoeven Ben

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project focussen we op de vraag: hoe kunnen we onzekerheid omtrent economisch beleid meten? Recent ontwikkelden we een EPU (Economic Policy Uncertainty) index voor België, door online nieuwsartikels van de grootste kranten te minen. Gegeven de veelbelovende resultaten die we bekwamen, wensen we deze tekst mininggebaseerde methodologie toe te passen voor andere landen (de G8 landen) en zullen we een publieke website creëren waar deze index wekelijks automatisch zal worden geupdate.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Martens David
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Engineering Management

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

We willen commerciële webservices opzetten die opinies en auteursprofielen (leeftijd, geslacht, persoonlijkheid, opleidingsniveau, regio) uit tekst winnen, op basis van automatische tekstanalyse. In dit project ontwikkelen we de basistechnologie: data verzamelen en annoteren, machine learning algoritmen trainen en een serverplatform opzetten. In een vervolgtraject richten we een spin-off van de onderzoeksgroep op. De voorgestelde taaltechnologie is nuttig voor een waaier van big data toepassingen, en bestaat nog niet voor het Nederlands en slechts gedeeltelijk voor het Engels.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds IWT. UA levert aan IWT de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Goethals Bart
• Promotor: Van den Bulcke Tim
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Luyten Leon
• Mandaathouder: Scheurwegs Elyne

Onderzoeksgroep(en)

• ADReM Data Lab (ADReM)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

We onderzoeken hoe kinderen abstracte linguïstische categorieën leren. Daarvoor worden computersimulaties van bootstrapping operaties ontworpen: hoe kan kennis uit één domein gebruikt worden om kennis te verwerven van een ander domein? In de simulaties wordt reële omgevingstaal aan jonge kinderen gebruikt en wordt nagegaan hoe grammaticale woordcategorieën en grammaticaal geslacht via een combinatie van distributionele, fonologische en morfologische bootstrapping verworden kunnen worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Gillis Steven
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds the University of Alicante. UA levert aan the University of Alicante de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoewel het gebruik van het internet door kinderen meestal volkomen veilig en verrijkend is, zijn er ook risico's verbonden aan het gebruik van vooral social networking sites (SNS). Verschillende initiatieven werden opgezet om kinderen te beschermen tegen deze potentiële bedreigingen door preventie en door in te grijpen als het misloopt, maar gezien de enorme overvloed aan informatie is het onmogelijk voor de belanghebbenden om alle potentieel schadelijke situaties (zoals cyberpesten, suïcidaal gedrag of grooming door pedofielen) te traceren. Het automatisch traceren van schadelijke inhoud en schadelijke gedragingen vereist een crossmedia filtering aanpak, die onmiddellijk risico's kan detecteren, die kritieke situaties doorgeeft aan moderatoren van sociale netwerksites en die accurate kwantitatieve informatie verstrekt zodat longitudinale en beleidsondersteunende informatie ter beschikking komt over de online veiligheid van kinderen. Deze filtering zal gebeuren rekening houdend met de verwachtingen en online ervaringen van adolescenten en kinderen en ook gebruik makend van een aanpak die op een respectvolle en zorgzame manier omgaat met privacy-gevoelige informatie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De naoorlogse kunstenaarstijdschriften vormen een unieke informatiebron over én een sprekende getuigenis van de doe-het-zelfpraktijk kenmerkend voor de neo-avant-garde. Dit project wil een omvangrijk en representatief corpus van Belgische neo-avant-gardetijdschriften digitaliseren, en vervolgens aan de hand van innovatieve, geautomatiseerde taaltechnologie het achterliggende netwerk van kunstenaars in beeld brengen en analyseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Computergestuurd onderzoek binnen de kwantitatieve stijlleer of stylometrie heeft geleid tot de "Styloom-hypothese": de niet-bewezen aanname dat iedere auteur zo een individuele schrijfstijl heeft dat dit "stilistisch DNA" kwantitatief kan gemodeleerd worden. In dit project wordt casusgewijs getoetst in welke mate deze aanname opgaat voor middeleeuwse literatuur. Dat is uitdagend, want middeleeuwse teksten bevatten veel variatie (bv. spelling) die niet teruggaan op de oorspronkelijke auteur van teksten, maar op latere kopiisten. Dit onderzoeksproject legt de nadruk op twee casussen. Ten eerste zal ik de stylometrie toepassen op Brabantse geestelijke teksten uit de dertiende en veertiende eeuw (o.m. Hadewijch en Jan van Ruusbroec). Ten tweede zal ik de stijl bestuderen van Latijnse literatuur uit de elfde eeuw van Anglo-Vlaamse herkomst (o.m. Drogo, Goscelinus).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Willaert Frank
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Kestemont Mike

Onderzoeksgroep(en)

• Instituut voor de studie van de letterkunde in de Nederlanden (ISLN)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds NTU. UA levert aan NTU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Sandra Dominiek
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schepers Kees
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Onderzoekscentrum Ruusbroecgenootschap

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project worden zelflerende spraakinterfaces ontwikkeld die voldoen voor het aansturen van hulpmiddelen door personen met fysische beperkingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: De Pauw Guy

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project zullen we nagaan hoe algemene en beursspecifieke nieuwsberichten met geavanceerde text mining technieken gebruikt kunnen worden voor het automatisch voorspellen van het effect op Belgische aandelenprijzen. Inzichten zullen bekomen worden in welke nieuwsleveranciers en welke combinaties van woorden het grootste effect hebben. Het ontworpen systeem zal geëvalueerd worden als trading tool, alsook als beslissingsondersteunend systeem voor investeerders.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Martens David
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Engineering Management

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt het eindrijm in de Middelnederlandse epiek (ca. 1200-1500). Aan de hand van drie onderzoeksvragen wil ik de ontwikkeling ervan in kaart brengen, zijn relevantie voor auteursherkenning bepalen en zijn samenhang met genres onderzoeken. Vanuit een breder literair-historisch perspectief wordt daarbij telkens de vraag gesteld hoe onderscheidend of creatief Middelnederlandse auteurs zich in hun werk opstelden. De methodologie die ik wil gebruiken is computergebaseerd en geautomatiseerd (cf. Hinskens & Van Dalen-Oskam 2007). Het project is op die manier afgestemd op de omvang van het onderzoeksmateriaal en de complexiteit van de onderzoeksvragen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Willaert Frank
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Kestemont Mike

Onderzoeksgroep(en)

• Instituut voor de studie van de letterkunde in de Nederlanden (ISLN)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het AMiCA ("Automatic Monitoring for Cyberspace Applications") project wil relevante wehsites zoals blogs, chat rooms en sociale netwerksites monitoren met het oog op de automatische detectie van schadelijke of alarmerende berichten, foto's en video's. Gezien het stijgend belang van beeld (vb. porno, automutilatie) in dergelijke toepassingen wordt uitgegaan van een interdisciplinaire aanpak waarin tekst- en beeldverwerking gecombineerd worden. Classificatiessystemen zullen gebouwd worden die dergelijke schadelijke berichten "on-the-fly" knnen detecteren. Bij detectie van een kritieke situatie (vh. cyherpesten), worden de relevante gebruikers hiervan op de hoogte gebracht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil onderzoeken hoe technieken van statistisch relationeel leren gebruikt kunnen worden voor het leren van natuurlijke taal. Daarbij zal de nadruk liggen op uitdagende taken van de natuurlijke taalverwerking, zoals "semantic role labeling", waarbij syntactische en semantische afhankelijkheden, gestructureerde en ongestructureerde gegevens, lokale en globale modellen, en probabilistische en logische informatie met elkaar moeten gecombineerd worden. Voor wat betreft het statistisch relationeel leren zal onze aandacht vooral uitgaan naar representaties die gebaseerd zijn op probabilistische uitbreidingen van de programmeertaal Prolog. Het project wil hierbij niet alleen betere resultaten in de natuurlijke taalverwerking realiseren maar ook betere algoritmen en systemen voor statistisch relationeel leren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project stellen we enerzijds een methodologie voor om de manuele controle van peer-to-peernetwerken te (semi)automatiseren en anderzijds een methodologie voor de automatische extractie en analyse van stijlkenmerken (geassocieerd met persoonlijkheid, leeftijdsgroep en misleidend taalgebruik) die we willen toepassen op individuele pedofielen en groepen van pedofielen in chatruimtes.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Van Vaerenbergh Leona
• Mandaathouder: Peersman Claudia

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van het deLearyous-onderzoeksproject is het ontwikkelen van een interactieve serious 3D-game voor het trainen van interpersoonlijke communicatievaardigheden binnen een professionele context, bvb. in een werkgever-werknemer- of klant-bediende-relatie. Het spel bestaat erin de trainee te laten interageren met autonome virtuele karakters, die op een realistische en expressieve manier inspelen op de input van de speler. Op deze wijze kan de trainee verschillende gedragspatronen en rollen op eigen tempo inoefenen, en dit in een veilige, virtuele omgeving. De rol can CLiPS in het project is de ontwikkeling van algoritmen en methodes voor emotie-analyse van tekst, het detecteren van onderwerpen in tekst, en dialoogvoering.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van het project is om allerlei bestaande componenten die ontwikkeld zijn in CGN en STEVIN in te passen in een workflowsysteem voor web services dat ontwikkeld wordt in CLARIN-verband, en dit geheel te laten draaien op servers van erkende CLARIN-centra, met als doel faciliteiten aan te bieden voor onderzoekers uit de HSS met geen of weinig technische bagage. Deze faciliteiten moeten 1) hen in staat stellen hun onderzoeksvragen beter of makkelijker aan te pakken en 2) mogelijkheden bieden voor het formuleren van nieuwe typen onderzoeksvragen, i.e. onderzoeksvragen die voor CLARIN niet gesteld konden worden of niet doelmatig te beantwoorden waren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Doel van het project is de implementatie van een robuust, modulair stysteem voor stylometrie- en leesbaarheidsonderzoek op basis van bestaande technieken voor automatische tekstanalyse en zelflerende technieken, en de ontwikkeling van een web service die onderzoekers in de HSS toelaat teksten te analyseren met behulp van het systeem. Op die manier wil het project recente vooruitgang op het gebied van het computationeel modelleren van stijl en leesbaarheid beschikbaar maken voor onderzoek in de sociale en geesteswetenschappen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Doelstelling van het project: Traditionele systemen voor spellingcontrole maken gebruik van een woordenlijst. Wanneer een woord niet voorkomt in de woordenlijst, markeert het systeem het woord als "fout". Recente systemen (o.a. Németh 2009) benaderen het probleem van spellingcontrole voor agglutinerende talen vanuit een andere invalshoek: een woord wordt beschouwd als een spelfout, als het niet kan worden gegenereerd door eenachterliggend morfotactisch model. In dit project onderzoeken we hoe een spellingchecker kan gebruikt worden als hulpmiddel bij het automatisch leren van een morfotactisch systeem voor het Swahili.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: De Pauw Guy

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt de mogelijkheid om een exemplaargebaseerd model van menselijke zinsverwerking te ontwikkelen, dat in staat is om de relaties tussen de verschillende woorden van een zin op een psychologisch adequate manier te identificeren. Om dit model te evalueren wordt nagegaan of de voorspellingen van het model correleren met experimentele gegevens over de verwerking van structureel niet-ambigue en tijdelijk structureel ambigue zinnen. Voor de toetsing van het model beperken we ons tot de relatie tussen het werkwoord en zijn argumenten. Op die manier kunnen een aantal cruciale problemen van menselijke zinsverwerking worden onderzocht.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Sandra Dominiek
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Vandekerckhove Bram

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hybride systemen voor natuurlijke taalverwerking die diepe, op taalkundig inzicht gebaseerde, analyses combineren met de inductieve datagebaseerde methodes kunnen een significante verbetering van de accuraatheid en toepasbaarheid van de computertaalkunde bewerkstelligen. Er zijn evenwel verschillende manieren waarop een dergelijk hybridisering gerealiseerd kan worden. In dit project zal ik vooral kijken naar de cognitiewetenschap als inspiratiebron voor nieuwe hybride aanpakken. Dit werk bouwt voort op eerder werk rond memory-based language processing als cognitief relevant model.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De onderzoeksgemeenschap streeft naar de versterking en de coordinatie van het Vlaamse onderzoek op het gebied van machine learning voor datamining in het algemeen, en bepaalde belangrijke toepassingen zoals bioinformatica en tekstmining in het bijzonder. Vlaamse participanten: Computational Modeling Lab (VUB), CNTS (UA), ESAT-SISTA (KU Leuven), DTAI (KU Leuven), ISLab (UA).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Met behulp van technieken uit de Artificiële Intelligentie wordt een computeralgoritme ontwikkeld dat een inhoudelijke opdracht (of dataset) ontleedt op kernbegrippen en relaties, daarbij relevante informatie opzoekt, verwerkt, bundelt en deze tenslotte in relatie brengt tot creatieve en visuele oplossingen. Dit algoritme wil menselijke creativiteit nabootsen door bestaande concepten te verbinden en te hercombineren tot er innovatieve visuele uitvoer uit opborrelt. De visuele uitvoer evolueert mee naargelang de inhoudelijke data wijzigt en uitbreidt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: De Smedt Tom

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project onderzoekt het eindrijm in de Middelnederlandse epiek (ca. 1200-1500). Aan de hand van drie onderzoeksvragen wil ik de ontwikkeling ervan in kaart brengen, zijn relevantie voor auteursherkenning bepalen en zijn samenhang met genres onderzoeken. Vanuit een breder literair-historisch perspectief wordt daarbij telkens de vraag gesteld hoe onderscheidend of creatief Middelnederlandse auteurs zich in hun werk opstelden. De methodologie die ik wil gebruiken is computergebaseerd en geautomatiseerd (cf. Hinskens & Van Dalen-Oskam 2007). Het project is op die manier afgestemd op de omvang van het onderzoeksmateriaal en de complexiteit van de onderzoeksvragen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Willaert Frank
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Kestemont Mike

Onderzoeksgroep(en)

• Instituut voor de studie van de letterkunde in de Nederlanden (ISLN)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Internationale samenwerking en de creatie van een gemeenschap zijn de belangrijkste positieve factoren voor een coherente ontwikkeling van het gebied van Taalhulpmiddelen in de nabije toekomst. FlaReNet is een Europees forum voor de facilitering van interactie tussen belanghebbenden in het gebied van Taalhulpmiddelen. De organisatie ervan houdt er rekening mee dat Taalhulpmiddelen verschillende dimensies vertonen en vanuit verschillende perspectieven benderd moeten worden: technisch, maar ook organisatorisch, economisch, juridisch en politiek. Het netwerk richt zich eveneens op de multiculturele en multilinguale aspecten die essentieel zijn voor toegang en gebruik van digitale inhoud in het Europa van vandaag.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project ontwikkelt CNTS een systeem voor automatische ondertiteling op basis van de output van spraakherkenning. Zo'n systeem laat toe om zinnen waar nodig te vereenvoudigen en in te korten zonder dat ze ongrammaticaal worden of veel van hun betekenis verliezen. Als methode wordt een combinatie van regelgebaseerde en statistische technieken gebruikt. Het project verloopt in samenwerking met onder meer de VRT en de NOS en de spraakherkenningsonderzoeksgroep van de K.U. Leuven.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project introduceert een methodologie voor "text mining" met heterogene informatiebronnen en de toepassing ervan in moleculaire genetica en kennismanagement. Bestaande tekstanalyse en graaf-gebaseerde data mining technieken zullen worden uitgebreid om deze methodologie mogelijk te maken. De methodologie wordt toegepast in een biomedische toepassing (ordening van kandidaat ziekte veroorzakende genen) en een kennismanagement toepassing (bepalen van profiel van personen op basis van www informatie).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Del-Favero Jurgen
• Co-promotor: De Rijk Peter
• Co-promotor: Paredaens Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project stellen we een methodologie voor de automatische extractie en analyse van stijlkenmerken voor die we willen toepassen op individuele auteurs (auteursherkenning, zowel van non-fictie als fictie) en groepen van auteurs (extractie van stijlkenmerken geassocieerd met sekse en leeftijdsgroep). De methodologie bevat de volgende onderdelen: (1) Een automatische taalkundige analyse van documenten met behulp van de beschikbare tekstanalyse-instrumenten op het niveau van morfologische structuur, woordsoort, globale syntactische structuur en semantische rollen (subject, object, temporeel, locatie) voor de constructie van potentieel relevante stilistische kenmerken. (2) Gebruik van niet-gesuperviseerde en gesuperviseerde leertechnieken voor de selectie van de meest informatieve stilistische kenmerken en de constructie van een model van de stijl van een auteur (of group van auteurs). (3) Evaluatie van de geconstrueerde modellen door (a) vergelijking met stilistische analyses in taalkunde en literatuurwetenschap en (b) empirische toetsing van de voorspellende kracht van de modellen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: De Pauw Guy

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project wordt de toepassing van natuurlijke taal verwerking en redeneren onderzocht als instrument bij het genereren van grafische ontwerpen en kunst. In de context van de NodeBox software zal de MBSP shallow parser aangepast worden aan het domein van visuele communicatie en zal hij geïntegreerd worden in de NodeBox toepassing.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Linguïstisch geannotateerde tekstcorpora zijn een belangrijk hulpmiddel bij de taaltechnologische ontsluiting van een taal. Voor commercieel interessante talen, zoals het Engels en het Nederlands, kunnen bestaande geannoteerde corpora gebruikt worden om accurate en robuste taaltechnologische toepassingen te ontwikkelen. Als er geen vooraf geannoteerde corpora beschikbaar zijn, wat het geval is bij minderheidstalen, zijn de traditionele datagebaseerde algoritmen echter onbruikbaar. Dit project onderzoekt de geautomatiseerde linguïstische beschrijving van minderheidstalen op basis van alternatieve classificatietechnieken. Daarbij zal gebruik worden gemaakt van algoritmen die het gebrek aan geannoteerde corpora omzeilen door zelf een eerste classificatie af te leiden. Die classificatie kan gebaseerd zijn op corpora met lopende tekst (techniek: "unsupervised learning") of op bestaande, geannoteerde corpora voor een andere taal (techniek: "kennistransfer"). De methodologie die in dit project wordt voorgesteld, laat toe om het gebruik en de werking van de respectieve classificatietechnieken systematisch te vergelijken en te evalueren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: De Pauw Guy

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dezelfde informatie kan in taal op veel verschillende manieren weergegeven worden. Kennis over parafrasering (zelfde semantische inhoud, verschillende verwoording) en "entailment" (de ene expressie impliceert de andere) kan dit probleem tot op zekere hoogte oplossen. In DAESO worden technieken ontwikkeld die toelaten om dergelijke semantische relaties tussen tekst automatisch vast te stellen. De bruikbaarheid van de aanpak zal onderzocht worden in de context van enkele toepassingen: "question answering", informatie-extractie en automatische samenvatting van tekst.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

CLIF is de Vlaamse vereniging van onderzoeksgroepen voor computerlinguistiek, taal- en spraaktechnologie. Het doel van de vereniging is het stimuleren van samenwerking op het gebied van onderzoek en de gezamenlijke ontwikkeling van hulpmiddelen die de capaciteiten van individuele deelnemende groepen te boven gaat.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Coreferentieresolutie vervult een sleutelfunctie bij het automatisch interpreteren van tekst. Het is een probleem dat tot op heden vooral vanuit een linguïstisch standpunt werd bestudeerd. De nadruk lag daarbij dan vooral op pronominale coreferentieresolutie, nl. het zoeken van een antecedent voor een gegeven anaforisch voornaamwoord. Prakische toepassingen zoals informatie-extractie (IE), automatisch samenvatten en automatische vraag-beantwoord-systemen (QA) vereisen echter een correcte herkenning van de coreferentiële relaties tussen verschillende types nominale constituenten. Corpusgebaseerde computationele systemen die dergelijke relaties automatisch detecteren, moeten getraind en getest worden op voldoende geannoteerde data. Voor het Nederlands echter zijn er nauwelijks geannoteerde corpora beschikbaar en bovendien bestaan er geen automatische systemen voor de resolutie van coreferentiële relaties tussen nominale constituenten. In COREA zal er een robuust systeem ontwikkeld worden voor de resolutie van dergelijke coreferentiële relaties en zal het effect van coreferentieresolutie onderzocht worden op praktische toepassingen zoals IE en QA.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Informatie Extractie (IE) heeft als doel het extraheren van relevante data uit een verzameling meer of minder gestructureerde documenten. Huidige systemen werden steeds ontwikkeld op basis van geannoteerde data die echter duur en moeilijk te verkrijgen zijn. Daarom wil dit project IE systemen ontwikkelen door middel van semi-supervised leertechnieken, waarbij gebruik wordt gemaakt van grote verzamelingen niet-geannoteerde gegevens, die gemakkelijk te verkrijgen zijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De productie van geïnflecteerde woordvormen zoals het meervoud of de verleden tijd wordt traditioneel beschouwd als een proces dat vooral steunt op morfologische, fonologische en syntactische karakteristieken van de basisvorm. Hoewel descriptieve grammatica's in deze context ook metalinguïstische informatie vermelden, wordt daar in recente invloedrijke modellen van taalproductie, zoals Steven Pinkers Words and Rules theorie uit 1999, geen aandacht aan besteed. In een recent experiment toonden wij echter aan dat sprekers van het Nederlands metalinguïstische informatie gebruiken als hen gevraagd wordt meervouden te genereren voor pseudowoorden. Deze resultaten ondermijnen niet enkel Minkers assumptie dat het Nederlands twee default meervouden heeft die enkel op basis van fonologische informatie toegekend worden, maar ze werpen ook de fundamentele vraag op of modellen met een regelgebaseerde component überhaupt in staat zijn om metalinguïstische informatie te incorporeren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Sandra Dominiek
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Martensen Heike

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Cuyt Annie
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: De Schutter Erik
• Co-promotor: Peeters Francois
• Co-promotor: Van Alsenoy Kris
• Co-promotor: Van Broeckhoven Christine

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Pascal is een FP6 netwerk met als doel het oprichten van een gedistribueerd instituut voor onderzoek naar patroonherkenning, statistische modellering en zelflerende systemen, als kerntechnologieën voor multimodale interfaces. Deze interfaces zijn in staat tot natuurlijke interactie met mesnelijke gebruikers. De rol van CNTS in het netwerk is de toepassing van zelflerende systemen bij problemen van natuurljke taal verwerking.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

van teksten en woordenboeken in vele verschillende talen. Deze corpora worden nog niet altijd gebruikt bij het onderzoeken van taalhypothesen en fundamentele vragen in de linguïstiek. Computers worden nu meer en meer gebruikt, en dit onderzoek wil bijdragen aan het ontwikkelen van deze trend. Het uiteindelijke doel is het introduceren van bestaande technieken in de taaltechnologie om specifieke hypotheses over taalstructuur, -functie, -verandering en 'typologie beter te kunnen bestuderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: De Meulder Fien

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van het BioMinT project is de ontwikkeling van generieke text mining software die (1) verschillende types van informatievragen interpreteert, (2) relevante documenten uit de biologische literatuur zoekt, (3) de gezochte informatie uit deze documenten extraheert, en (4) het resultaat presenteert als de vuller van velden in een database of als een gestructureerd rapport. Het consortium bestaat uit biologen (University of Manchester, Zwitsers instituut voor Bio-informatica) en data / text mining groepen (CNTS Universiteit Antwerpen, PharmaDM, Oostenrijks instituut voor AI, Geneve AI Lab).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Informatie Extractie (IE) heeft als doel het extraheren van relevante data uit een verzameling meer of minder gestructureerde documenten. Huidige systemen werden steeds ontwikkeld op basis van geannoteerde data die echter duur en moeilijk te verkrijgen zijn. Daarom wil dit project IE systemen ontwikkelen door middel van semi-supervised leertechnieken, waarbij gebruik wordt gemaakt van grote verzamelingen niet-geannoteerde gegevens, die gemakkelijk te verkrijgen zijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Tjong-Kim-Sang Erik
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Paredaens Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project wordt onderzocht of de 'alles-in-een' strategie die in de huidige spraakherkenners gevolgd wordt, waarbij taak-specifieke, syntactische, en lexicale kennis verweven is in een enkel op eenvoudige formalismen gebaseerd taalmodel, vervangen kan worden door een modulaire architectuur waarbij naast akoestisch-fonetisch en intonatie-gerelateerde parameters ook generische en domeinspecifieke taalkundige informatiebronnen worden gebruikt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Gillis Steven

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het hier voorgestelde onderzoeksproject richt zich op een functionele benadering van visuele en verbale prosodie (samengevat als 'audiovisuel prosodie') in gesproken interacties. Het is intuitief duidelijk dat prosodie een belangrijke communicatieve functie heeft: prosodie kan uitingen voorzien van 'extra' informatie die niet reeds besloten ligt in de woorden of de syntactische structuur van een zin. Terwijl we al redelijk wat weten over de pragmatiek van verbale prosodie, is echter nog onvoldoende duidelijk hoe auditieve cues combineren met visuele informatie voor het signaleren van bepaalde communicatieve functies. De meeste evidentie over de rol van visuele cues is impressionistisch en anecdotisch van aard, en de weinige descriptieve resultaten over visuele signalen zijn niet zo expliciet dat ze bijvoorbeeld kunnen worden geincorporeerd in een echt computationeel model. Meer specifiek wil ik me richten op de signaalwaarde van audiovisuele prosodie voor het aangeven van beurtwisseling (2.1), informatiestructuur (2.2), positieve en negatieve terugmeldingssignalen (2.3) en emotionele en attitudinele connotaties van uitingen (2.4). 2.1 Beurtwisseling : Uit eerder onderzoek komt naar voren dat gesprekspartners in een dialoog heel precies de beurt van elkaar kunnen overnemen. In dit postdoc project wil ik nagaan in hoeverre gesprekspartners in de beurtwisseling gevoelig zijn voor specifieke visuele cues: daarbij kan ik voortbouwen op inzichten van ethnomethodologen die eerder aantoonden dat oogcontact erg van belang is voor het aangeven van het einde van een 'turn'. 2.2 Informatiestructuur : Uit vroeger werk is gebleken dat sprekers auditieve prosodie gebruiken om belangrijke (nieuwe, contrastieve) informatie te onderscheiden van minder belangrijke (gegeven). Dat gebeurt, voor talen zoals het Nederlands en het Engels, doorgaans door middel van distributie van toonhoogteaccenten. Uit verkennend onderzoek blijkt nu dat luisteraars ook 'accenten' waarnemen op basis van wenkbrauw-bewegingen (eerder werk samen met Emiel Krahmer). Dit werk zou ik graag verderzetten, waarbij het mij van belang lijkt om dit crosslinguistisch op te zetten. 2.3 Feedback: Tijdens mijn vorige mandaat heb ik me in belangrijke mate gericht op het gebruik van auditieve prosodie voor het aangeven van 'positieve' en 'negatieve' terugmeldingssignalen. Pilotonderzoek geeft aan dat gesprekspartners ook erg gevoelig zijn voor specifieke visuele prosodie die hetzelfde doel dienen (met name bewegingen van wenkbrauwen, hoofd , ogen en mond), en dat die op interessante manier interageren met auditieve prosodie. 2.4 Attitutidinele en emotionele structuur: Uit verschillende studies is gebleken dat mensen via prosodie kunnen signaleren wat ze vinden van een uiting die ze uitspreken (attitude), of hoe ze zich voelen terwijl ze een uiting produceren (emotie). Het een open vraag is hoe auditieve en visuele cues in dynamische stimuli emotie en attitude kunnen signaleren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Swerts Marc

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Twee fundamentele problemen in de computerlinguïstiek zijn de kost van annoteren van tekst (het aanbrengen van linguïstische informatie), en het verzamelen van genoeg data. Ik wil deze problemen tegelijk aanpakken, en in een theoretische en experimentele studie kijken naar de effecten van i)featureselectie en -constructiemethodes: technieken die het mogelijk maken te kijken welke taalkundige bronnen belangrijk zijn in het oplossen van linguïstische taken, en ii) methodes zoals active learning, expectation-maximization, cotraining en bootstrapping: deze methodes maken het annoteren van corpora sneller of overbodig.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: De Meulder Fien

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van MUSA is het creeren van een multimodaal, multilinguaal systeem dat spraak en andere audio omzet naar transcripties in tekst, deze transcripties vertaalt naar andere talen, en dan ondertitels genereert op basis van deze vertalingen. MUSA zal voor het Engels, Frans, en Grieks gemaakt worden. Een state-of-the-art spraakherkenningssysteem zal uitgebreid worden en aangepast aan de context van het project. Een innovatief scenario voor automatische vertaling zal ontwikkeld worden waarin machinevertaling, vertaalgeheugens en term-substitutie gecombineerd zullen worden. De Antwerpse groep is verantwoordelijk voor de samenvatting van zinnen ten behoeve van ondertitelgeneratie met behulp van een automatische analyse van de taalkundige structuur van de zin.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De onderzoeksgemeenschap streeft naar de versterking en de coordinatie van het Vlaamse onderzoek op het gebied van machine learning voor datamining in het algemeen, en bepaalde belangrijke toepassingen zoals bioinformatica en tekstmining in het bijzonder. Vlaamse participanten: Computational Modeling Lab (VUB), CNTS (UA), ESAT-SISTA (KU Leuven), DTAI (KU Leuven), ADReM (UA).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Doel van dit project is de confrontatie en integratie van deductieve en inductieve benaderingen van computerlinguistiek in het domein van de lexicale semantiek. Subprojecten zijn onder meer: de combinatie van gesuperviseerde en niet-gesuperviseerde leertechnieken voor semantische kennisverwerving en desambiguering, incorporatie van linguistische kennis in inductieve technieken, en de verfijning van bestaande semantische tagsets met behulp van machine learning.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De belangrijkste doelstelling van CNTS voor dit project is de toepassing en aanpassing van eerder ontwikkelde "shallow parsing" technologie voor (i) de extractie van lexons (ontologische relaties) uit niet- of semi-gestructureerde bronnen, (ii) de evaluatie van bestaande ontologieën, en (iii) de adaptatie van ontologieën (bijv. WordNet) voor specifieke domeinen. Een tweede doelstelling is het onderzoeken van de bruikbaarheid van ontologieën voor de verbetering van tekstanalyse met behulp van "shallow parsing".

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Doel van dit project is empirisch te onderzoeken of een natuurlijk klinkende prosodie kan worden gegenereerd op basis van twee methodes die recent succesvol zijn gebleken in andere taalverwerkingsdomeinen: (a) robuuste analyse van tekst met behulp van technieken uit information retrieval en information extraction, en (b) geavanceerde zelflerende en meta-lerende systemen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Gillis Steven

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project onderzoeken we de auditieve ontwikkeling, de spraak- en taalverwerving bij congenitaal dove kinderen met een cochleair implantaat (CI) geïmplanteerd tijdens het tweede levensjaar. Het doel is systematisch het effect van de CI te onderzoeken op verschillende aspecten van de taal- en spraakontwikkeling: ? Onderzoek van het effect van een CI op het auditieve vlak; ? Onderzoek van het effect van CI op het articulatorisch vlak (de spraak); ? Onderzoek van het effect van CI op de taalverwerving en communicatieve ontwikkeling. In essentie willen we nagaan hoe de toegang tot auditieve informatie evolueert en welke impact die toegang tot de gesproken taal heeft op de eigen spontane spraak en taal van het kind. De wetenschappelijke doelstellingen van het onderzoeksproject zijn (i) descriptief en (ii) fundamenteel psycholinguïstisch. (i)Descriptief: een longitudinale beschrijving van de auditieve ontwikkeling en de spraak-, taal- en communicatie-ontwikkeling na een CI. De descriptie zal ons een antwoord geven op de vraag: verloopt de taalverwerving kwalitatief en kwantitatief zoals bij normaal horende baby's? Is er een kwalitatief en/of kwantitatief onderscheid in de auditieve ontwikkeling, spraak- en taalontwikkeling tussen baby's afhankelijk van de leeftijd waarop ze een CI krijgen? (ii) Fundamenteel psycholinguïstische doelstellingen: ? Onderzoek van de perceptie van segmentele en suprasegmentele karakteristieken van de spraak in relatie tot hun productie; ? Onderzoek van de fonologische ontwikkeling op segmenteel en suprasegmenteel vlak met bijzondere aandacht voor de evolutie van truncatiepatronen; ? Onderzoek van de lexicale en morfosyntactische verwerving met speciale aandacht voor de evolutie van `functiewoorden' of gesloten klasse woorden t.a.v. open klasse woorden, een oppositie gerelateerd aan perceptuele saillantie; ? Onderzoek van communicatieve ontwikkeling, met bijzondere aandacht voor (1) het gebruik en de plaats van spraak tgo. (conventionele) gebaren, (2) het gebruik van interactionele middelen (aandacht trekken/richten/'), (3) de omvang en het gebruik van types interactiebeurten door kind en volwassen conversatiepartner.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Gillis Steven
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Inventarisering van beschikbare taaltechnologische hulpmiddelen (software componenten en dataverzamelingen) voor industriële ontwikkeling in taaltechnologie voor het Nederlands en advies over de prioritering van investeringen in de ontwikkeling van deze hulpmiddelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Doel van het project is bij te dragen tot de ontwikkeling van betere producten voor de verbatim transcriptie van spraak, en voor de omzetting van deze transcripties naar een vorm die beter aangepast is aan de noden van de eindgebruiker. Een toepassing die als case study zal worden bestudeerd is het genereren van ondertitels ten behoeve van slechthorenden. CNTS zal leertechnieken onderzoeken voor de transcriptie van onbekende woorden en statistische technieken voor alignment en de voorspelling van ondertitels uit transcripties.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Doel van dit project is (i) het automatisch vinden van belangrijke nieuwe concepten (onderwerpen) in nieuws- en WWW-teksten, en (ii) het volgen van de evolutie van connotaties en definities van dergelijke concepten in de tijd. Het wetenschappelijke doel is de evaluatie van het nut voor deze taak van de combinatie van statistische en informatie theoretische technieken uit de Information Retrieval en statistische taalverwerking met taaltechnologische componenten als "shallow parsers".

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van deze Wetenschappelijke Onderzoeksgemeenschap (met roepnaam CLIF: Computational Linguistics in Flanders) is het samenbrengen van de Vlaamse expertise in het domein van de taal- en de spraakverwerking. Voor de handhaving van het Nederlands als gelijkwaardig met grotere talen in Europa is deze bundeling van expertise essentieel. De samenwerking tussen de deelnemende onderzoeksgroepen zal verlopen volgens een aantal krachtlijnen: 'Het samenbrengen van de fundamentele onderzoeksinspanningen op het vlak van de taal- en spraakverwerking in Vlaanderen. 'Het faciliteren van de onderzoeksactiviteiten van de deelnemende onderzoeksgroepen met het oog op een zo ruim mogelijke (her-)bruikbaarheid van gegevensbestanden voor gesproken en geschreven taal. 'CLIF wil zich in de nabije toekomst heel specifiek toespitsen op de uitwerking van de integratie van fundamenteel onderzoek in de taal- en de spraaktechnologie in een Vlaamse context. 'CLIF wil zich ook inzetten bij dienstverlening door advies en specifieke onderwijsaktiviteiten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Fundamenteel onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden van neurale netwerken en genetische algoritmen in taal- en spraaktechnologie, in de context van de implementatie ervan op evolutionaire hardware. Integratie van deze technieken met bestaande statistische en zelflerende methodes voor desambiguering by taalanalyse. Dit project is in samenwerking met Flanders Language Valley (FLV).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het thematisch netwerk Leren van Computationele Grammatica's (LCG) onderzoekt verschillende manieren waarop zelflerende technieken kunnen worden toegepast bij het verbeteren van computationele grammatica's. LCG zal hiertoe een aantal zelflerende technieken uittesten, zowel symbolische als statistische. Het wetenschappelijke doel is het vinden van een omschrijving van het type leertechnieken dat in staat is taal te leren. Dit weerspiegelt een uitdaging in de theoretische taalkunde hoe is Taalverwerving mogelijk, en kan tot praktische toepassingen in de taaltechnologie leiden. In dit netwerk (waarin UIA samenwerkt met Groningen, Tuebingen, SRI Cambridge, University College Dublin, Suissetra Geneve en Xerox Research Center Grenobles) neemt UIA de toepassing van geheugengebaseerde leertechnieken voor zijn rekening.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Zijn taalverwerving en (volwassen) taalgebruik mogelijk zonder aanname van abstracte linguïstische representaties? Deze vraag wordt bestudeerd aan de hand van een nieuwe methodologie: technieken uit drie verschillende disciplines worden gebruikt, nl. het taalverwervingsonderzoek, de psycholingu'stiek en de Artificiële intelligentie. De eerste twee disciplines bestuderen de reële taalleerder/-gebruiker, terwijl de laatste de Artificiële taalleerder/-gebruiker bestudeert. In het verleden werden Artificiële leermodellen gebruikt om effecten te simuleren die in het reÙle taalgebruik werden geobserveerd. Hoewel simulaties de computationele kracht van het leersysteem demonstreren en interessante hypothesen suggereren omtrent de eigenlijke taalgebruiker, werden ze nooit gebruikt om hypothesen te falsifiÙren uit (ontwikkelings)psycholinguïstische studies. In het voorgestelde project willen we Artificiële taalleerders/-gebruikers niet enkel inzetten om het reÙle taalgebruik te simuleren maar tevens om factoren te isoleren die het gedrag van het model beïnvloeden en vervolgens de effecten van diezelfde factoren te bestuderen in psycholinguïstische experimenten en in taalverwervingsonderzoek. Als de effecten bij de Artificiële leerder/gebruiker verschillen van die bij de reÙle leerder/gebruiker, kan het leermodel worden aangepast om uiteindelijk zijn gedrag in overeenstemming te brengen met dat van de taalgebruiker. Deze methode waarbij de resultaten omtrent taalverwerving en psycholingu'stiek worden gerelateerd aan computationeel werk en omgekeerd is dus een heuristiek om eigenschappen te ontdekken van de representatie van taal in de reÙle taalleerder/-gebruiker.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Gillis Steven
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: De Schutter Georges
• Co-promotor: Sandra Dominiek

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Computerlinguïstiek, Psycholinguïstiek en Sociolinguïstiek (CLiPS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Op linguïstisch vlak stellen er zich twee fundamentele problemen bij de modellering van het contextuele interpreteren, namelijk 1. Het leggen van verbanden die niet expliciet in de tekst worden vermeld, zoals coreferentie en temporele relaties 2. de contextuele disambiguering van ambigue woorden of constructies We zullen in dit project focussen op de representatie en de interpretatie van temporele expressies in het Nederlands. Als startpunt wordt gebruik gemaakt van de representatietaal van Discourse Representation Theory. De bedoeling is om met data mining technieken disambigueringsregels op te stellen. Hiervoor zal naar gepaste gegevensmodellering en oplossingsmethodes voor de inferentie gezocht moeten worden. Het project wil de mogelijkheden onderzoeken van het abductieve redeneren bij de contextuele interpretatie van temporele expressies en van het inductieve redeneren bij de extractie van regels voor disambuguering.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Paredaens Jan
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Gillis Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van het project is de ontwikkeling van een computationeel psycholinguïstisch model van morfosyntactische verwerving van het Nederlands. Het omvat twee luiken: een psycholinguïstisch luik waarin de verwerving van de morfosyntaxis bestudeerd wordt, m.b. de morfologische en distributionele reflexen van het kenmerk 'finiet', en een computationeel luik waarin een computermodel van dezelfde taalaspecten wordt geimplementeerd, gebruik makend van de principes van 'gelijkenis gebaseerd redeneren'.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Gillis Steven
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: De Schutter Georges

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is het installeren, ontwikkelen, ter beschikking stellen en verrijken van een elektronische 'server' voor software, data- verzamelingen, kennisbanken, en corpora die verband houden met taaltechnologisch onderzoek voor het Nederlands. Deze gegevens worden via de "informatiesnelweg" aan de Vlaamse, Nederlandse en internationale onderzoeksgemeenschap m.b.t. taaltechnologie ter beschikking gesteld. Een dergelijke informatiedienst is essentieel voor de ontwikkeling van de Nederlandstalige taaltechnologie: (i) voor het verzekeren van de herbruikbaarheid van onderzoeksgegevens en (ii) voor het vermijden van een onproduktieve herhaling van of overlapping in onderzoeksinspanningen, en (iii) als een didactische informatiebron voor studenten in de taaltechnologie en computerlinguistiek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Gillis Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is de ontwikkeling van een computationeel model van morfofonologische en syntac tische verwerving en verwerking, gebaseerd op princi pes ontleend aan het geheugen-gebaseerd redeneren. In dit kader wordt gestreefd naar de abstractie van taalkundige kennis op een taalonafhankelijke en een domeinonafhankelijke wijze.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Gillis Steven
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Onderzoeksgroep 'Computerlinguistiek en taaltechnologie' heeft als doel de Vlaamse expertise op het vlak van computerlinguistiek en taaltechnologie samen te brengen en te versterken. De voornaamste hoofdlijnen: (i) Het samenbrengen van de versnipperde onderzoeksinspanningen op het vlak van de natuurlijke taalverwerking in Vlaanderen, met het oog op de uitbouw van een multidisciplinair gevoede taaltechnologie voor het Nederlands. (ii) Het specifiek richting geven aan de onderzoeksactiviteiten van de deelnemende onderzoeksgroepen met het oog op een zo ruim mogelijke herbruikbaarheid van de resultaten van de onderzoeksinspanningen in een Europees perspectief.

Onderzoeker(s)

• Promotor: De Schutter Georges
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Gillis Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project stelt een gegevensbank samen met de uitspraak van een representatief staal van woordvormen uit het Nederlandse in de Vlaamse uitspraak variant. De gegevensbank is bedoeld als instrument ter ondersteuning van spraakonderzoek, m.b. voor gebruik in foneemgebaseerde herkenners, systemen voor synthese van tekst-naar-spraak en systemen die spraak- en taalverwerking integreren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Gillis Steven
• Co-promotor: Daelemans Walter

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project is een studie in het domein van de automatische verwerving van kennis (Zelflerende systemen). De specifieke kennisvorm waar het om gaat is natuurlijke taal, meer bepaald de pragmatische aspecten ervan. Bedoeling is de ontwikkeling van een gefundeerd kader voor het opbouwen van leermodellen van pragmatische informatie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Daelemans Walter
• Mandaathouder: Van Hoorick Bart

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project bestuderen wij het proces van taalverwerving via een data-gestuurde benadering en via het uitvoeren van experimenten met artificieel leeralgorithmes waarbij beeldleren kan ingevoerd worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: De Schutter Georges
• Co-promotor: Cuyt Annie
• Co-promotor: Daelemans Walter
• Co-promotor: Gillis Steven

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject