Zin om eens stil te staan bij je onderwijspraktijk?
Laat je in deze tip inspireren door enkele kernprincipes van krachtig hoger onderwijs: werk competentiegericht, zet je studenten actief aan het werk, differentieer waar nodig, motiveer, geef gerichte feedback en toets kwaliteitsvol.
Werk competentiegericht
Het hoger onderwijs wordt geacht ‘competentiegericht’ te zijn. Afgestudeerde studenten moeten beschikken over duidelijk omschreven competenties om succesvol te kunnen functioneren in een steeds veranderende arbeidsmarkt. Mogelijks zit je nog met een aantal vragen over competentiegericht onderwijs, waar we (hopelijk) een antwoord op kunnen formuleren.
Hoe we ervoor kunnen zorgen dat studenten stap voor stap de juiste competenties verwerven binnen een curriculum? De WIG is een mogelijk instrument hiervoor. Ook kunnen hiervoor leerlijnen ingezet worden (zie ECHO-onderwijstip ‘leerlijnen voor meer transparantie en samenhang’, 2020 en ECHO-onderwijstip ‘leerlijnen in de praktijk’, 2020).
Good practices (enkel raadpleegbaar voor UAntwerpen personeel na inloggen)
- Aan de slag in een gesimuleerd vertaalbureau – FLW
Om zowel hun technologische en vertaalcompetenties als softskills te ontwikkelen, werken studenten Toegepaste Taalkunde in teams waarin ze de rol van projectmanager of vertaler/revisor opnemen. - Asynchroon leren met behulp van AI – FOW
In de vakken ‘Data Management for Heritage Studies’ en ‘Data Manipulation with Python for Heritage Studies’ ontwikkelen studenten digitale competenties in Python en SQL via online leerpaden en GenAI. - De impact van een studentgecentreerde en competentiegerichte leeromgeving op employability en ondernemingszin - FWET
Hoe wordt het onderwijs georganiseerd en op welke manier draagt dit bij aan de employability en ondernemingszin van studenten?
- De kracht van samenwerkend leren in de opleiding Verpleeg- en Vroedkunde - FGGW
De ontwikkeling van competenties voor teamleren stimuleren als basis voor de continue professionele ontwikkeling. - Leerlijnoverleg – FFBD
Lesgevers binnen eenzelfde leerlijn komen samen en dragen bij tot de graduele competentie-opbouw binnen de leerlijn en opleiding.
Zet je studenten actief aan het werk
Een activerende didactiek is een effectieve didactiek. Maar niet elke activering is daarom even succesvol. Activerend lesgeven doe je niet zomaar. Elke werkvorm die je inzet en de manier waarop je activeert, zijn bij voorkeur het resultaat van bewuste keuzes. Daarbij schenk je best ook aandacht aan jouw activatiecultuur en aan zoveel mogelijk studenten activeren. En hoe het zit met die grote groep studenten activeren?
Good practices (enkel raadpleegbaar voor UAntwerpen personeel na inloggen)
- Gebruik van online leerpaden tijdens de les – AsoE
Tijdens de les verwerken studenten de meest complexe leerinhoud zelfstandig en in kleine groepjes via leerpaden met tekst en oefeningen. - Interactie met en tussen studenten in grote lesgroepen – FSW
De docent gebruikt PollEverywhere om input te verzamelen, hierop te reageren en studenten stap voor stap te leren om mondeling bij te dragen aan de les. - Inzetten van een gedeeld Word document in Blackboard Collaborate Ultra breakout groups – FBE
De docent laat studenten online samenwerken en hun communicatievaardigheden trainen. - Leadership in law – FRECH
Deelnemers verwerken kennis onmiddellijk via het oefenen van praktische vaardigheden met de focus op zelfkennis, soft skills en besluitvaardigheden.
Differentieer waar nodig
Studenten kunnen op allerlei manieren verschillen van elkaar: ze hebben verschillende leeftijden, hebben een diverse socio-economische achtergrond, zijn etnisch-cultureel verschillend en/of komen uit verschillende landen, hebben uiteenlopende seksuele voorkeuren, … maar evengoed hebben ze diverse voorkennis, interesses en de manier waarop ze studeren verschilt ook.
De uitdaging is om diversiteit te erkennen en te benutten in ons onderwijs, en er op in te spelen via differentiërend en diversiteitssensitief lesgeven.
Good practices (enkel raadpleegbaar voor UAntwerpen personeel na inloggen)
- Ondersteuning academisch schrijven – FGGW
Het schakelprogramma Verpleegkunde en Vroedkunde kent een heterogene instroom. Om de verschillen in startcompetenties op het vlak van taal te overbruggen, werkt de opleiding samen met Monitoraat op Maat. - Samen sterk: peer learning – FLW
Studenten werken samen en delen kennis in international classrooms en ontwikkelen interculturele competenties. - Trajectory on intercultural communication – IOB
Via verplichte en optionele activiteiten zoals workshops, brainstorm, teambuilding, wordt een gedragscode opgesteld die studenten de rest van het jaar toepassen. - Goed begonnen is half gewonnen: kennisclips als voorbereiding voor chemische labopractica – FWET
Omdat sommige bachelorstudenten nog niet over de nodige basisvaardigheden beschikken bij het opstarten van proeven, worden vooraf kennisclips gedeeld. - SOM-sessies – FTI
SOM staat voor Samen Oefeningen Maken. Voor studenten uit Ba1 en Ba2 en uit het schakeljaar, die extra willen oefenen op wiskunde of hierbij ondersteuning nodig hebben.
Studenten motiveren.
Wat betekent dit en hoe je doe je dit? Daarnaast kan je ook studenten motiveren om meer zelfgestuurd te leren of kan je als coach motiverend werken. Tenslotte is ook het creëren van een positief klasklimaat een methode om studenten in de les te motiveren.
Good practices (enkel raadpleegbaar voor UAntwerpen personeel na inloggen)
- Leerbedreigde studenten ondersteunen door middel van het project Mentoraat Plus – FRECH
De studenten die in aanmerking komen voor Mentoraat Plus worden geïdentificeerd met behulp van SisAgegevens. Studenten worden aangeschreven en uitgenodigd voor Mentoraat Plus indien ze voldoen aan drie of meer van vijf vooropgestelde risicostatuskenmerken.
- Facultaire buddywerking – FLW / FBE / IOB
Student en personeelsleden ondersteunen Ba1-studenten en internationale studenten via peer learning en interactie. - Coaching tweede zittijd – FBE
Studenten krijgen op de campus coachingsessies van assistenten, bestaande uit herhalingslessen, het maken van een proefexamen en gezamenlijke oefenmomenten
Geef gerichte feedback
Feedback kan een zeer krachtig leermiddel voor studenten zijn. Voorwaarde is uiteraard dat deze feedback kwaliteitsvol is én dat jouw studenten ook iets doen met die feedback. Ook nadenken over de feedbackgeletterdheid van jouw studenten is belangrijk. Zelfs studenten inschakelen als feedbackgever is een good practice.
Good practices (enkel raadpleegbaar voor UAntwerpen personeel na inloggen)
- Video-opnames voor feedback bij mondelinge vaardigheden – FRECH
Pleidooien van studenten worden opgenomen en gebruikt bij het geven van feedback. - Video-opnames voor feedback op presentaties van de bachelorproef – FFBD
Studenten presenteren hun literatuurstudie a.d.h.v. een PowerPoint gevolgd door een vragenronde. Ze ontvangen hiervan de beelden samen met feedback over de presentatievaardigheden. - Peer feedback systeem voor groepswerk – FTI
Studenten geven peer feedback op technische verslagen a.d.h.v. een scorerubriek, voorbeeldverslagen en een template. - Kennisclips als feedback bij practicumverslagen – FWET
Studenten krijgen geschreven feedback of een verwijzing naar het handboek, maar ook kennisclips ter beschikking. - Feedback als krachtig taalontwikkelingsinstrument – FLW
Schrijverontwikkelende feedback of feedforward heeft een sterk effect op de kwaliteit van teksten.
Toets kwaliteitsvol
Kwaliteitsvolle toetsing vereist transparantie, betrouwbaarheid en validiteit. Bij competentiegericht toetsen komen dan weer een aantal specifieke toetskenmerken naar boven. Niet elke toetsing heeft dezelfde format. Zo bestaan er, bijvoorbeeld, openboekexamens, schriftelijke examens met mondelinge toelichting en meerkeuze-examens. De studentgroep die getoetst wordt is ook meer en meer divers.
Good practices (enkel raadpleegbaar voor UAntwerpen personeel na inloggen)
- Elektronisch stemmen, screencasts maken en digitaal toetsen bij Fysica – FFBD
De docent implementeerde in het opleidingsonderdeel Fysica m.i.v. Wiskunde heel wat leeractiviteiten om de studenten te activeren en zoveel mogelijk oefenkansen te geven. De hoorcolleges, oefensessies en practica waren al voor het herontwerp toepassingsgericht maar kregen een nieuwe wending door de invoering van enkele innovatieve werkvormen en tools, zoals elektronisch stemmen tijdens de les, digitale toetsen en peer teaching - Online zelftoetsen als stimulans - FWET
Tussentijds worden online toetsen aangeboden die tijdens het hoorcollege worden besproken, en behandelen de practica de theorie van de voorgaande week. - Online zelftoetsen als voorbereiding op practica Experimentele Fysica I – FWET
Om studenten te stimuleren zich voor te bereiden, wordt telkens een zelftoets met feedback aangeboden. - Capstone project bachelor eindwerk informatica – FWET
Het eindwerk werd omgevormd naar een maatschappelijk relevant groepsproject. Studenten moeten hierbij technische keuzes maken en gezamenlijk tot een consensus en werkbare oplossing komen. - Studenten zelf vragen laten opstellen voor een sterker engagement, FGGW
Studenten maken een zelfevaluatietoets en ontwerpen een meerkeuzevraag voor het mondeling examen. Dit bevordert de participatie aan het feedbackcollege.