Naast het didactisch inschakelen van een opname in uw leeromgeving (zie ECHO-tip 2017: Screening the screencast), is een volgende vraag hoe de inhoud van de opname gebracht kan worden. Daarbij kan u ook letten op het optimaliseren van de kijkervaring. Hieronder geven we enkele suggesties mee:
Multimedia
Combineer zoveel mogelijk auditieve en visuele input. Maak veelvuldig gebruik van beelden, grafieken, tabellen, foto’s,… die de uitleg die je mondeling geeft ondersteunen.
Overbodige visuele tekst
Beperk de tekst die je toont zoveel mogelijk tot kapstokwoorden. Wanneer je tekst die je vertelt ook (bijna) letterlijk op het scherm laat verschijnen, zorgt dit er net voor dat studenten deze informatie minder goed zullen capteren. Indien je toch een tekstfragment toont (bijvoorbeeld een citaat), voorzie dan expliciet stiltetijd voor de student om dit te lezen.
Nabijheid in tijd
Zorg ervoor dat het visuele en het auditieve goed op elkaar afgestemd zijn. Wanneer je een bepaald element uit je les illustreert met een grafiek, zorg er dan voor dat de grafiek ook effectief zichtbaar is terwijl je de uitleg geeft. Op die manier kan de student goed de link maken tussen beide informatiekanalen. Dit betekent ook dat je niet alle info op een slide tegelijk toont, maar pas op het ogenblik wanneer je dat specifieke aspect ook effectief vertelt.
Nabijheid in ruimte
Wanneer je schriftelijke aantekeningen maakt bij een afbeelding (bv. anatomische termen bij een afbeelding), plaats de aantekeningen dan ook zo dicht mogelijk bij het betreffende deel van de afbeelding in plaats van te werken met een becijferde lijst van aantekeningen en enkel nummers bij de afbeelding.
Coherentie
Overdrijf niet in de ‘production value’. Hiermee doelen we op een te sterke focus op ‘toeters en bellen’, op het visuele. Het visuele is belangrijk, maar uiteindelijk gaat het om de boodschap zo interessant en effectief mogelijk over te brengen. Een te hoge ‘production value’ kan soms zelfs de aandacht afleiden van de in de opname aangebrachte informatie. Vermijd daarom zoveel mogelijk overbodige afbeeldingen, audio-effecten zonder specifieke functie en niet-functionele effecten. Kort samengevat, er moet een duidelijk coherentie zijn tussen de boodschap die je brengt en het visuele.
Engagement
Ga na hoe je de interesse van uw doelgroep kan verhogen zodat ze geëngageerd worden om ook actief met het leermateriaal aan de slag te gaan. Daarbij kan je denken aan de eerder vermelde focus op het visuele maar ook aan het gebruik van anekdotes. Probeer ook te variëren in de format van de screencast. Wissel af tussen de ‘pure screencast‘ (zie voorbeeld) en de ‘talking head’ (zie voorbeeld), maar denk ook eens aan andere soorten presentaties, zoals interviews, demonstraties, discussies,.. . Maak eventueel gebruik van de meer geanimeerde screencast zoals videoscribe. Sommige screencastsystemen (zoals Camtasia) laten het zelfs toe om te experimenteren met een ‘green screen’ waarop u zelf gekozen achtergronden kan projecteren.
KISS-principe
Hanteer het KISS-principe: Keep It Short and Simple. Tracht korte screencasts van maximaal 6 minuten te maken. Onderzoek heeft immers uitgewezen dat bij langere fragmenten, de studenten meestal toch slechts maximaal 6 minuten ervan effectief bekijken. Indien je de leersinhouden niet in 6 minuten kan vertellen, verdeel je deze best over meerdere screencasts. Psychologisch roept een lange screencast veel meer tegenstand op dan verschillende opeenvolgende kortere screencasts.
Effectief, duidelijk en gestructureerd
Gebruik in de opname technieken om de boodschap effectief, duidelijk en gestructureerd over te brengen. Geef in het begin doel/functie en structuur van de opname mee. Bouw de opname vervolgens op rond de basis en enkele kernideeën. Structureer regelmatig: wat hebt je net gezegd, wat ga je vervolgens zeggen? Deze structuur kan je best ook visueel ondersteunen door het terugkerend gebruik van een overzichtsdia. Vat tenslotte kort samen, geef mee wat men zeker moet onthouden of eindig met een conclusie of eindreflectie. Geef eventueel nog wat materiaal ter verdieping mee.
Instructor presence
Hoe gaat u zorgen voor een optimale ‘instructor presence’, namelijk het gevoel van aanwezigheid van jou als docent (zie ook ECHO-tip 73).
- Kom af en toe ook zelf in beeld (bv bij de inleiding en de afsluiting);
- Hoe zorgt u ervoor dat u spontaan en niet monotoom presenteert? Meestal neemt u immers een screencast op zonder publiek, voor uw laptop en in een afgesloten ruimte. Mogelijke manieren om dan toch ‘sprankelend’ te presenteren: een goede intonatie gebruiken, eventueel zelfs overdrijven hiermee en veel handgebaren en lichaamstaal inzetten (zelfs als u geen gebruik maakt van de ‘talking head’ format);
- Gebruik humor, tenminste, als dat past bij uw stijl;
- Geef anekdotes en ervaringen mee;
- Probeer een eigen stijl te ontwikkelen of ‘iets’ van je eigen stijl in de opname op te nemen. Dat maakt het voor de kijker herkenbaar en voor jezelf ook leuker om de screencast te maken;
- Neem al eens een schouderklopje of bemoedigend woordje op in de screencast, bijvoorbeeld als de kijker net een moeilijk of saai stuk heeft doorgeworsteld;
- Spreek niet te traag. Vaak hebben we het idee dat traag spreken ervoor zorgt dat de studenten genoeg tijd krijgen om de informatie te verwerken. Onderzoek heeft echter uitgewezen dat traag spreken vaak artificieel overkomt en daardoor een verlaging van het engagement tot resultaat heeft.
Meer weten?
Over weblectures
Bos, N. , Groeneveld, C., & Brand-Gruwel, S. (2016). Webcolleges: zegen of vloek? Een literatuurstudie en empirisch onderzoek. Onderzoek van Onderwijs, 45, 6-11.
Marinissen, J., & van Andel, S. G. (2012). Weblectures, een verrijking van het onderwijs. Ervaringen met verschillende varianten van weblectures in het hoger onderwijs.Onderzoek van Onderwijs, 41, 29-33.
Over screencasts
Hansch, A., Hillers, L., McConachie, K., Newman, C., Schmidt, P., & Schildhauer, T. (2015). The role of video in online learning: Findings from the field and critical reflections. TopMOOC research project.
Thomson, A., Bridgstock, R., & Willems, C. (2014). “Teachers flipping out” beyond the online lecture: maximizing the educational potential of video. Journal of Learning Design, 7(3), 67-78.
Over het didactisch gebruik van screencasts
ExpertiseCentrum Hoger Onderwijs: onderwijstips:
- Flipped classroom (2015)
- Videocation: weblectures en screencasts in uw onderwijs (2017)
- Screening the screencast: Didactische overwegingen bij screencasts (2017)
Media & Learning Association: Webinar: the role of video in Blended learning
Media & Learning Association: Webinar: Video Pedagogy
Software voor het ontwikkelen van screencasts
Voor UAntwerpen-personeelsleden
- Aan de Universiteit Antwerpen:
- is er een universiteitsbrede licentie beschikbaar van de Mediasite desktop recorder. Deze recorder wordt gebruikt voor het opnemen van screencasts. Voor meer informatie, contacteer Roel De Ryck of kijk hier.
- heeft elke faculteit enkele individuele licenties van Camtasia. Contacteer de CIKO van jouw faculteit voor meer informatie of kijk hier. Je kan ook aan verminderd tarief een individuele licentie verkrijgen.
- kunnen er weblectures opgenomen worden. De contactgegevens voor het aanvragen van een lesopname, vind je terug op de Pintra-pagina van de Nieuwe Mediadienst.
- is er een universiteitsbrede licentie voor de stemmingstool PollEverywhere. De 'survey'-optie hiervan laat toe om dit asynchroon te gebruiken (dus zonder dat de studenten op hetzelfde moment in de les stemmen). Op pintra vindt u meer uitleg hiervoor. Op de officiële website van PollEverywhere vind je nog uitgebreidere informatie over de verschillende mogelijkheden.
Op de pintrapagina Onderwijs op de campus & online vindt u nog extra informatie, zoals good practices en een overzicht van digitale tools ondersteund door UAntwerpen.
(Onderwijstip april 2017, herwerkt februari 2023)