FAQ

Omgevingsgeluid is geluid dat je in je omgeving waarneemt. Er zijn veel verschillende soorten omgevingsgeluid, denk aan geluid van wegverkeer, vliegverkeer en industrie. Maar ook mensen of dieren kunnen omgevingsgeluid produceren, bijvoorbeeld het geroezemoes van het caféterras bij je op de hoek of de fluitende vogels in je tuin.

Omgevingsgeluiden horen bij het dagelijks leven. Maar soms worden geluiden hinderlijk door hoe luid ze zijn of door hun frequentie. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) bracht in 2018 een rapport naar buiten waaruit blijkt dat langdurige blootstelling aan hinderlijk omgevingsgeluid je stress en andere klachten kan opleveren, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes en psychische aandoeningen.

Met De Oorzaak doen we samen met duizenden burgers onderzoek naar de impact van geluid in Vlaanderen. Welke omgevingsgeluiden horen we en wat is de impact van dat geluid op onze mentale en fysieke gezondheid? Waar is het stil en waar niet? Wanneer zijn we gevoelig voor geluid? En zijn sommige mensen gevoeliger voor geluid dan anderen? 

Om dit te onderzoeken, hebben we De Oorzaak opgedeeld in drie delen:
-een uitgebreide vragenlijst voor heel Vlaanderen
-geluidsmetingen op 2.400 locaties in Antwerpen, Gent en Leuven vanaf mei '24  
-een gezondheidsstudie van Universitair Ziekenhuis Antwerpen en UAntwerpen.

Als burgerwetenschapper kan je nog je steentje bijdragen aan de vragenlijst en de geluidsmetingen. Deelnemen aan de gezondheidsstudie is helaas niet meer mogelijk Lees hier wat je van je vragen en wat je van ons terugkrijgt.

Het onderzoek start met de Grote Geluidsbevraging. Iedereen in Vlaanderen ouder dan 18 jaar kan deze vragenlijst invullen tot en met 31 mei '24 en ons laten weten wat de impact van geluid op hun dagelijks leven is. 

Woon je in Antwerpen, Leuven of Gent, dan is deze vragenlijst tevens het registratieformulier om je kandidaat te stellen als burgerwetenschapper om een geluidssensor te ontvangen om aan de vensterbank van je slaapkamerraam te bevestigen. Uit alle aanmeldingen maken we een selectie van 2.400 meetpunten.  

Het is met ingang van 29 april terug mogelijk om de Grote Geluidsbevraging in te vullen en om je als inwoner van Antwerpen, Gent en Leuven je kandidaat te stellen voor een geluidssensor.  Je kan hierbij kiezen uit de periodes september-oktober, november-december, januari-februari '25 of maart-april '25. Elke twee maanden verdelen we 400 sensoren. Na twee maanden wisselen de sensoren van eigenaar en komen ze terecht bij 400 andere deelnemers. In april '25 sluiten we de metingen af en in juni datzelfde jaar publiceren we samen met De Morgen de resultaten van het onderzoek.

Inwoners van Antwerpen hadden bovendien de mogelijkheid zich te registreren voor het gezondheidsonderzoek in samenwerking met UZA. Inschrijvingen voor dit onderzoeksluik zijn reeds afgesloten.

Op 29 april start de tweede ronde inschrijvingen met de Grote Geluidsbevraging: een uitgebreide vragenlijst over omgevingsgeluid waar iedereen ouder dan 18 jaar in Vlaanderen aan deel kan nemen. Deze vragenlijst is ook het  formulier om je kandidaat te stellen voor een slimme geluidssensor in Antwerpen, Gent en Leuven. Je kan je tot en met 31 mei 2024 via deze weg aanmelden.

​De Oorzaak bestaat uit drie delen: een uitgebreide vragenlijst voor heel Vlaanderen, geluidsmetingen op 2.400 locaties in Antwerpen, Gent en Leuven en een gezondheidsstudie in samenwerking met Universitair Ziekenhuis Antwerpen.

In de Grote Geluidsbevraging leggen we via een uitgebreide vragenlijst linken tussen omgevingsgeluid, levenskwaliteit, stress en slaapkwaliteit. Deze vragenlijst is in te vullen voor iedereen in Vlaanderen ouder dan 18 jaar. 

Via deze vragenlijst kunnen inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven zich ineens kandidaat stellen voor het tweede luik van het onderzoek, de geluidsmetingen. 2.400 burgerwetenschappers in deze steden krijgen de mogelijkheid om tussen mei '24 en april '25 voor twee maanden een slimme geluidssensor buiten bij hun slaapkamerraam op hun vensterbank te plaatsen (om diefstal van de sensor te voorkomen, zoeken we slaapkamerramen die op de eerste verdieping of hoger gelegen zijn).

Deze geluidssensoren pikken omgevingsgeluid op. Via een AI-module zijn ze ineens in staat het geluid ook te herkennen: komt het geluid van een auto, tram of vogel? De sensoren sturen deze data door naar de database van de onderzoekers van Universiteit Antwerpen. Deelnemers aan de metingen krijgen via een persoonlijk online dashboard live inzicht in hun eigen metingen. De deelnemers aan de sensormetingen ontvangen tijdens de twee maanden dat de sensor op hun vensterbank staat ook een wekelijkse vragenlijst, waarin we polsen naar hun ervaringen met het omgevingsgeluid. Elke twee maanden wisselen de sensoren van eigenaar, om uiteindelijk op 2.400 locaties het geluid in kaart te hebben gebracht.

Samen met een kleine groep van 100 burgerwetenschappers voeren het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en UAntwerpen een gezondheidsstudie uit. Aan de hand van enkele onderzoeken bekijken we de impact van omgevingsgeluid op de gezondheid van de deelnemers. Met behulp van een slaapmonitor en slaapgegevens van een smartwatch volgen we hoe vaak en hoe lang je 's nachts wakker wordt en of zulke onrustige slaap verband houdt met externe geluiden. Via speekselnames meten we nauwkeurig stressniveaus op basis van hormonen als cortisol. Je kandidaat stellen voor het gezondheidsluik is helaas niet mee rmogelijk.​

De resultaten worden midden '25 bekend gemaakt. 

Samen met mediapartner De Morgen duiken we nog dieper in het onderzoek en brengen we artikels en verhalen rondom het thema. Waar komen je oren tot rust? Wat zijn de meest voorkomende omgevingsgeluiden en waar klinken ze het hardst? Lees mee en mis niks!

Voor de geluidsmetingen hebben we gekozen voor metingen in drie grote steden: Antwerpen, Gent en Leuven. In deze steden komt het hele spectrum van omgevingsgeluid samen. 

Dat neemt niet weg dat andere plaatsen geen interessante onderzoekslocaties zouden zijn. Het onderzoeksbudget laat ons echter niet toe om de geluidsmetingen in heel Vlaanderen uit te rollen. We hopen dat er op basis van het onderzoek en de resultaten in de toekomst in meer gemeenten geluidsmetingen plaats kunnen vinden.

Indien je buiten deze steden woont, kan je nog steeds een erg belangrijke bijdrage aan het onderzoek leveren door Grote Geluidsbevraging in te vullen.

Met De Oorzaak onderzoeken we samen de impact van geluid op ons dagelijks leven. Om daarachter te komen, hebben we jouw hulp (en oren) nodig. Er zijn verschillende manieren om bij te dragen aan dit burgeronderzoek:

-Door het invullen van de vragenlijst
Woon je in Vlaanderen en ben je ouder dan 18 jaar, dan kan je vanaf 29 april tot en met 31 mei '24 opnieuw de Grote Geluidsbevraging invullen. Dit is een uitgebreide vragenlijst die de onderzoekers van Universiteit Antwerpen inzicht geeft in de impact van omgevingsgeluid op ons dagelijks leven. Dorp of stad, wonend op een drukke verkeersas of juist in een stille cul-de-sac: iedereen kan meedoen.

-Door een slimme geluidssensor op je vensterbank te plaatsen in Antwerpen, Gent en Leuven
In de periode april '24 tot april '25 verdelen we slimme geluidssensoren over 2.400 burgerwetenschappers in deze drie steden om een zicht te krijgen in het aanwezige omgevingsgeluid. Woon je in Antwerpen, Gent of Leuven, dan kan je je via de Grote Geluidsbevraging ook kandidaat te stellen om een slimme geluidssensor te ontvangen om twee maanden aan je slaapkamerraam op je vensterbank te plaatsen. Om diefstal van de sensor te voorkomen, zoeken we slaapkamerramen die op de eerste verdieping of hoger gelegen zijn. Alle voorwaarden voor een slimme geluidssensor vind je hier.
 
-Door mee te doen aan de UZA-gezondheidsstudie (inschrijven niet meer mogelijk)
Met 100 Antwerpse deelnemers gaan we nog een stapje verder. Het UZA (Universitair Ziekenhuis Antwerpen) en de Universiteit Antwerpen meten de impact van geluid op hun effectieve gezondheid. Onderzoekers meten op enkele momenten het stressniveau van deze deelnemers aan de hand van speekselnames. Ze bekijken hiervoor de aanwezigheid van het stofje cortisol, een indicator voor stress. Ook vragen we deze deelnemers om eenmalig mee te doen aan een slaapstudie. Ze worden hiervoor uitgerust met een klein kastje met elektroden die je slaappatronen in kaart brengt. Aanmelden voor de gezondheidsstudie kon van 28 november tot en met 23 januari via de Grote Geluidsbevraging. Vanwege een fysiek bezoek aan het ziekenhuis is dit luik enkel beschikbaar voor inwoners van Antwerpen. Alle voorwaarden voor de UZA-gezondheidsstudie vind je hier.

​Het team van de Oorzaak maakt een selectie uit alle aanmeldingen voor de slimme geluidssensoren. Ben je geselecteerd, dan ontvang je tijdens de meetperiode ook wekelijks een korte online vragenlijst waarin we polsen naar je ervaringen met het geluid. 

-Door mee te doen met de gezondheidsstudie op afstand met je Apple Watch (inschrijven niet meer mogelijk)
Naast het uitgebreide gezondheidsonderzoek in samenwerking met het UZA voor inwoners van Antwerpen, zetten we een gezondheidsonderzoek op afstand op via de data van smartwatches. Smartwatches bezitten een hoop extra functies die handig zijn voor wetenschappelijk onderzoek. Zo kunnen we meer inzicht krijgen in hoe mensen van dag tot dag aan geluid worden blootgesteld en hoe dit samenhangt met hun slaappatroon en stress, gemeten via je hartslag. Iedereen in Vlaanderen in het bezit van een Apple Watch en iPhone kon meedoen aan dit extra deelonderzoek. Alle voorwaarden voor deelname aan het gezondheidsonderzoek op afstand met je Apple Watch vind je hier.​

Al deze informatie samen geeft ons inzicht in het omgevingsgeluid in Vlaanderen, de persoonlijke ervaringen met omgevingsgeluid en gedetailleerde geluidskaarten van de drie steden. 

De Oorzaak is een onderzoek naar omgevingsgeluid: geluid in je leefomgeving.

We meten het geluid van wegverkeer, spoorverkeer, luchtverkeer, industrie (incl. werven), evenementen (sport, muziek, ...), zoeken naar stiltegebieden en brengen vogelgeluid in kaart. Laagfrequent geluid (zoals bv windturbines of koelinstallaties) worden niet gemonitord. Burenlawaai wordt ook niet meegenomen in het onderzoek. 

Aan deelnemers die geselecteerd worden als sensormeetpunt vragen we een deelnemersbijdrage van 25 euro. Ter vergelijking: de werkelijke kosten voor de metingen en analyse van één meetpunt komen neer op 400 euro. Onze partners dragen het grootste deel van deze kosten. 

Deelname aan de Grote Geluidsbevraging en het Apple Watch-gezondheidsonderzoek op afstand zijn gratis.

Voor inwoners van Antwerpen, Gent en Leuven is het mogelijk om zich in de grote geluidsbevraging kandidaat te stellen voor een slimme geluidssensor. Deze sensor wordt buiten, aan het slaapkamerraam op de vensterbank geplaatst (om diefstal van de sensor te voorkomen, zoeken we slaapkamerramen die op de eerste verdieping of hoger gelegen zijn). De sensor voorzie je via een dunne draad met stekker van stroom. Het raam kan vervolgens gewoon gesloten worden. Daar brengt de geluidssensor twee maanden het geluid in kaart. De sensor is voorzien van een ingebouwde AI-module die op voorhand door de wetenschappers getraind werd om geluiden te herkennen. Zo weet de sensor ook meteen wat voor soort geluid er voorbij komt: bijvoorbeeld een auto, tram of een vogel. 

De sensor registreert enkel zaken als decibels en de bron van het geluid: er worden geen geluidsfragmenten opgeslagen. Via het netwerk van Orange Belgium worden deze data doorgestuurd naar de database van de wetenschappers van Universiteit Antwerpen. Deelnemers krijgen via een persoonlijk online dashboard inzicht in hun eigen metingen en kunnen zo live het geluid in hun straat mee opvolgen.

We beschikken over 400 sensoren die we een jaar lang laten rouleren tussen deelnemers. Tussen april '24 en april '25 wisselen de sensoren elke twee maanden van eigenaar. Aan het eind van de rit hebben we op 2.400 plaatsen gemeten.

Jazeker! Je voorziet de geluidssensor van stroom via een extra dunne stroomdraad. Na installatie van de sensor kan je je raam gewoon sluiten (en openen) zoals je gewend bent. 

Indien je geselecteerd wordt om mee te meten met een slimme geluidssensor, dan ontvang je van ons kort voor aanvang van jouw meetperiode een installatiepakket. In dit meetpakket zit een geluidssensor, een verstelbare ophangbeugel, een poster voor aan je raam, burenkaartjes en een installatiehandleiding. 

De sensor (zie onderstaande foto) heeft het uiterlijk van een grote microfoon, met bovenaan een punt die vogels moet beletten erop te gaan zitten. Je hangt deze sensor in de beugel, die je vervolgens aan je vensterbank schroeft. Na het insteken van de stekker kan je je raam gewoon openen en sluiten zoals je dat gewend bent. 

Je volgt de metingen van jouw sensor mee via een online dashboard. De sensor blijft zes weken hangen aan je vensterbank: hierna pak je de sensor terug in. Wij zorgen voor al het materiaal om de sensor naar ons terug te sturen. Bij aankomst kijken wij alle sensoren na en sturen ze vervolgens terug door naar 400 deelnemers. Aan het eind van de meetperiode in mei '25 hebben we zo op 2.400 locaties gemeten. 

-Je woont in Antwerpen, Gent of Leuven binnen een van de volgende postcodegebieden:
Regio Antwerpen: 2000, 2018, 2020, 2030, 2040, 2050, 2060, 2100, 2140, 2150, 2170, 2180, 2600, 2610, 2660
Regio Leuven: 3000, 3001, 3010, 3012, 3018
Regio Gent: 9000, 9030, 9031, 9032, 9040, 9041, 9042, 9050, 9051, 9052 

-Je hebt een vensterbank op de eerste verdieping of hoger  
-Deze vensterbank is gelinkt aan je slaapkamerraam. We willen met onze sensormetingen de directe link met je slaapkwaliteit kunnen maken
-Je mag de sensor aan de straat- of tuinkant installeren, zolang het maar aan je slaapkamerraam is 
-De vensterbank is minstens 10cm breed. Deze mag licht afhellend zijn.

-Waar kan de installatie niet: schuine dakramen (veluxen), balkonreling, slaapkamerramen zonder horizontale vensterbank (een licht afhellende vensterbank kan wel) of met een vensterbank van minder dan 10 cm breed, slaapkamers zonder ramen, ramen van kamers die niét als slaapkamer worden gebruikt. 

De Grote Geluidsbevraging is in te vullen tot en met 31 mei ’24. Tot die dag kan je je ook kandidaat stellen voor een geluidssensor. Uit alle aanmeldingen maken we een gebalanceerde selectie. We nemen hierin verschillende factoren mee: geografische spreiding, de door jou gewenste meetperiode, verdieping, omgevingsfactoren etc. 

Eind juni ’24 ontvang je van ons een mail of je geselecteerd bent en welke meetperiode van twee maanden je de sensor zou ontvangen. In die mail vind je een bevestigingslink voor je deelname en het betalen van je deelnemersbijdrage. Na het betalen van de deelnemersbijdrage is je inschrijving compleet.

De metingen vinden elke twee maanden plaats op 400 andere locaties. Na afloop van de metingen pak je de sensor terug in en stuur je deze met het daarvoor voorziene materiaal terug naar ons. Wij zorgen ervoor dat de sensor op zijn volgende meetplek terecht komt. In mei '25 hebben we zo op 2.400 locaties gemeten.

Om in aanmerking te komen voor een sensor, woon je binnen een van de volgende postcodegebieden:

Regio Antwerpen: 2000, 2018, 2020, 2030, 2040, 2050, 2060, 2100, 2140, 2150, 2170, 2180, 2600, 2610, 2660
Regio Leuven: 3000, 3001, 3010, 3012, 3018
Regio Gent: 9000, 9030, 9031, 9032, 9040, 9041, 9042, 9050, 9051, 9052 

Nee! Zeer zeker niet. De slimme geluidssensoren nemen geen geluid op. De sensor is voorzien van een ingebouwde AI module die in staat is de geluiden op het apparaat zelf te analyseren en te classificeren: was dat geluid een auto, tram, vogel of nog anders? De sensor stuurt de bron van het geluid dat het heeft gehoord, plus enkele parameters zoals volume door naar de database van de wetenschappers en naar jouw persoonlijke online dashboard. Daar volg je zelf de metingen van jouw geluidssensor mee.    ​

De Oorzaak draagt zorgt voor je persoonsgegevens en privacy. We nemen de nodige voorzorgsmaatregelen om deze te waarborgen.

De sensor wordt bevestigd aan de buitenzijde van je woning. Geluiden die door de sensor worden opgepikt, worden op de sensor zelf verwerkt. Enkel het geluidsvolume en het soort geluid worden doorgestuurd naar de database van de onderzoekers van UAntwerpen via de 4G verbinding. Er worden geen geluidsfragmenten op de sensor opgeslagen. 

Je persoonsgegevens en onderzoeksdata worden beheerd door Universiteit Antwerpen en niet gedeeld met anderen, tenzij je daar expliciete toestemming voor geeft. Onze Privacyverklaring vind je hier. 

Nee. De sensor is verbonden met het netwerk van Orange Belgium en stuurt via die verbinding de data door.

De sensor dient horizontaal te worden geïnstalleerd op een vensterbank. Schuine dakramen (veluxen), een balkonreling, slaapkamerramen zonder horizontale vensterbank (een licht afhellende vensterbank kan wel) of een dakgoot komen helaas niet in aanmerking.

Ja dat kan! Elke geluidssensor is gekoppeld aan een online dashboard. Je krijgt toegang tot de metingen van jouw sensor. Bovendien ontvang je aan het eind van het onderzoek in mei ’25 een persoonlijk Geluidsrapport met een samenvatting van de resultaten van jouw meetpunt.

Samen met mediapartner De Morgen verkennen we het thema in interviews, podcasts, leuke vragenlijsten en meer. Je kan je aanmelden om mee te lezen via de website van De Morgen. 

We vinden het fijn als je meeleest via De Morgen, maar het is natuurlijk geen verplichting. Het hebben van een abonnement is geen vereiste om mee te doen aan het onderzoek.

Doordat we de metingen van de geluidssensoren koppelen aan subjectieve ervaringen en vragen over zaken als slaapkwaliteit is het helaas niet mogelijk om je als bedrijf of school aan te melden voor het onderzoek. We bekijken momenteel de mogelijkheid om voor scholen nog een apart onderzoekstraject op te zetten. Hierover zullen we in een later stadium communiceren. 

Samen met mediapartner De Morgen duiken we in het thema aan de hand van interviews, podcastst en interessante artikels. Meld je hier aan om op de hoogte gehouden te worden.

Het onderzoeksteam van De Oorzaak stuurt elke maand een eigen nieuwsbrief uit. Je kan via deze link je mailadres achterlaten.

De Oorzaak is ook te volgen op Facebook, Twitter enInstagram.

De Oorzaak is het grootste burgeronderzoek naar omgevingsgeluid en de impact daarvan op onze gezondheid. Initiatiefnemers zijn Universiteit Antwerpen, De Morgen en het UZA (Universitair Ziekenhuis Antwerpen). Het onderzoek wordt uitgevoerd door Universiteit Antwerpen en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, en gesteund door De Morgen als mediapartner. 

De Oorzaak ontvangt daarnaast sterke steun van Departement Omgeving, Orange Belgium, Departement Zorg, Agentschap Wegen en Verkeer, Lantis, De Lijn, Natus, Stad Gent, Stad Leuven, provincie Antwerpen en Sorama.