Het interfacultair onderzoeksinstituut Antwerp Tax Academy heeft tot doel multidisciplinair fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek in het domein van belastingen te bevorderen. Met de lezingenreeks ‘Filosofen over Belastingen’ beoogt ATA in samenwerking met het Universitair Centrum Sint-Ignatius (UCSIA) dat onder meer wil bijdragen tot (de studie van) meer sociale rechtvaardigheid, inzicht te verschaffen in de opvattingen die filosofen over de eeuwen heen hebben ontwikkeld over de maatschappelijke functie van belastingen.
Deze derde lezing handelt over de rol en legitimiteit van belastingen vanuit het perspectief van twee cruciale denkers: Aristoteles (384 - 322 v.C.) en Thomas van Aquino (1225 – 1274). Beide filosofen reflecteren elk op hun eigen wijze over belastingen. Hun gedachten vertrekken vanuit een gedeeld ethisch denkkader maar zijn ook sterk bepaald door de context waarin ze leven.
In het oude Griekenland van Aristoteles waren belastingen nog niet verplicht, het was een vrijwillige bijdrage (een liturgie). Aristoteles is dan ook summier over het onderwerp, maar we zien wel hoe die vrije bijdrage kadert in zijn deugdethiek waarbij deugden als rechtvaardigheid, gematigdheid en ook vrijgevigheid centraal staan. Bij Thomas zitten we 1600 jaar later in een tijd waar de staat sterk in opmars is. Belastingen zijn volgens Thomas dan ook te verplichten als ondersteuning van de vorst. Fascinerend en zeer modern is ook hoe bij Thomas een eerste voorzichtige theoretische aanzet is terug te vinden voor wat wij nu de verzorgingsstaat noemen.
Ondanks de antieke en middeleeuwse context van deze denkers is de tegenstelling tussen beiden nog steeds brandend actueel: in hoeverre kunnen we rekenen op de belastingplichtige om de deugdzame keuze te maken? Hoe ver reikt de vrijheid om belastingoptimaliseringen door te voeren en wat is de omvang die een inkomensherverdeling mag aannemen ter ondersteuning van de verzorgingsstaat?
Vrijwillige belastingen lijken in deze tijd quasi ondenkbaar, toch zijn er ook hedendaagse filosofen zoals Peter Sloterdijk die pleiten voor een belastingsysteem met op zijn minst een deel aan vrijwillige bijdragen. Publieke informatiekanalen zoals Wikipedia, een krant als the Guardian of een open source beheerssysteem als Ubuntu, tonen aan dat een financieringsmodel gebaseerd op vrijwillige bijdragen erg actueel is. Vanuit de sociale en politieke wetenschappen worden echter ook vragen gesteld naar de limieten van dergelijk model.
Programma
19.00 uur
Verwelkoming
prof. dr. Bruno Peeters (ATA, Universiteit Antwerpen)
19.05 uur
Rol en legitimiteit van belastingen in de traditie van Aristoteles en Thomas Van Aquino
Jo Badisco (Universiteit Hasselt en Universiteit Antwerpen)
20.00 uur
De limiet(en) van de vrijwillige bijdrage
prof.dr. Luc Van Liedekerke (Universiteit Antwerpen en KU Leuven)
20.30 uur
Receptie
Locatie
Universiteit Antwerpen - Stadscampus
Klooster van de Grauwzusters
Gebouw S
Lange Sint-Annastraat 7
2000 Antwerpen
Inschrijven
Deelnemen aan deze uiteenzetting is gratis, vooraf registreren is noodzakelijk via deze webpagina.
Sympathisanten van ATA kunnen steeds een gift overmaken aan het Universiteitsfonds Antwerpen op het rekeningnummer BE46 7350 0799 7636, op naam van Universiteit Antwerpen, Prinsstraat 13, met vermelding Gift – ATA. Een fiscaal attest wordt bezorgd voor giften van € 40 of meer. De opbrengsten zullen uitsluitend worden aangewend voor fiscaal onderzoek binnen ATA.
Erkenningen
- OVB: 1 punt
- ITAA: 1 uur.
Doelgroep
Filosofen, advocaten, fiscalisten, bedrijfsjuristen en alle rechtspractici.
