FAQ

Omgevingsgeluid is geluid dat je in je omgeving waarneemt. Er zijn veel verschillende soorten omgevingsgeluid, denk aan geluid van wegverkeer, vliegverkeer en industrie. Maar ook mensen of dieren kunnen omgevingsgeluid produceren, bijvoorbeeld het geroezemoes van het caféterras bij je op de hoek of de fluitende vogels in je tuin.

Omgevingsgeluiden horen bij het dagelijks leven. Maar soms worden geluiden hinderlijk door hoe luid ze zijn of door hun frequentie. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) bracht in 2018 een rapport naar buiten waaruit blijkt dat langdurige blootstelling aan hinderlijk omgevingsgeluid je stress en andere klachten kan opleveren, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes en psychische aandoeningen.

Met De Oorzaak doen we samen met duizenden burgers onderzoek naar de impact van geluid in Vlaanderen. Welke omgevingsgeluiden horen we en wat is de impact van dat geluid op onze mentale en fysieke gezondheid? Waar is het stil en waar niet? Wanneer zijn we gevoelig voor geluid? En zijn sommige mensen gevoeliger voor geluid dan anderen? 

Om dit te onderzoeken, hebben we De Oorzaak opgedeeld in drie delen:
-een uitgebreide vragenlijst voor heel Vlaanderen vanaf 28 november '23 
-geluidsmetingen op 2.000 locaties in Antwerpen, Gent en Leuven vanaf mei '24  
-een gezondheidsstudie van Universitair Ziekenhuis Antwerpen en UAntwerpen vanaf mei '24.

Als burgerwetenschapper kan je aan elk van deze delen je steentje bijdragen. Lees hier wat je van je vragen en wat je van ons terugkrijgt.

Het onderzoek start op 28 november '23 met de grote geluidsbevraging. Iedereen in Vlaanderen ouder dan 18 jaar kan deze vragenlijst invullen en ons laten weten wat de impact van geluid op hun dagelijks leven is. Deze vragenlijst wordt gelanceerd op www.demorgen.be/deoorzaak en op deze website en  is in te vullen van 28 november '23 tot en met 7 januari '24.

Woon je in Antwerpen, Leuven of Gent, dan is deze vragenlijst tevens het registratieformulier om je kandidaat te stellen als burgerwetenschapper om een geluidssensor te ontvangen om op je vensterbank aan je slaapkamerraam te plaatsen. Uit alle aanmeldingen maken we een selectie van 2.000 meetpunten. Vanaf mei 2024 starten we met de sensormetingen en het gezondheidsonderzoek. Elke twee maanden verdelen we 333 sensoren. Na twee maanden wisselen de sensoren van eigenaar en komen ze terecht bij 333 andere deelnemers. In april '25 sluiten we de metingen af en in juni datzelfde jaar publiceren we samen met De Morgen de resultaten van het onderzoek.

​De Oorzaak bestaat uit drie delen: een uitgebreide vragenlijst voor heel Vlaanderen, geluidsmetingen op 2.400 locaties in Antwerpen, Gent en Leuven en een gezondheidsstudie in samenwerking met Universitair Ziekenhuis Antwerpen.

In de Grote Geluidsbevraging leggen we via een uitgebreide vragenlijst linken tussen omgevingsgeluid, levenskwaliteit, stress en slaapkwaliteit. Van 28 november '23 tot en met 7 januari '24 is deze vragenlijst hier in te vullen. De vragenlijst is in te vullen voor iedereen in Vlaanderen ouder dan 18 jaar.

Via deze vragenlijst kunnen inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven zich ineens kandidaat stellen voor het tweede luik van het onderzoek, de geluidsmetingen. 2.000 burgerwetenschappers in deze steden krijgen de mogelijkheid om tussen mei '24 en april '25 voor twee maanden een slimme geluidssensor buiten bij hun slaapkamerraam op hun vensterbank te plaatsen (om diefstal van de sensor te voorkomen, zoeken we slaapkamerramen die op de eerste verdieping of hoger gelegen zijn).

Deze geluidssensoren pikken omgevingsgeluid op. Via een AI-module zijn ze ineens in staat het geluid ook te herkennen: komt het geluid van een auto, tram of vogel? De sensoren sturen deze data door naar de database van de onderzoekers van Universiteit Antwerpen. Deelnemers aan de metingen krijgen via een persoonlijk online dashboard live inzicht in hun eigen metingen. De deelnemers aan de sensormetingen ontvangen tijdens de twee maanden dat de sensor op hun vensterbank staat ook een wekelijkse vragenlijst, waarin we polsen naar hun ervaringen met het omgevingsgeluid. Elke twee maanden wisselen de sensoren van eigenaar, om uiteindelijk op 2.000 locaties het geluid in kaart te hebben gebracht.

Samen met een kleine groep van 100 burgerwetenschappers voeren het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en UAntwerpen een gezondheidsstudie uit. Aan de hand van enkele onderzoeken bekijken we de impact van omgevingsgeluid op de gezondheid van de deelnemers. Met behulp van een slaapmonitor en slaapgegevens van een smartwatch volgen we hoe vaak en hoe lang je 's nachts wakker wordt en of zulke onrustige slaap verband houdt met externe geluiden. Via speekselnames meten we nauwkeurig stressniveaus op basis van hormonen als cortisol. 

De resultaten worden midden '25 bekend gemaakt. 

Samen met mediapartner De Morgen duiken we nog dieper in het onderzoek en brengen we artikels en verhalen rondom het thema. Waar komen je oren tot rust? Wat zijn de meest voorkomende omgevingsgeluiden en waar klinken ze het hardst? Lees mee en mis niks!

Op 28 november start het onderzoek met de Grote Geluidsbevraging: een uitgebreide vragenlijst over omgevingsgeluid waar iedereen ouder dan 18 jaar in Vlaanderen aan deel kan nemen. Deze vragenlijst is ook het  formulier om je kandidaat te stellen voor een slimme geluidssensor in Antwerpen, Gent en Leuven, en voor het UZA-gezondheidsonderzoek. Je kan je tot en met 7 januari 2024 via die weg aanmelden.

Met De Oorzaak onderzoeken we samen de impact van geluid op ons dagelijks leven. Om daarachter te komen, hebben we jouw hulp (en oren) nodig. Er zijn verschillende manieren om bij te dragen aan dit burgeronderzoek:

-Door het invullen van de vragenlijst
Woon je in Vlaanderen en ben je ouder dan 18 jaar, dan kan je vanaf 28 november de Grote Geluidsbevraging invullen. Dit is een uitgebreide vragenlijst die de onderzoekers van Universiteit Antwerpen inzicht geeft in de impact van omgevingsgeluid op ons dagelijks leven. Dorp of stad, wonend op een drukke verkeersas of juist in een stille cul-de-sac: iedereen kan meedoen. Je vindt deze vragenlijst hier.

-Door een slimme geluidssensor op je vensterbank te plaatsen in Antwerpen, Gent en Leuven
In de periode mei '24 tot april '25 verdelen we slimme geluidssensoren over 2.000 burgerwetenschappers in deze drie steden om een zicht te krijgen in het aanwezige omgevingsgeluid. Woon je in Antwerpen, Gent of Leuven, dan kan je je via de Grote Geluidsbevraging ook kandidaat te stellen om een slimme geluidssensor te ontvangen om twee maanden aan je slaapkamerraam op je vensterbank te plaatsen. Om diefstal van de sensor te voorkomen, zoeken we slaapkamerramen die op de eerste verdieping of hoger gelegen zijn. Alle voorwaarden voor een slimme geluidssensor vind je hier.
Het team van de Oorzaak maakt in februari '24 een selectie uit alle aanmeldingen. Ben je geselecteerd, dan ontvang je tijdens de meetperiode ook wekelijks een korte online vragenlijst waarin we polsen naar je ervaringen met het geluid. 
 
-Door mee te doen aan de UZA-gezondheidsstudie
Met 100 Antwerpse deelnemers gaan we nog een stapje verder. Het UZA (Universitair Ziekenhuis Antwerpen) en de Universiteit Antwerpen meten de impact van geluid op hun effectieve gezondheid. Onderzoekers meten op enkele momenten het stressniveau van deze deelnemers aan de hand van speekselnames. Ze bekijken hiervoor de aanwezigheid van het stofje cortisol, een indicator voor stress. Ook vragen we deze deelnemers om eenmalig mee te doen aan een slaapstudie. Ze worden hiervoor uitgerust met een klein kastje met elektroden die je slaappatronen in kaart brengt. Aanmelden voor de gezondheidsstudie kan vanaf 28 november via de Grote Geluidsbevraging. Vanwege een fysiek bezoek aan het ziekenhuis is dit luik enkel beschikbaar voor inwoners van Antwerpen. Alle voorwaarden voor de UZA-gezondheidsstudie vind je hier.

-Door mee te doen met de gezondheidsstudie op afstand met je Apple Watch
Naast het uitgebreide gezondheidsonderzoek in samenwerking met het UZA voor inwoners van Antwerpen, zetten we een gezondheidsonderzoek op afstand op via de data van smartwatches. Smartwatches bezitten een hoop extra functies die handig zijn voor wetenschappelijk onderzoek. Zo kunnen we meer inzicht krijgen in hoe mensen van dag tot dag aan geluid worden blootgesteld en hoe dit samenhangt met hun slaappatroon en stress, gemeten via je hartslag. Iedereen in Vlaanderen in het bezit van een Apple Watch en iPhone kan meedoen aan dit extra deelonderzoek. Alle voorwaarden voor deelname aan het gezondheidsonderzoek op afstand met je Apple Watch vind je hier.​

Al deze informatie samen geeft ons inzicht in het omgevingsgeluid in Vlaanderen, de persoonlijke ervaringen met omgevingsgeluid en gedetailleerde geluidskaarten van de drie steden. 

De Oorzaak is een onderzoek naar omgevingsgeluid: geluid in je leefomgeving.

We meten het geluid van wegverkeer, spoorverkeer, luchtverkeer, industrie (incl. werven), evenementen (sport, muziek, ...), zoeken naar stiltegebieden en brengen vogelgeluid in kaart. Laagfrequent geluid (zoals bv windturbines of koelinstallaties) worden niet gemonitord. Burenlawaai wordt ook niet meegenomen in het onderzoek. 

Ja, dat kan! Indien je de Grote Geluidsbevraging niet in een keer kunt invullen, dan kan je deze op een later moment afwerken door met dezelfde browser terug te gaan naar de vragenlijst. Het is belangrijk dat je daarvoor bij je eerste bezoek de cookies accepteert. En vergeet niet de vragenlijst af te werken voor 7 januari '24.

De Grote Geluidsbevraging en daarmee het registratieformulier voor een geluidssensor en het gezondheidsonderzoek, staat open tot en met 7 januari '24. Na die datum is het helaas niet meer mogelijk om je nog in te schrijven.

- Deelname aan de grote geluidsbevraging is gratis. 
-Aan deelnemers die geselecteerd worden als sensormeetpunt vragen we een deelnemersbijdrage van 25 euro. Ter vergelijking: de werkelijke kosten voor de metingen en analyse van één meetpunt komen neer op 400 euro. Onze partners dragen het grootste deel van deze kosten. 

Aan deelnemers die geselecteerd worden als sensormeetpunt vragen we een deelnemersbijdrage van 25 euro. Ter vergelijking: de werkelijke kosten voor de metingen en analyse van één meetpunt komen neer op 400 euro. Onze partners dragen het grootste deel van deze kosten. 

Deelname aan de Grote Geluidsbevraging en het Apple Watch-gezondheidsonderzoek op afstand zijn gratis.

De Oorzaak draagt zorgt voor je persoonsgegevens en privacy. We nemen de nodige voorzorgsmaatregelen om deze te waarborgen.

De sensor wordt bevestigd aan de buitenzijde van je woning. Geluiden die door de sensor worden opgepikt, worden op de sensor zelf verwerkt. Enkel het geluidsvolume en het soort geluid worden doorgestuurd naar de database van de onderzoekers van UAntwerpen via de 4G verbinding. Er worden geen geluidsfragmenten op de sensor opgeslagen. 

Je persoonsgegevens en onderzoeksdata worden beheerd door Universiteit Antwerpen en niet gedeeld met anderen, tenzij je daar expliciete toestemming voor geeft. Onze Privacyverklaring vind je hier. 

Voor inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven is het mogelijk om zich in de grote geluidsbevraging kandidaat te stellen voor een slimme geluidssensor. Deze sensor wordt buiten, aan het slaapkamerraam op de vensterbank geplaatst (om diefstal van de sensor te voorkomen, zoeken we slaapkamerramen die op de eerste verdieping of hoger gelegen zijn). De sensor voorzie je via een dunne draad met stekker van stroom. Het raam kan vervolgens gewoon gesloten worden. Daar brengt de geluidssensor twee maanden het geluid in kaart. De sensor is voorzien van een ingebouwde AI-module die op voorhand door de wetenschappers getraind werd om geluiden te herkennen. Zo weet de sensor ook meteen wat voor soort geluid er voorbij komt: bijvoorbeeld een auto, tram of een vogel. 

De sensor registreert enkel zaken als decibels en de bron van het geluid: er worden geen geluidsfragmenten opgeslagen. Via het netwerk van Orange Belgium worden deze data doorgestuurd naar de database van de wetenschappers van Universiteit Antwerpen. Deelnemers krijgen via een persoonlijk online dashboard inzicht in hun eigen metingen en kunnen zo live het geluid in hun straat mee opvolgen.

We beschikken over 333 sensoren die we een jaar lang laten rouleren tussen deelnemers. Tussen mei '24 en april '25 wisselen de sensoren elke twee maanden van eigenaar. Aan het eind van de rit hebben we op 2.000 plaatsen gemeten.

Voor de geluidsmetingen hebben we gekozen voor metingen in drie grote steden: Antwerpen, Gent en Leuven. In deze steden komt het hele spectrum van omgevingsgeluid samen. 

Dat neemt niet weg dat andere plaatsen geen interessante onderzoekslocaties zouden zijn. Het onderzoeksbudget laat ons echter niet toe om de geluidsmetingen in heel Vlaanderen uit te rollen. We hopen dat er op basis van het onderzoek en de resultaten in de toekomst in meer gemeenten geluidsmetingen plaats kunnen vinden.

Indien je buiten deze steden woont, kan je nog steeds een erg belangrijke bijdrage aan het onderzoek leveren door Grote Geluidsbevraging in te vullen.

Doordat we de metingen van de geluidssensoren koppelen aan subjectieve ervaringen en vragen over zaken als slaapkwaliteit is het helaas niet mogelijk om je als bedrijf of school aan te melden voor het onderzoek. We bekijken momenteel de mogelijkheid om voor scholen nog een apart onderzoekstraject op te zetten. Hierover zullen we in een later stadium communiceren. 

-Je woont in Antwerpen, Gent of Leuven binnen een van de volgende postcodegebieden:
Regio Antwerpen: 2000, 2018, 2020, 2030, 2040, 2050, 2060, 2100, 2140, 2150, 2170, 2180, 2600, 2610, 2660
Regio Leuven: 3000, 3001, 3010, 3012, 3018
Regio Gent: 9000, 9030, 9031, 9032, 9040, 9041, 9042, 9050, 9051, 9052 

-Je hebt een vensterbank op de eerste verdieping of hoger  
-Deze vensterbank is gelinkt aan je slaapkamerraam. We willen met onze sensormetingen de directe link met je slaapkwaliteit kunnen maken
-Je mag de sensor aan de straat- of tuinkant installeren, zolang het maar aan je slaapkamerraam is 
-De vensterbank is minstens 10cm breed. Deze mag licht afhellend zijn.

-Waar kan de installatie niet: schuine dakramen (veluxen), balkonreling, slaapkamerramen zonder horizontale vensterbank (een licht afhellende vensterbank kan wel) of met een vensterbank van minder dan 10 cm breed, slaapkamers zonder ramen, ramen van kamers die niét als slaapkamer worden gebruikt. 

Om in aanmerking te komen voor een sensor, woon je binnen een van de volgende postcodegebieden:

Regio Antwerpen: 2000, 2018, 2020, 2030, 2040, 2050, 2060, 2100, 2140, 2150, 2170, 2180, 2600, 2610, 2660
Regio Leuven: 3000, 3001, 3010, 3012, 3018
Regio Gent: 9000, 9030, 9031, 9032, 9040, 9041, 9042, 9050, 9051, 9052 

Nee! Zeer zeker niet. De slimme geluidssensoren nemen geen geluid op. De sensor is voorzien van een ingebouwde AI module die in staat is de geluiden op het apparaat zelf te analyseren en te classificeren: was dat geluid een auto, tram, vogel of nog anders? De sensor stuurt de bron van het geluid dat het heeft gehoord, plus enkele parameters zoals volume door naar de database van de wetenschappers en naar jouw persoonlijke online dashboard. Daar volg je zelf de metingen van jouw geluidssensor mee.    ​

Nee. De sensor is verbonden met het netwerk van Orange Belgium en stuurt via die verbinding de data door.

Ja dat kan! Elke geluidssensor is gekoppeld aan een online dashboard. Je krijgt toegang tot de metingen van jouw sensor. Bovendien ontvang je aan het eind van het onderzoek in mei ’25 een persoonlijk Geluidsrapport met een samenvatting van de resultaten van jouw meetpunt.

De sensor dient horizontaal te worden geïnstalleerd op een vensterbank. Schuine dakramen (veluxen), een balkonreling, slaapkamerramen zonder horizontale vensterbank (een licht afhellende vensterbank kan wel) of een dakgoot komen helaas niet in aanmerking.

De Grote Geluidsbevraging is in te vullen tot en met 7 januari ’24. Tot die dag kan je je ook kandidaat stellen voor een geluidssensor en voor het gezondheidsonderzoek. Uit alle aanmeldingen maken we een gebalanceerde selectie. We nemen hierin verschillende factoren mee: geografische spreiding, verdieping, omgevingsfactoren etc. In februari ’24 ontvang je van ons een mail of je geselecteerd bent. Er volgt vervolgens nog een definitieve uitnodiging voor je deelname. Na het betalen van de deelnemersbijdrage is je inschrijving compleet.

Het UZA-gezondheidsonderzoek bestaan uit twee, optioneel drie delen. We proberen het gezondheidsonderzoek zo efficiënt mogelijk in te richten.  

-een slaapstudie van één nacht bij je thuis tijdens de meetperiode van de sensor op je vensterbank. Een medewerker van UZA neemt contact met je op om dit moment in te plannen. De medewerker komt bij je thuis om een slaapmonitor te installeren. De dag nadien komen zij dit ook weer halen, of je kan het materiaal zelf terugbrengen naar het ziekenhuis in Wilrijk.

-je vult een tweetal vragenlijsten in van ongeveer 30 minuten in totaal

 -op het moment dat de medewerker langskomt voor de installatie van de slaapmonitor, wordt er ook een speekselstaal genomen. Dit staal wordt geanalyseerd op de aanwezigheid van cortisol, een indicator voor stress.  

-het laatste onderdeel is een gehooronderzoek op locatie bij het UZA in Wilrijk. Hier wordt je gehoor onderzocht. Vanwege de verplaatsing naar het ziekenhuis is dit onderdeel optioneel: je kan zelf aangeven of je dit zou willen.   

De tijd die je kwijt bent is een avond (enkel slaap- en stressonderzoek) tot maximaal een dag (slaap-, stress- en gehooronderzoek).

Om uniforme, vergelijkbare data te hebben, hebben we ons beperkt tot één soort smartwatch. Je kan deelnemen aan dit deelonderzoek als je in het bezit bent van een Apple Watch en een iPhone. Meer informatie vind je hier.

Samen met mediapartner De Morgen duiken we in het thema aan de hand van interviews, podcastst en interessante artikels. Meld je hier aan om op de hoogte gehouden te worden.

Het onderzoeksteam van De Oorzaak stuurt elke maand een eigen nieuwsbrief uit. Je kan via deze link je mailadres achterlaten.

De Oorzaak is ook te volgen op Facebook, Twitter enInstagram.

De Oorzaak is het grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid en de impact daarvan op onze gezondheid. Initiatiefnemers zijn Universiteit Antwerpen, De Morgen en het UZA (Universitair Ziekenhuis Antwerpen). Het onderzoek wordt uitgevoerd door Universiteit Antwerpen en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, en gesteund door De Morgen als mediapartner. 

De Oorzaak ontvangt daarnaast sterke steun van Departement Omgeving, Orange Belgium, Departement Zorg, Agentschap Wegen en Verkeer, Lantis, De Lijn, Natus, Stad Gent, Stad Leuven en provincie Antwerpen.