Interdisciplinair en geïntegreerd stadsonderzoek

Het Antwerp Centre for Digital humanities and literary Criticism voert literatuuronderzoek met digitale tools.

ACDC en USI

ACDC- en USI-lid Bart Eeckhout bezit expertise in multidisciplinaire urban studies, met een klemtoon op New York en literaire urban studies.

De onderzoeksgroep ARCHES bestudeert erfgoed met als doel de conservatie ervan te verbeteren. Het onderzoek gaat vaak de verbinding aan met stadsgeschiedenis.

Het Antwerp Research Institute for the Arts (ARIA) doet onderzoek in, met en over de kunsten. Het instituut werd in 2014 opgericht om de krachten te bundelen van de Universiteit Antwerpen met de Antwerpse Schools of Arts. ARIA stimuleert het kunstonderwijs aan deze scholen en vormt een gesprekspartner voor artistieke organisaties en cultuurbeleidsmakers.

ARIA en USI

Antwerpen is een kunststad met een rijke geschiedenis en internationaal aanzien. ARIA laat zich inspireren door deze stedelijke culturele context. Het instituut deelt zijn artistieke expertise met het stadsbestuur om het stedelijke culturele beleid vorm te geven. ARIA heeft tevens een rol in het erfgoedbeheer (archieven, bibliotheken, collecties en historische sites).

Het Centrum voor Migratie en Interculturele Studies (CeMIS) onderzoekt sinds 2005 migratie en de interculturele samenleving.

CeMIS en USI

Migratie is in de eerste plaats zichtbaar in de grootsteden, die gekenmerkt worden door een toenemende diversiteit. Stadsbuurten ontwikkelen zich tot eilanden die over de landsgrenzen heen verbonden zijn met elkaar en de herkomstgebieden van de inwoners. Hier ontstaan nieuwe vormen van socioculturele praxis en zelfs nieuwe (sub)culturen. Elementen uit de herkomstregio’s, zoals religie, tradities, taal en politieke en economische verhoudingen, krijgen binnen de specifieke stedelijke context een nieuwe invulling.

Centre for Research on Environmental and Social Change (CRESC) is een onderzoekscentrum binnen het Departement Sociologie dat zich richt op sociologisch onderzoek naar milieu en sociale verandering, in de stedelijke context en in de ruimere leefomgeving. 

Dynamieken van in- en uitsluiting, nieuwe vormen van solidariteit en burgerschap in superdiversiteit, sociaal werk, governance van transities en risicobeheersing  en de rol van wetenschap, kennis en cultuur in sociale en milieuverandering behoren tot de kern van het onderzoek.

CRESC en USI

CRESC voert onder meer specifiek onderzoek binnen de stedelijke ontwikkeling, beleid en gemeenschapsopbouw. Het gaat in het bijzonder om de thema’s:

1. Stadsontwikkeling en –vernieuwing (Belgische steden in de globalisering: achtergestelde gebieden, modellen voor sociale innovatie en lokale ontwikkelingscoalities (2009-2013, FWO))
2. Wonen, sociale mix en stadsvlucht (Gemeentelijk woondossier (1997-2011, Vlaamse Provincies), OCMW's en dakloosheid (2008-2009, Federaal Ministerie Sociale Zaken))
3. Stedelijk beleid, governance en stedelijke sociale bewegingen (Belgische steden in de globalisering: achtergestelde gebieden, modellen voor sociale innovatie en lokale ontwikkelingscoalities (2009-2013, FWO), Stedelijke governance, sociale inclusie en duurzaamheid (UGIS) (2000-2003, EU FP))
4. Stedelijke sociale cohesie en conflicten (Stedelijke governance, sociale inclusie en duurzaamheid (UGIS) (2000-2003, EU FP))

Het Centrum voor Stadsgeschiedenis concentreert zich als onderzoekscentrum op stedelijke gemeenschappen, structuren en processen vanuit een historisch perspectief. ‘Stadsgeschiedenis’ wordt onderzocht als onderdeel van het interdisciplinaire veld van de urban studies. Met het GIStorical Antwerpproject creëert het CSG een spatiale dataomgeving voor de studie van stadsontwikkeling.

CSG en USI

Het Centrum voor Stadsgeschiedenis stimuleert onderzoek naar de historische ontwikkelingen van verstedelijking en stedelijke fenomenen. Het centrum richt zich bij uitstek op steden in de Lage Landen, maar doet dit steeds vanuit een breed historiografisch en, bij voorkeur ook, comparatief en interdisciplinair perspectief. Het uitgangspunt is dat een stad begrepen moet worden als een kruispunt van geschiedenis en actuele processen en praktijken.

Het Departement Transport en Ruimtelijke Economie van de Faculteit Bedrijfswetenschappen en Economie heeft expertise in de algemene economie en bedrijfseconomie, specifiek binnen het vrachttransport, infrastructuur en mobiliteit.

Het Departement TPR en USI

Het Departement TPR analyseert stedelijke mobiliteit, zowel qua personenvervoer (bv. woon-werkverkeer) als goederenvervoer (bv. afvallogistiek). Deze transportstudies zijn nauw verbonden aan de tweede pijler van TPR, regionale en stedelijke economie. Specifieke expertise is aanwezig over innovatieve clusters van bedrijvigheid, detailhandel, cultuur en locatiebeleid.

Edubron streeft naar onderwijsonderzoek met impact, internationaal en lokaal. De onderzoeksgroep heeft aandacht voor de invloed van contextfactoren op de persoonlijke ontwikkeling en onderwijs in een stedelijke omgeving.

Epidemiology and Social Medicine (ESOC) biedt onderzoek, trainingen en dienstverlening over een groot aantal medische aspecten. In de stadscontext zijn belangrijke onderwerpen o.a. sociale gezondheidszorg, drugspreventie en bescherming van sekswerkers.

Het onderzoek binnen de Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen staat in het teken van interdisciplinaire samenwerking, duurzaamheid en technologische innovatie.

Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen en USI

Uit de samenwerking met o.a. deze faculteit en IMDO is de summer school The Sustainable City ontstaan (augustus 2021).

Grammar and Pragmatics doet aan taalonderzoek vanuit het startpunt dat taal in gebruik moet worden bestudeerd, zoals in een multiculturele context.

Het Instituut voor Milieu en Duurzame Ontwikkeling (IMDO) is het interdisciplinair onderzoeksplatform voor fundamenteel en toegepast onderzoek naar milieu en duurzame ontwikkeling. IMDO zoekt relevante oplossingen binnen deze domeinen.

IMDO en USI

IMDO voert onder meer onderzoek naar de effecten van vervuiling op de menselijke gezondheid, wat binnen een stedelijke context erg relevant is. Uit de samenwerking met o.a. IMDO en de Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen is de summer school The Sustainable City ontstaan (augustus 2021).

Het Instituut voor Ontwikkelingsbeleid biedt onderwijs, onderzoek en dienstverlening op het vlak van de economische, politieke en sociale aspecten van ontwikkelingsbeleid en -beheer. Daarbij is er bijzondere aandacht voor de noden in de stad, in vergelijking met die in meer landelijke gebieden.

Het laboratorium Environmental & Urban Ecology (EUREC-Air) van de onderzoeksgroep Environmental Ecology & Microbiology (ENdEMIC) voert onderzoek naar de ecologie en biodiversiteit van de stad. Het monitort de luchtkwaliteit in Vlaamse steden.

Het Metropolitan Legal Lab is een samenwerking tussen de onderzoeksgroep Overheid & Recht van de Faculteit Rechten en Onderzoeksgroep voor Stadsontwikkeling van de Faculteit Ontwerpwetenschappen. Het biedt onderzoek over en een ​​forum voor juridische kwesties op het gebied van grootstedelijk ontwerp en stadsplanning.

De onderzoeksgroep IDLab van de Universiteit Antwerpen en imec verricht fundamenteel en toegepast onderzoek rond draadloze technologieën, Artificiële Intelligentie en Internet of Things.

IDLab en USI

IDLab integreert het Internet of Things in de stad Antwerpen binnen het project ‘City of Things’. De onderzoeksgroep biedt ontwikkelaars de kans om nieuwe producten te ontwikkelen op maat van de digitale stadsbewoner, aangepast aan de nood aan mobiliteit en veiligheid in de stad.

De onderzoeksgroep Politics and Public Governance voert o.a. onderzoek naar diversiteit en gelijkheid in politiek beleid, participatieve democratie en conflictbeheersing tussen burgers en overheid bij grote infrastructuurveranderingen.

De onderzoeksgroep voor stadsontwikkeling draagt bij tot de kennis over stadsontwikkeling, gericht op een duurzame transformatie van de stad. Onder die onderzoeksgroep valt ook het Metropolitan Legal Lab, wat een samenwerking is met de Beleid & Recht.

Sphere doet onderzoek naar de effecten van toxicologische of fysische stress op (vooral) waterorganismen. De stad speelt hierin een beïnvloedende rol.

Het Visual & Digital Cultures Research Center (ViDi) concentreert zich op het fundamentele en toegepaste onderzoek naar cultuur- en communicatieprocessen en –problemen, doorgaans met visuele media als belangrijke dimensie. Visuele media kan dienen als databron en instrument voor sociocultureel onderzoek.

ViDi en USI

De visuele communicatieprocessen en -problematieken situeren zich vaak in een urbane context. Visuele methodes kunnen worden aangewend voor maatschappelijk onderzoek binnen bv. stadsplanning, armoede en multiculturaliteit. Zowel de rol van visuele media binnen de stad als de stad binnen onder meer film en fotografie is een significant studiegebied.