Restauratie van wandtapijtkarton 'Samson en Delilah'

Carolien De Wilde (conservatie-restauratie UAntwerpen) restaureert een fragment uit een wandtapijtkarton, vermoedelijk uit de 16de eeuw. Het karton beeldt Delilah uit die het haar van Samson knipt. 

Het restauratieproces start met een reiniging van het oppervlaktevuil en vernisafname. Hierbij steken meteen twee moeilijkheden de kop op. Allereerst is er de watergevoelige verflaag. Normaal zou Carolien de vernislaag verwijderen met apolaire solventen maar door de staat van de vernislaag moet ze meer polaire methodieken gebruiken. Een tweede moeilijkheid is het papier dat zeer absorberend is. Hierdoor ontstaat gevaar voor kringvorming tijdens het reinigingsproces.

Om de gevoelige verflaag zoveel als mogelijk te ontzien beslisten Carolien de Wilde en haar begeleidster Griet Blanckaert om te werken met kleine kompressen die de vernis opzuigen. Er worden geen wrijfbewegingen op de zeer gevoelige verflaag uitgeoefend en het proces kan gecontroleerd verlopen. “Dit is een erg arbeidsintensieve methode”, lacht Carolien. Voorlopig werkte ze zes weken aan het eerste stukje van de reiniging. “Ik geef toe dat ik bij aanvang van de restauratie een kleine zucht slaakte, maar het voorlopige resultaat motiveert mij enorm om door te werken”.

In een verder stadium van de behandeling wordt de doublering verwijderd. Na een waterige behandeling aan de rugzijde wordt het papier ontzuurd en zal een nieuwe steundrager worden aangebracht. Retoucheren gebeurt in een laatste stadium.

Het wandtapijtkarton
Het karton (97.5 x 75.8 cm) vormt een fragment dat gebruikt werd als model voor het weven van een serie tapijten in de kathedraal van Cremona (Lombardije, Italië). Ze zijn met zekerheid vervaardigd in het Brussels atelier van Jan Raes II. Het ontwerp kan mogelijk toegeschreven worden aan Gilio Mechalaon (Michiel Coxcie) of zijn atelier. In het Philadelphia Museum of Art bevinden zich een tweede reeks tapijten waarin de voorstelling terugkomt.