28 november '23 - Laat je horen over de impact van geluid op je leven: vul de Grote Geluidsbevraging in!
De Oorzaak is het grootste burgeronderzoek naar geluid in Vlaanderen. Het project van UAntwerpen, UZA en De Morgen schakelt een versnelling hoger. Vanaf dinsdag 28 november kunnen alle Vlamingen de Grote Geluidsbevraging invullen over de impact van geluid op hun dagelijks leven. Inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven kunnen zich ook kandidaat stellen om een slimme geluidssensor aan hun slaapkamerraam te installeren.
Eind september ging met De Oorzaak het grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid in Vlaanderen van start. De Universiteit Antwerpen, het UZA en De Morgen slaan daarvoor de handen in elkaar. Het ambitieuze doel? Gedetailleerd in kaart brengen welke geluiden we dagelijks horen, welke geluiden het luidst klinken en wat ze doen met onze gezondheid. Daarvoor roept De Oorzaak de hulp én de oren in van duizenden burgerwetenschappers.
Zo wil De Oorzaak achterhalen welke impact geluid écht op ons leven heeft. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is blootstelling aan hoge geluidsniveaus een van de grootste milieugerelateerde oorzaken van gezondheidsproblemen. Langdurige blootstelling aan hinderlijk omgevingsgeluid kan je stress en andere klachten opleveren, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes en psychische aandoeningen.
In een eerste fase van het project konden mensen aan de hand van enkele parameters een ‘geluidsrapport’ opstellen. “Ruim 6000 deelnemers brachten hun geluidsomgeving in kaart tijdens een wandeling”, legt onderzoeker Jonas Lembrechts (UAntwerpen) uit. “De eerste voorlopige resultaten leerden ons dat slechts 22 procent van de respondenten het geluid in hun directe omgeving ‘eerder’ tot ‘zeer’ aangenaam noemt. 56 procent bestempelt het als ‘eerder’ tot ‘zeer’ onaangenaam. De complete stilte wordt bijna nergens ervaren.”
Ongeziene datacollectie
De gegevens die tot nu verzameld werden, zijn subjectief, maar wel razend interessant in combinatie met de wetenschappelijke data die tijdens het verdere verloop van De Oorzaak verzameld zullen worden. De Grote Geluidsbevraging is het officiële startpunt van het onderzoek. Alle Vlamingen vanaf achttien jaar kunnen online deelnemen aan de Grote Geluidsbevraging. De vragenlijst polst onder andere naar eventuele geluidshinder, en de bronnen ervan, in de buurt van de woning.
“We vragen diep door, om alle aspecten van geluid in kaart te brengen”, zegt Remy Amkreutz, hoofdredacteur van De Morgen. “Neem dus je tijd om de bevraging in te vullen. Of je nu in een dorp of stad woont, aan een drukke verkeersas of in een stille doodlopende straat: elke Vlaming kan meedoen. Tegelijkertijd kunnen inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven zich ook kandidaat stellen om thuis een innovatieve geluidssensor te mogen plaatsen. 2400 mensen zullen twee maanden lang een geluidssensor krijgen. Zo brengen ze het geluid rond hun woning in kaart: van vrolijk fluitende vogels tot voorbijrijdende auto’s.”
“Die sensor moet door de deelnemer op de vensterbank aan het slaapkamerraam bevestigd worden (minstens op de eerste verdieping). zegt prof. Cedric Vuye (UAntwerpen), projectleider van De Oorzaak. “Een algoritme voorziet elk piekgeluid van een label (bijvoorbeeld een vliegtuig, stemmen, een auto of een tram) en vat de belangrijkste kenmerken van het geluid (volume, frequentie, duur, enzovoort) samen. Via het netwerk van Orange Belgium krijgen de onderzoekers de geanalyseerde data doorgestuurd. Er worden geen geluidsfragmenten opgeslagen op de sensor, noch doorgestuurd naar de server. Deelnemers kunnen de metingen live volgen op een persoonlijk dashboard.”
Iedereen kan de Grote Geluidsbevraging invullen op www.deoorzaak.be en op www.demorgen.be/oorzaak. De bevraging loopt van 28 november tot en met 7 januari 2024. De resultaten van de Grote Geluidsbevraging worden gepubliceerd in De Morgen.
Gezondheidsonderzoek: slaap, hartslag en stress
Samen met de Grote Geluidsbevraging lanceert De Oorzaak ook een tweedelig gezondheidsluik om in detail te meten wat omgevingsgeluid doet met je slaap, hartslag en zelfs stressniveau.
“Er zijn twee gezondheidsonderzoeken gepland”, vertelt prof. dr. Olivier Vanderveken (UZA/UAntwerpen). “Iedereen met een Apple Watch kan zich in de bevraging opgeven voor een gezondheidsonderzoek op afstand. Een Apple Watch kan ook geluidsniveaus opnemen. Wanneer we die info koppelen aan de gegevens over bijvoorbeeld je hartslag en slaappatroon, kunnen we de impact van geluid in kaart brengen. Daarnaast kan een kleine groep Antwerpenaars – mensen die thuis een geluidssensor krijgen – ook meedoen aan een uitgebreid gezondheidsonderzoek, uitgevoerd door UAntwerpen en UZA. Dat onderzoek bestaat uit stressmetingen, een audiologisch onderzoek dat het gehoor van de deelnemer meet, en een slaaponderzoek.” De Oorzaak is een initiatief van de Universiteit Antwerpen, het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en De Morgen, met sterke ondersteuning van Departement Omgeving, Orange Belgium, Departement Zorg, Agentschap Wegen en Verkeer, Lantis, De Lijn, Natus, Stad Gent, Stad Leuven en provincie Antwerpen. BMW en Loop earplugs zijn de commerciële campagnepartners van De Morgen.
10 november '23 - Bekijk de kaart met de resultaten van jullie Geluidswandelingen!
20 oktober '23 - Hoe klinkt jouw geluidslandschap? Doe mee aan de eerste vragenlijst!
In aanloop naar de start van het onderzoek op 28 november leggen we ons oor graag al eens te luisteren en we vragen jou nu om dit ook te doen door onze eerste vragenlijst in te vullen. In deze eerste vragenlijst verken je jouw geluidslandschap: het geluid op de plek waar je op dat moment bent. Hiervoor vragen we je om even naar buiten te gaan en een paar minuutjes actief te luisteren en te observeren. Dit kan je doen bij je thuis, op je werk of op een andere plaats, terwijl je wandelt of al stilstaand even pauzeert. Vervolgens vul je de vragenlijst in. Je geeft hierin mee wat je hebt gehoord en hoe je de geluiden waardeert.
-> Naar de vragenlijst
De vragenlijst geeft ons een inzicht in de aanwezige omgevingsgeluiden op een bepaalde plek en jouw waardering daarvan. De bevraging is anoniem: wel vragen we om het adres van de locatie door te geven. Dit mag bij benadering. Vond je het een leuke oefening, dan mag je deze vragenlijst gerust meerdere keren invullen op verschillende dagen, plaatsen en tijdstippen. Deze vragenlijst is een voorproefje van de Grote Geluidsbevraging die we lanceren op 28 november: dat is ook het moment om je op te geven als kandidaat voor een slimme sensor in Antwerpen, Gent en Leuven en voor de gezondheidsstudie in Antwerpen. Hou hiervoor deze website en www.demorgen.be/oorzaak in de gaten, of registreer je alvast bij De Morgen om niks te missen.
26 september '23 - UAntwerpen, UZA en De Morgen lanceren grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid
Welke geluiden horen we dagelijks, welke klinken het luidst en wat doen ze met onze gezondheid? Op die vragen willen de Universiteit Antwerpen, het UZA en De Morgen het antwoord bieden. Dat doen ze via De Oorzaak, het grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid in Vlaanderen. Innovatieve geluidssensoren zullen daarbij helpen, maar ook de oren van duizenden Vlamingen zijn van groot belang.
Omgevingsgeluid is er altijd en overal. Het verkeer en de industrie zorgen voor lawaai, maar ook lachende mensen op een terrasje en fluitende vogels in de tuin maken geluid. Soms vinden we die geluiden leuk en rustgevend, op een ander moment storen we er ons enorm aan. Omgevingsgeluid heeft een impact op onze gezondheid: volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie kan langdurige blootstelling aan hinderlijk omgevingsgeluid je stress en andere klachten opleveren, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes en psychische aandoeningen.
Weinig meetgegevens
“We staan er allicht te weinig bij stil, maar dat omgevingsgeluid een grote impact heeft, staat buiten kijf”, zegt Remy Amkreutz, hoofdredacteur van De Morgen. “Niet alleen op ons welzijn, maar inderdaad ook op onze gezondheid. Juist daarom is het belangrijk om te weten dat geluid van straat tot straat sterk varieert en drastisch beïnvloed kan worden door eenvoudige of complexere ingrepen, zoals isolatie, geluidswallen, bomen of struiken. Maar verrassend genoeg weten we er nog heel weinig over en zijn er nog maar weinig meetgegevens beschikbaar.”
Daar zal De Oorzaak verandering in brengen. De Morgen, het UZA en de Universiteit Antwerpen slaan de handen in elkaar voor het grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid in Vlaanderen, en krijgen daarvoor onder meer de medewerking van het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid.
Slimme sensor bij je thuis
Het project omvat drie grote delen. In een eerste fase (vanaf 26 september 2023) kunnen alle Vlamingen zich opgeven voor De Oorzaak door zich te preregistreren. Zij krijgen alvast de eerste vragenlijsten toegestuurd. Vanaf 28 november kan iedereen deelnemen aan een bevraging over hun geluidsbeleving. Inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven kunnen zich vanaf dat moment ook kandidaat stellen om een slimme geluidssensor bij hen thuis te installeren.
“In maart 2024 start die tweede fase”, legt projectleider prof. Cedric Vuye (UAntwerpen) uit. “Op 2400 locaties gaan we het geluid in die drie steden in kaart brengen. Onze sensoren vangen alle buitengeluiden op. Een algoritme voorziet elk geluid van een label (bijvoorbeeld een bus of een tram) en vat de belangrijkste kenmerken van het geluid (volume, frequentie, duur, enzovoort) samen.”
“Deze gegevens worden vervolgens via een futureproof verbinding van Orange Belgium naar onze database gestuurd en naar het dashboard van de deelnemers. Zo kunnen we realtime geluidskaarten maken en krijgen we inzicht in de hotspots, maar ook in de stille plekken in de deelnemende steden. Omdat de analyse van de geluiden op de sensor zelf gebeurt en geluidsfragmenten niet worden opgeslagen, bestaat er geen privacyrisico: de data kunnen nooit worden gebruikt om gesprekken te reconstrueren.”
Onrustige slaap
Ook in maart 2024 beginnen wetenschappers van het UZA en UAntwerpen met de derde fase van De Oorzaak, een gezondheidsstudie die onder andere het effect van geluid op ons stressniveau en slaapkwaliteit zal meten. “We verzamelen medische gegevens van deelnemers die thuis een geluidssensor hebben”, vertelt prof. Johan Verbraecken. “Zo kunnen we rechtstreeks verbanden leggen tussen stressniveaus en slaapkwaliteit, en de geluiden waarmee we worden geconfronteerd. We zullen onder meer kunnen achterhalen of een onrustige slaap verband houdt met externe geluiden.”
Ook zal bij een selecte groep van deelnemers de gevoeligheid voor geluid in kaart worden gebracht. Dit onderdeel van het onderzoek zal gecoördineerd worden vanuit de dienst NKO van het UZA en de Universiteit Antwerpen.
Geïnteresseerde deelnemers kunnen zich vanaf vandaag preregistreren bij De Morgen. Zij worden via nieuwsbrieven op de hoogte gehouden van het onderzoek en doen bovendien mee aan eerste vragenlijsten over het onderzoek.
www.demorgen.be/oorzaak - www.deoorzaak.be
De Oorzaak is een initiatief van de Universiteit Antwerpen, het UZA en De Morgen, met sterke ondersteuning van Departement Omgeving en Orange Belgium. BMW en Loop earplugs zijn de commerciële campagnepartners van De Morgen.