Duizelingwekkend evenwicht bij astronauten en patiënten

Maandag 28 november 2016 - 19u30

Korte omschrijving van de lezing

Ongeveer 30% van de mensen heeft ooit last van het evenwicht, maar dat kan vele oorzaken hebben. Bij ruim een derde hiervan ligt de oorzaak in het complexe evenwichtssysteem waar het labyrint in het binnenoor deel van uitmaakt. De  laatste jaren is er gigantisch veel veranderd op vlak van diagnostiek van evenwichtsproblemen. Waar vroeger de ziekte van Meniere dé oorzaak bij uitstek was van duizeligheid blijkt nu dat deze ziekte maar zelden voorkomt terwijl ‘vestibulaire migraine’ de correcte diagnose is in heel wat gevallen. In het evenwichtslab AUREA (Antwerps Universitair Research centrum voor Evenwicht en Aerospace) dat deel uitmaakt van de dienst NKO in het UZA hebben we ons de laatste jaren sterk toegelegd op doorgedreven evenwichtsonderzoek. Daartoe onderzoeken we niet alleen duizelige patiënten maar ook kosmonauten die uit de ruimte terugkomen na een verblijf van 6 maanden in het Internationaal Ruimtestation (ISS). Bij terugkomst op de aarde hebben zij net als duizelige patiënten heel wat problemen met hun evenwicht en oriëntatie. Intussen hebben we meer dan 30 kosmonauten getest voor en na hun ruimtereis. Door de link te leggen tussen duizelige patiënten en gedesoriënteerde ruimtereizigers proberen we meer kennis te vergaren van de complexe mechanismen van het evenwicht. Hiertoe gebruiken we zowel geavanceerde technieken uit beeldvorming (NMR-DTI) om naar de hersenen te kijken als doorgedreven evenwichtsonderzoek met centrifuges. Tijdens de lezing zal uiteengezet worden hoe het evenwicht werkt, wat de resultaten zijn van het ruimtevaartonderzoek om tot slot een beeld te schetsen van de recentste bevindingen rond de diagnostiek.

Floris Wuyts

Floris Wuyts (fysicus) is gewoon hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen waar hij onder meer Medische Fysica doceert. Aan de Universiteit Gent doceert Wuyts het vak Vestibulologie aan de opleiding Audiologie en in King’s College in London doceert hij in de opleiding Space Physiology.

Floros Wuyts is hoofd van een lab waar onderzoek gedaan wordt naar het menselijk evenwicht. Dit lab (Antwerps Universitair Research centrum voor Evenwicht en Aerospace – kortweg AUREA) is ingebed in de dienst Neus-Keel-Oorziekten van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Wuyts heeft de laatste 20 jaar een internationale expertise opgebouwd om het menselijk evenwicht te onderzoeken. Hij houdt wekelijks twee vertigo consultaties samen met een NKO arts in het UZA.

Daarnaast onderzoekt hij sinds een tiental jaren het evenwicht van astronauten en kosmonauten in opdracht van ESA en Roscosmos (de Russische tegenhanger van NASA). Hiertoe beschikt hij in Sterrenstad nabij Moskou o.a. over een lab met een speciale draaistoel waarop quasi alle Russische kosmonauten onderzocht worden voor ze vertrekken naar het ISS voor een periode van 6 maanden. Onmiddellijk bij hun terugkomst uit de ruimte worden ze opnieuw getest. Tot nu toe heeft Wuyts met zijn internationaal team al 31 kosmonauten onderzocht, waaronder ook de Belgische astronaut Frank De Winne.  Door deze testen heeft Wuyts direct contact met de kosmonauten in de ‘benarde’ toestand waarin zij zich bevinden na de landing. Sinds enkele jaren wordt door hem en zijn team ook onderzocht hoe de hersenen zich aanpassen aan het leven in gewichtloosheid. Zijn onderzoek dient ertoe beter inzicht te krijgen in de nadelige effecten van de ruimte op het menselijk lichaam. Dit leidt op zijn beurt tot efficiëntere maatregelen waardoor de ruimtevaarders zich beter kunnen wapenen tegen de problemen die een reis naar Mars met zich meebrengen. Anderzijds wordt deze kennis op zijn beurt gebruikt om patiënten met evenwichtproblemen beter te helpen door een groter inzicht te vergaren over het complexe evenwichtssysteem.